Сыртқы және ішкі еңбек нарығы

Еңбек нарығының қалыптасуы елдің айырмашылықтарына, кәсіпорын, кәсіпорынды жұмыскер күшімен қамту, персоналды даярлау, кәсіподақтар құру және тарихи дәстүрлерімен байланысты. Егер еңбек нарығын осы тұрғыдан қарастырсақ, онда екі негізгі түрін бөліп көрсетуге болады: сыртқы (жалпы халықтық) және ішкі (кәсіпорынішілік) нарық.

• 
  Сыртқы (жалпы халықтық) еңбек нарығы жалдамалы еңбек тұлғаларының барлығына ашықтығымен, бәсекеге қабілеттігімен, қол жетімділігімен ерекшеленеді. Жұмыс орындарын толтыру кәсіпорыннан тыс даярланған жұмыскер күшінің негізгі көлемімен іске асады.
  
• 
  Ішкі кәсіпорындық еңбек нарығы жабықтығымен, бәсекеге әлсіз қабілеттігімен ерекшеленеді. Жұмыскер күшінің қозғалысы кәсіпорын ішімен шектеледі, яғни жұмыскер күшінің бір жұмыс орнынан екіншісіне ауысуы, бірнеше ұқсас мамандықтарды игеру. Жұмыскерлердің негізгі бөлігін жұмысқа алу алдыңғы келісімнің мерзімі өткен соң ұжымдық келіс-сөздер арқылы жүзеге асады. Сондықтан кәсіпорын кадрлары сыртқы нарықта әлсіз бәсекесетікке ие болады. Аталған нарықтың түрі екі мәселені шешеді: