5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған

1. Сөздердің қолданылу сипатына қарай жіктелетін түрлері үш салаға бөлініп қаралады: 1. Сөздердің қолданылу өрісіне байланысты түрлері. 2. Сөздердің стильдік мәніне байланысты түрлері. 3. Сөздердің актив және пассив түрлері.

2. Сөздер қолданылу өрісі жағынан өз ішінде екі топқа бөлінеді: а) жалпылама лексика, ә) қолданылу өрісі тар лексика.

3. Диалект, говор деп халықтың, я ұлттық тілдің өзіндік ерекшеліктері бар жергілікті тармақтарын, бөліктерін айтамыз.

4. Арнаулы лексика екі салаға бөлінеді: а) кәсіби терминология, ә) кәсіби сөздер.

Бақылау сұрақтары:

1.Қазіргі қазақ лексикасының қолданылу сипатына байланысты түрлері қандай ?

2. Сөздердің қолданылу өрісіне байланысты түрлеріне қайсысы жатады ?

3. Жалпыхалықтық лексика, терминдік лексика дегеніміз не ?

4. Арнаулы лексика неше салаға бөлінеді?

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А.,, 1997.1 тарау.,89-98 б.б.

2.Кеңесбаев І., Мұсабаев Г. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. А.,1975.

3.Мұсабаев Ғ.Қазақ тіл білімінің мәселелері.А.,2008.83-91 б.б.

№ 9 Дәрістің тақырыбы: Сөздердің стильдік сипатына байланысты түрлері.

1. Сөздердің стильдік сипатына байланысты түрлері.

2. Стильаралық лексика .

3. Тұрмыстық – қарапайым лексика.

4. Жаргондық сипаты бар сөздер. Эмоциональды - экспрессивті лексика.

5. Варваризмдер .Ауызша әдеби сөйлеу, кітаби лексика.
Стильаралық лексикаға функционалдық стильдердің ешқайсысына жатқызуға болмайтын сөздер жатады. Мысалы: көпшілік, келісім, т.б. Сөйлеу тілінің лексикасына тұрмыстық қарым-қатынаста қолданылатын жалпыхалыққа белгілі сөздер жатады. Тұрмыстық – қарапайым лексика – күнделікті өмірде, тұрмыстық қарым-қатынаста қолданылатын жалпы халыққа белгілі, сөйлеу тілінің аясындағы сөздер жатады. Кемсітіп, мұқатуды білдіретін: қортық, қатын, шүйкебас, бозөкпе, сүмелек, тажал, байқұс т.б. Алғыс-тілек мәнді: жолың болғыр, алла жар болсын т.б.

Варваризмдер - тілге етене болып сіңбеген, соншалықты зәрулігі жоқ бөтен тілдің сөзі деген ұғымды білдіреді. Ауызша әдеби сөйлеу лексикасы - адамдардың әртүрлі тақырыпта өзара сұқбаттасуынан басқа дәріс оқыған кезде, сұхбат бергенде, теледидардан сөйлегенде қолданылады. Кітаби лексика бұрынғы дәуірдегі жазба мұралардың тілі, соларға тән жазу дәстүрі ескі кітаби тіл деп, ал сол нұсқаларда қолданылған түркі тілдеріне ортақ сөздер ескі дәуірдегі кітаби лексика деп аталады. Қазіргі кітаби лексика – сөйлеу тілінің тұрмыстық қарапайым, лексикасынан басқа, әдеби нормалық белгілердің қатаң сақталуын талап ететін ғылыми, ресми құжат стильдерінде, көркем әдебиет тілінде қолданылатын сөздер жатады. Экспресивті – эмоционалды лексика адамның сезіміне әсер ететін сөздер тобы .

1.Стильаралық лексикаға функционалдық стильдердің ешқайсысына жатқызуға болмайтын сөздер жатады.

2. Тұрмыстық – қарапайым лексика – күнделікті өмірде, тұрмыстық қарым-қатынаста қолданылатын жалпы халыққа белгілі, сөйлеу тілінің аясындағы сөздер жатады.

3. Варваризмдер - тілге етене болып сіңбеген, соншалықты зәрулігі жоқ бөтен тілдің сөзі деген ұғымды білдіреді.

4. Кітаби лексика бұрынғы дәуірдегі жазба мұралардың тілі, соларға тән жазу дәстүрі ескі кітаби тіл деп, ал сол нұсқаларда қолданылған түркі тілдеріне ортақ сөздер ескі дәуірдегі кітаби лексика деп аталады.

Бақылау сұрақтары:

1. Сөздердің стильдік сипатына байланысты түрлеріне қайсысы жатады?

2. Стильаралық лексика дегеніміз не?

3. Тұрмыстық – қарапайым лексикаға қайсысы жатады?

4. Жаргондық сипаты бар сөздер. Эмоциональды - экспрессивті сөздер.

5. Варваризмдер дегеніміз не? Ауызша әдеби сөйлеу, кітаби лексика нені қарастырады? Экспресивті – эмоционалды лексика дегеніміз не?

1.Аханов К. Тіл білімінің негіздері. –А., 2002.3 тарау.,138-147 б.б.

2.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. А.,1962.

3.Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1988

4.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А.,, 1997.1 тарау.89-98 б.б.

5.Кеңесбаев І., Мұсабаев Г. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. А.,1975.

2. Қазіргі қазақ тіліндегі неологизмдер мен көнерген сөздер.

3. Архаизм сөздер және тарихи сөздер.

Дамудың барысында тілдің сөздік құрамынан кейбір ескірген сөздердің шығып қалуы немесе өте сирек қолданылуы мүмкін. Мұның есесіне сөздік құрамға уақыт озған сайын туынды сөздер қосылып отырады және ондағы сөздер мағыналық жақтан да дамиды. Сөздердің көнеру, қолданылудан шығып қалу үдерісінен гөрі туынды сөздердің жасалып, сөздік құрамға қосылып отыру үдерісі тілдің лексикасына өте-мөте тән үдеріс болып саналады. Тілдегі көнерген сөздер көнеру сипаты мен тілдегі қолдану ерекшеліктеріне қарай екі топқа бөлінеді: aрхаизм сөздер және тарихи сөздер. Әр халықтың тұрмыс-салтына, күнкөріс тіршілігіне, дүниетанымына байланысты әр дәуірде өзгеріп, әртүрлі баскаша сөздермен ауысып отырған немесе ескіріп мүлде қолданылмай қалып қойған сөз — архаизмдер деп аталады. Өздері белгілеген заттар не құбылыстар өмірден қолданылудан қалады да да, осының нәтижесінде олардың атаулары – сөздер де көнеленіп, активті сөздерден шығып қалады. Мұндай сөздер тарихизмдер деп аталады. Қазірде басқаша аталатын заттар мен құбылыстардың бұрынғы көнерген атаулары архаизмдер деп аталады. Неологизмдер- тілде жаңа ұғымдарды білдіретін сөздер неологизмдер деп аталады. Неологизмдер лексикалық және семантикалық болып екі түрде кездеседі.

1. Тілдегі көнерген сөздер екі топқа бөлінеді: aрхаизм сөздер және тарихи сөздер.

2. Қазірде басқаша аталатын заттар мен құбылыстардың бұрынғы көнерген атаулары архаизмдер деп аталады.

3. Өздері белгілеген заттар не құбылыстар өмірден қолданылудан қалады да да, осының нәтижесінде олардың атаулары – сөздер де көнеленіп, активті сөздерден шығып қалады. Мұндай сөздер тарихизмдер деп аталады. 4.Неологизмдер- тілде жаңа ұғымдарды білдіретін сөздер неологизмдер деп аталады.

1.Қазақ тілі сөздік құрамының актив және пассив қабаттарына не жатады?

2.Көнерген сөздердің түрлері мен ерекшеліктері қандай?

3.Неологизмдер дегеніміз не және оның қандай түрлері бар?

1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. А.,1962.

2.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А.,, 1997.1 тарау.,89-98 б.б.

3.Кеңесбаев І., Мұсабаев Г. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. А.,1975.

4.Мұсабаев Ғ.Қазақ тіл білімінің мәселелері.А.,2008.83-91 б.б.

3 модуль

Фразеология, оның зертту нысаны, мақсаты.
№ 11 Дәрістің тақырыбы: Фразеология және оның зерттеу нысаны, өзіндік белгілері, зерттелуі, түрлері.
1. Фразеологияның зерттеу нысаны, басты белгілері .

2. Фразеологиялық оралымдар және олардың түрлері.

3. Фразеологиялық оралымдардың құрылымы жағынан топтастырылуы.
Фразеология - тұрақты тіркестер туралы ғылым. Фразеология термині белгілі бір тілдегі фразеологизмдердің тұтас жиынтығы деген мағынамен қатар, тіл білімінің фразеологизмдерді зерттейтін саласы деген ұғымда да қолданылады. І. Кеңесбаевтың авторлығымен шыққан «Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі» қазақ фразеологиясына ғана емес, қазақ тіл біліміне де қосылған елеулі үлес. Кемінде екі сөздің тіркесуінен жасалған, мағынасы біртұтас, құрамы мен құрылымы тұрақты, даяр қалпында қолданылатын тілдік бірлік, әдетте, фразеологиялық оралым деп аталады. Фразеологиялық оралымға тән, басты белгілер – оның даяр қалпында жұмсалу белгісі, мағына тұтастығы, тұрақтылық қасиетімен сипатталады. Фразеологиялық оралымдардың түрлері: фразеологиялық тұтастық, фразеологиялық бірлік, фразеологиялық тізбек.

Қазақ фразеологиясына қазақ тіл білімінде қосқан ғалымдар қатарында І.Кеңесбаев,Ә.Қайдаров, С.Сәтенова, Х.Қожахметова,Г.Смағұлова тәрізді ғалымдарды жатқызуға болады.

1.Фразеология термині белгілі бір тілдегі фразеологизмдердің тұтас жиынтығы деген мағынамен қатар, тіл білімінің фразеологизмдерді зерттейтін саласы.

2. Фразеологиялық оралымға тән, басты белгілер – оның даяр қалпында жұмсалу белгісі, мағына тұтастығы, тұрақтылық қасиеті.

3. Фразеологиялық оралымдардың түрлері: фразеологиялық тұтастық, фразеологиялық бірлік, фразеологиялық тізбек.

1. Фразеологияның зерттеу нысанына не жатады?

2. Тұрақты тіркестерге тән басты белгілерге қайсысы жатады?

3. Фразеологизмдердің түрлері қандай?

4. Фразеологиялық оралымдар құрылымы тұрғысынан қалай бөлінеді?

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.Кеңесбаев І., Ғ.Мұсабаев «Қазіргі қазақ тілі». Лексика, фонетика, А.,1975.

2.Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы, А., 1988.

3.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы.А., 1997.

4.ҚожахметоваХ.Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы.А. 1972.

№ 12 Дәрістің тақырыбы: Фразеологизмдердің мақал-мәтелдерге және сөз табына қатысы, фразеологизмдердің лексика-семантикалық топтары, шығу арналары.

1. Фразеологизмдердің мақал-мәтелдерге және сөз табына қатысы.

2. Фразеологизмдердің сөз табына қатысы.

3.Фразеологизмдердің лексика-семантикалық топтары.

4. Фразеологизмдердің шығу арналары.

Қазақ тіліндегі фразеологизмдерді сөз табына қатыстылығы жағынан төрт топқа бөліп қарауға болады. Олар: етістік мағыналы , сындық мағыналы, заттық мағыналы, үстеу мағыналы фразеологизмдер.

1. Даяр қалпында қолданылу жағынан мақал-мәтелдер фразеологизмдерге ұқсайды.

3. Полисемия құбылысы әредік фразеологиялық тіркестер арасында байқалып қалады.

4. Фразеологизмдердің ішінде лексикадағыдай көп мағыналық, синонимдік, антонимдік, варианттылық құбылыстар жиі кездеседі.

5. Қазақ тіліндегі фразеологизмдерді сөз табына қатыстылығы жағынан төрт топқа бөліп қарауға болады. Олар: етістік мағыналы , сындық мағыналы, заттық мағыналы, үстеу мағыналы фразеологизмдер.

6. Фразеологиялық оралымдар тарихта болған кейбір жайлардың, дағдылардың негізінде пайда болуы мүмкін.

1. Фразеологизмдердің мақал-мәтелдерге және сөз табына қатысы қандай?

2. Белгілі бір фразаға тән көп мағыналылық қандай жолмен жасалады?

3. Фразеологиялық синонимдер, фразеологиялық антонимдер дегеніміз не?

4. Фразеологиялық варианттар дегеніміз не?

5.Фразеологизмдердің шығу арналарына не жатады?

1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. А.,1962

2.Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1988

3.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А., 1997.

4.Мұсабаев Ғ.Қазақ тіл білімінің мәселелері.А.,2008.

№ 13 Дәрістің тақырыбы: Қазақ терминологиясының қалыптасуы мен даму тарихы.

2. Отандық терминтанудың негізінің калана бастауына ғалым Ахмет Байтұрсынұлының қосқан үлесі.

Терминтаудың қалыптасу, даму тарихы ХХ ғасырдан бастау алады.

Отандық терминтанудың негізінің калануына Ахмет Байтұрсынұлы есімімен тығыз байланысты. 20-жылдары Ахаң термин комиссиясының төрағасы бола жүріп, көптеген жаңа терминдерді салалық мамандармен қосыла талқылап, оларды бекітіп, қолданысқа енгізді. Сөз болып отырған кезеңдегі терминологиялық лексиканың жасалуы мен қалыптасуына Х.Досмұхамедұлы, Қ.Кемеңгерұлы, М.Жұмабайұлы, М.Дулатұлы, Т.Шонанұлы сынды алаш зиялыларының да елеулі үлес қосқанын айту керек.

30-жылдардан бастап қазақ терминологиялық лексикасын қалыптастыру мен дамытудың жаңа кезеңі басталды. Бұл кезеңді «қазақ терминологиясы дамуының кеңестік дәуірі» деуге болады. Қазақ терминологиясы дамуының бұл кезеңіне тоқталғанда белгілі тілші ғалым Құдайберген Жұбанов есімін атамай өте алмаймыз. 30-90 жылдары Қазақстанда терминтану пән ретінде қарқынды дамыды немесе терминтанудың теориялық, әдіснамалық, әдістемелік негізі жасалды, отандық терминтанудың ғылыми мектептері қалыптасты, ұлт тіліндегі термин шығармашылығы дамытылды деп айта алмаймыз.Алайда бірқатар практикалық жұмыстардың жүргізілгенін, терминологиялық сөздіктер жасалғанын айту керек.

Ә.Қайдаров, К.Мұсаев, Ө.Айтбаев, Т.Жанұзақова, А.Әбдірахманов, Ж.Молдажаров сынды тілші ғалымдар мен Ә.Сатыбалдиев, Е.Аққошқаров сияқты сала мамандарының термин мәселелеріне арнап қалам тартқан өзге де авторлардың жекелеген ғылыми және ғылыми-көпшілік мақалалары жарық көрді.

1. Отандық терминтанудың негізінің калануына ғалым Ахмет Байтұрсынұлы есімімен тығыз байланысты.

2.30-90 жылдары Қазақстанда терминтану пән ретінде қарқынды дамыды.

3. Ә.Қайдаров, К.Мұсаев, Ө.Айтбаев сынды тілші ғалымдар мен Ө.Айтбаев (1992), Ш.Құрманбайұлы (1999) терминология мәселелері бойынша докторлық диссертация қорғады.

1. Отандық терминтанудың негізінің калана бастауына ғалым Ахмет Байтұрсынұлының қосқан үлесі қандай?

2. Қазақ терминологиясы дамуының кеңестік дәуірінде терминологиның дамуына Құдайберген Жұбанов қандай үлес қосты?

3. Терминтану саласында еңбек еткен зерттеулершілер кімдер?

1 .Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А., 1997.

2.Қайдаров Ә. Қазақ терминологиясына жаңаша көзқарас. -Алматы, 1993.

3.Құрманбайүлы Ш. Қазақ терминологиясы дамуының кезендік сипаты. - Астана, 2002.

4.Айтбайұлы Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы. А., 1988. – 208 б.

5.Айтбайұлы Ө. Қазақ сөзі. А., 1997. – 240 б.

2. Қазақ лексикографиясындағы сөздіктердің түзілім тарихына арналған алғашқы еңбектер.

3.Сөздіктердің топтастырылуы.
Лексикография- грек тілінің lexis («сөз») және grapho («жазамын») деген сөздерден құралған сөздіктерді құрастырудың ғылыми методикасы дегенді білдіреді. Теоретикалық лексикография екі бөліктен құралады. Оның бірінші, негізгі бөлігі – лексикография теориясы болса, екінші бөлігі лексикография тарихы. Қазақ лексикографиясындағы сөздіктердің түзілім тарихына арналған алғашқы еңбектердің бірі – М.Малбақовтың «Қазақ лексикографиясының тарихы» атты зерттеуі. Қазақ лексикографиясының өткен дәуірдегі тарихын зерттеуге арналған тағы бір еңбек – Б.Атабайдың Л.Будагов сөздігіндегі қазақ сөздерінің құрамы мен құрылымын қарастыратын жұмысы.

1. Сөздіктерді төрт түрлі топқа бөліп қарауға болады.

Сөздердің шығу тегі мен олардың семантикасының дамуы туралы мағлұмат беретін сөздіктер. Бұларға жататындар: Этимологиялық сөздік, Тарихи сөздік.

2.Қазіргі тілдердегі сөздердің мағыналарын түсіндіріп, олардың қолданылуы жайлы мағлұмат беретін сөздіктер. Бұлардың қатарына енетіндер: Түсіндірме сөздік, аударма сөздік, терминологиялық сөздік, диалектологиялық сөздік, фразеологиялық сөздік, синонимдер сөздігі.

3.Сөздердің дыбыстық құрылысы мен олардың жазылуы туралы мағлұмат беретін сөздіктер. Бұлардың қатарына енетіндер: Фонетикалық сөздік, орфографиялық сөздік.

4.Заттар мен құбылыстардың ұғымдарын айқындап түсіндіретін сөздіктер. Бұлардың қатарына енетіндер: Энциклопедилық сөздік, иллюстративті сөздік.

Әлемдік түркітану тарихындағы аса маңызды лексикографиялық туындылар қатарында әсіресе М.Қашқари мен В.В.Радлов сөздіктерін атауға болады.

Дәрісті қорытындылау:

1. Лексикография- грек тілінің lexis («сөз») және grapho («жазамын») деген сөздерден құралған сөздіктерді құрастырудың ғылыми методикасы.

2. Теоретикалық лексикография екі бөліктен құралады. Оның бірінші, негізгі бөлігі – лексикография теориясы болса, екінші бөлігі лексикография тарихы.

3. Сөздіктерді төрт түрлі топқа бөліп қарауға болады.

4. Әлемдік түркітану тарихында аса маңызды лексикографиялық туындылар қатарында әсіресе М.Қашқари мен В.В.Радлов сөздіктері жатады.

5.Әлемдік түркітану тарихында аса маңызды лексикографиялық туындылар қатарында әсіресе М.Қашқари мен В.В.Радлов сөздіктері орын алады.

1. Лексикография нені зерттейді?

2. Қазақ лексикографиясындағы сөздіктердің түзілім тарихына арналған алғашқы еңбектерге қайсысы жатады?

3. Сөздіктер қалай топтастырылады?

4. Әлемдік түркітану тарихында аса маңызды лексикографиялық туындылар қатарында М.Қашқари мен В.В.Радлов сөздіктерінің алатын орны.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. А.,1962

2.Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1988

3.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А., 1997.

4.Мұсабаев Ғ.Қазақ тіл білімінің мәселелері.А.,2008.

5. Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы., А.,1988

2.Этимологияның негізгі зерттеу объектісі

3. Халықтық және ғылыми этимологияұғымдары.
Тарихи лексикологияның бір саласы-этимология. Этимология сөздің шығу тегін зерттеп, олардың ең алғашқы мағынасының қандай болғандығын айқындайды. Этимологиялық зерттеулер белгілі бір тілдің лексикасына ерте заманда енген кірме сөздердің ену тарихы мен оның жолдарын да қарастырады. Этимологиялық зерттеулердің жеке сөздердің шығу төркінін ғана емес, сонымен бірге жалпы тілдің тарихын танып білуде маңызы күшті. Этимологиялық зерттеулердің екі түрлі проблемаға қатысы бар. Оның бірі - тіл мен тарих проблемасы, екіншісі - тіл мен ойлау проблемасы. Сөз этимологиясы жайында қазақ тіл білімінде бұрын соңды айтылған пікірлер де жоқ емес. Қ.Жұбанов, Ғ.Мұсабаев, А.Ысқақов, Н.Қарашева т.б. тәрізді тіл мамандары қазақ сөздерінің төркінін іздеудің ұстанымдарын, әдістерін сөз етумен қатар, кейбір жеке сөздердің этимологиясын да берді. Этимологияның ғылыми этимология, халықтық этимология және қызықты этимология деп аталатын түрлері бар. Бұлардың әрқайсысының қарастыратын нысандары бар. Қазақ тіл білімінде 1966ж. шыққан «Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі » жарық көрді.

