5 дәріс Молекулалық физика және термодинамика Атом мен молекула массалары

Идеал газдардың күйін сипаттайтын параметрлер m, p, V, T десек, осылардың мәндері арқылы идеал газ күйіндегі түрлі процестерді қарастыруға болады.

Тұрақты температура кезінде газдың берілген массасы үшін газ қысымының оның көлеміне көбейтіндісі тұрақты шама болады:

Бұл процесс изотермиялық деп аталады.

Тұрақты қысым кезінде берілген газ массасының көлемі температураға байланысты сызықтық түрде өзгереді:

Тұрақты қысым кезінде жүретін процесс изобаралық деп аталады.

Тұрақты көлем кезінде берілген газ массасының қысымы температураға байланысты сызықтық түрде өзгереді:

Тұрақты көлем кезінде жүретін процесс изохаралық процесс деп аталады. (5.2) және (5.3) теңдеулеріндегі t Цельсия бойынша берілген температура, p₀ және V₀ температура 0⁰c кезіндегі қысым мен көлем, (5.2) және (5.3) теңдеулерінен изобаралар мен изохаралар температура осін нүктесінде қияды, себебі р=0 болады, егер 1+ =0 шарты орындалғанда. Егер санақ жүйесінің бас нүктесін осы нүктеге жылжытсақ, онда Кельвин шкаласына ауысады, одан T=t+1/ (5.2) және (5.3) өрнектеріне термодинамикалық температураны енгізіп, Гей-Люссак және Шарль заңдарына ыңғайлы түрде жазуға болады:

немесе

мұндағы 1 және 2 индекстері мен бір изобара мен изохарада жатқан кез келген күйлерге қатысты белгілеулер.

Идеал газдар бірнеше түрлі қоспадан тұратын қысымы, оның әрқайсысының пайда ететін қысымдарының қосындысына тең: p=p₁+p₂+…+p_n мұндағы р₁, р₂,.., р_n -парциалды қысымдар.