§4 жасуша мен оның органоидтерінің ҚҰрылысы

жүктеу/скачать 2,11 Mb.

Дата	29.10.2022
өлшемі	2,11 Mb.
	#155539
түрі	Сабақ

Байланысты:
Биология 8 Қанның құрамы мен қызметі

Бала доп ойнап жүріп, құлап, аяғының терісін жарақаттап алды. Қан біраз уақыт ағып, кейіннен тоқтайды. Осы жағдайда қанның қандай қызметін байқаймыз?

Ауруға шалдыққан кезде дәрігер дәрумендер қабылдауына ұсыныс береді, қалай ойлайсыздар, ағзада дәрумен қажетті нысанаға қалай жетеді? Бұл қанның қандай қызметі?

Сабақтың тақырыбы: Қанның құрамы мен қызметі

Сабақтың мақсаттары:

Қанның формалы элементтерін сипаттау
Қанның қызметтерін түсіндіру

Бағалау критерийлері:

Эритроциттер мен лейкоциттердің ерекшеліктері мен қызметтерін түсіндіреді
Тромбоциттердің ерекшеліктері мен маңызын сипаттайды
Қан плазмасының құрамын біледі
Қанның қызметтерін түсіндіреді

ҚАННЫҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ
қан
оттегі мен көмірқышқыл газын тасымалдау
қоректік заттар, гормондарды тасымалдау
зат алмасу барысында түзілген зиянды өнімдерді тасымалдау
жасушаларды бір - бірімен байланыстыру
Дене темературасының тұрақтылығын сақтау
ағзаны зиянды микробтардан қорғау
жасушаларда тұздар мен судың деңгейін реттейді
қорғаныштық қызмет (қанның ұюы)
ТАЛДАУ ЖӘНЕ ЗЕРТТЕУ СҰРАҚТАРЫ:

НЕЛІКТЕН СЫНАУЫҚТАҒЫ ҚАН БІРНЕШЕ ҚАБАТТАРҒА БӨЛІНДІ?
СЫНАУЫҚТЫҢ ТҮБІНЕ ҚАННЫҢ ҚАНДАЙ ЗАТТАРЫ ШӨКТІ?
СЫНАУЫҚТЫҢ ОРТАҢҒЫ ЖӘНЕ БЕТКІ ҚАБАТТАРЫНДА ЖИНАҚТАЛҒАН ҚАННЫҢ ҚҰРАМДАС БӨЛІКТЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ҚАНДАЙ?

60%
40%

Су: 90-92 %
Нәруыздар: 7-8 %
Глюкоза - 0,1 % майлар- 0,8% минералды тұздар: 0,9%
Несепнәр – 0,05%;
Дәрумендер, гормондар

Қан плазмасының құрамы
ҚАННЫҢ ФОРМАЛЫ ЭЛЕМЕНТТЕРІНІҢ ТҮЗІЛЕТІН ОРНЫ

Электрондық микроскоппен қарағандағы қанның формалы элементтері

Қанның ақ түйіршіктері- лейкоциттер
ядросы бар және белсенді амеба тәрізді қозғалатын түссіз қан жасушалар.
Эритроциттер – ядросы жоқ. Олардың құрамында қызыл түс беретін гемоглобин нәруызы бар
Тромбоциттер немесе қан пластинкалары – қанның ең кішкентай, түссіз, ядросыз формалық элементтері. Олар сүйек кемігінде түзіледі.

ЭРИТРОЦИТТЕР

ЛЕЙКОЦИТТЕР
ФАГОЦИТОЗ
ФАГОЦИТОЗ ДЕГЕНІМІЗ – «ФАГОЦИТ» ДЕП АТАЛАТЫН ЛЕЙКОЦИТТЕРДІҢ БӨГДЕ ДЕНЕЛЕРДІ ЖҰТЫП, ОЛАРДЫ ЖОЮ ПРОЦЕСІ. БҰЛ НЕГІЗІНЕН “ЖАСУШАНЫҢ ЖЕУІНІҢ” БІР ТҮРІ БОЛЫП САНАЛАДЫ, МҰНДА БӨЛШЕК ЖҰТЫЛЫП, ФЕРМЕНТТЕР АРҚЫЛЫ ҚОРЫТЫЛМАС БҰРЫН, ФАГОЦИТ ОНЫ ӨЗ ЦИТОПЛАЗМАСЫМЕН ҚОРШАЙДЫ.

ТРОМБОЦИТТЕР

Тромбоциттер – қанды ұйытушы жасушалар. Домалақ сопақ пішінді, түссіз ядросыз.
Тіршілік ұзақтығы 7 күн.
Сүйек кемігінің майында жасалады. 1мм3 қанда 180-350 мың тромбоцит болады

Топтық жұмыс

1 топ: Эритроциттер

2 топ: Лейкоциттер

3 топ: Тромбоциттер

4-топ: Қан плазмасы

Критерийлер:

- берілген тақырыпша бойынша толық ақпарарат жинау

- нақты әрі анық түрде постер немесе сызба, кластер, қысқаша хабарлама дайындау

- сыныптастарына түсіндіреді

- уақытты сақтау.

Қанның формалы элементтері туралы кесте толтыру

Критерии:

Эритроциттер мен лейкоциттердің ерекшеліктері мен қызметтерін түсіндіреді
Тромбоциттердің ерекшеліктері мен маңызын сипаттайды

Дескрипторлар:

1. Қанның құраушы компоненттерін суреттен анықтайды.

2. Қанның құраушы элементтерінің сипаттайды.

3. Эритроциттер, тромбоциттер, лейкоциттердің қызметтерін түсіндіреді

Рөлдік ойын

Критерии:

Қан плазмасының құрамын біледі
Қанның қызметтерін түсіндіреді

Дескрипторлар:

Қан плазмасының құрамын біледі
Қан плазмасының қызметін түсіндіреді
Ағзадағы қанның қызметін біледі.

Кері байланыс

Түсінгендер оң қолын көтереді
Сұрағы барлар сол қолын көтереді
Мүлде түсінбегендер қолдарын көтермейді.

жүктеу/скачать 2,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: