Дауыстыдыбыстар – ауа өкпеден кедергісіз шығып, үннен ғана тұратын дыбыстарды дауысты дыбыстар дейміз. Қазақ тілінде 12 дауысты дыбыс бар: а, ә, и, о, ө, е, э, у, ұ, ү, ы, і. Тілдің қатысына қарай дауысты дыбыстар жуан және жіңішке болып бөлінеді.
Жуан дауысты дыбыстар – тіл кейін шегініп, үсті дөңестеу арқылы жасалған дауысты дыбыстар тобы. Жуан дауысты дыбыстар мыналар: а, о, ұ, ы, у.
Жіңішке дауыстылар – тіл ілгері қарай созылу арқылы жасалған дауысты дыбыстарды жіңішке дауыстылар дейміз. Олар: ә, ө, ү, і, е, э, и, у. Қазақтың төл сөздеріндегі дауысты дыбыстар негізінен не бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке болады. У дыбысы айтылуына қарай әрі жуан, әрі жіңішке дауыстылар тобына жатады.
Жақтың ашылу қалпына қарай дауысты дыбыстар ашық және қысаң болып бөлінеді.
Ашық дауыстылар – жақтың кең ашылуы арқылы жасалған дауысты дыбыстар тобы. Олар: а, ә, о, ө, е, э.