Дәрісті қорытындылау:

1. Этимология сөздің шығу тегін зерттеп, олардың ең алғашқы мағынасының қандай болғандығын айқындайды.

2. Этимологияның ғылыми этимология, халықтық этимология және қызықты этимология деп аталатын түрлері бар.

Бақылау сұрақтары:

1. Этимология нені зерттейді?

2. Этимологияның қандай түрлері бар?

3. «Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі » қай жылы жарық көрді?

1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. А.,1962

2.Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1988

3.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. А., 1997.

4.Мұсабаев Ғ.Қазақ тіл білімінің мәселелері.А.,2008.

Тәжірибелік сабақтар
1. Қазіргі қазақ тілі лексикологиясының зерттеу нысаны, жіктелетін салалары, қалыптасу тарихы. Семасиологияның зерттеу нысаны. Сөз – лексикалық бірлік. Ұғым және сөз.Сөз және мағына.	1	1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі.Лексика,фонетика, А.,1962,1975ж. 2.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы., 1997
2. Сөздің лексикалық мағынасының негізгі түрлері.	1	1.Кеңесбаев І., Мұсабаев Г. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1975ж. 2. Айғабылов А. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1996ж.
3.Сөздің көп мағыналылығы, лексикалық омонимдер, синонимдер, антонимдер олардың пайда болу жолдары, түрлері.	1	1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі.Лексика,фонетика, А.,1962,1975ж. 2.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы., 1997.
4.Лексикалық табу мен эвфемизмдер және дисфемизмдер.	1	1. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы:Санат, 1997. 2.Ахметов Ә. Түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдер.А.,1995.
2 модуль. Қазіргі қазақ тілі лексикасының құрамы, шығу арналары, қалыптасуы мен дамуы. 5.Қазақ тілінің сөздік құрамы, оның қалыптасуы мен дамуы, ерекшеліктері.	1	1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі.Лексика,фонетика, А.,1962,1975ж. 2.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы.,1997.
6.Сөздік құрамның тарихи арналары.	1	1.Кеңесбаев І., Мұсабаев Г. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1975ж. 2. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы., 1997.
7.Қазақ лексикасындағы кірме сөздер.	1	1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі.Лексика,фонетика, А.,1962,1975ж. 2.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы., 1997
8.Қазақ тілі сөздік құрамының қолданылу өрісіне қарай бөлінетін түрлері.	1	1.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы., 1997.
9.Қазақ тілі сөздік құрамының стильдік қызметіне байланысты бөлінетін түрлері.	1	1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі.Лексика,фонетика, А.,1962,1975ж. 2. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы., 1997.
10.Қазақ тілі сөздік құрамының актив және пассив қабаттары. Қазіргі қазақ тіліндегі неологизмдер мен көнерген сөздер.	1	1.Айғабылов А. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1996ж. 2. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы:Санат, 1997.
3 модуль Фразеология, оның зертту нысаны, мақсаты. 11.Фразеология және оның зерттеу нысаны, өзіндік белгілері, зерттелуі, түрлері.	1	1. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы., 1997. 2. Қожахметова Х.Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы,А,1972.
12.Фразеологизмдердің мақал-мәтелдерге және сөз табына қатысы, фразеологизмдердің лексика-семантикалық топтары, шығу арналары.	2	1. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы.,1997. 2. Смағұлова Г. Фразеологизмдердің варианттылығы.А.,1996.
4 модуль Қазақ терминологиясы. 13.Қазақ терминологиясының қалыптасуы мен даму тарихы.	1	1. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы.,1997. 2. Айтбайұлы Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы. А., 1988.
5 модуль Қазақ лексикографиясының қалыптасуы мен зерттелу тарихына шолу. 14. Қазақ тіліне қатысты түркологиялық сөздіктер.	1	1.Кеңесбаев І, Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі.Лексика,фонетика, А.,1962,1975ж. 2. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы.,1997.
6 модуль Этимологияның негізгі объектісі, өзіндік ерекшеліктері мен ұстанымдары. 15.Этимологияның лексикология ғылымы үшін мәні.		1. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы.,1997.
15 сағат