5D072900 “Құрылыс” мамандығының студенттеріне арналған

Ортағасырлық Еуропа мәдениетінде, өзіндік ерекшелігі бар көркемдік стиль қалыптаса бастады. Ол — «роман» стилі болатын. «Роман стилі» деген термин («роман тілдері» деген терминге ұқсас енгізілген, Рим мәдениетінен мирасқорлық деген мағына береді). Азғантай уақыт шеңберінде өшпес даңққа ие болған бұл өнер стилі ХЫ—ХЫЫЫ ғасырда, әсіресе сәулет өнері мен мүсін өнері саласында үстемдік етті және ірі соборлар құрылысында, оларды әшекейлеуде кеңінен қолданылды. Роман стиліндегі діни құрылыстар Рим сәулет өнерінің белгілерін мұра етті. Бұл құрылыстар өзінің көрнектілігімен, үлкендігімен, әсерлігімен және рациональдылығымен ерекшеленді. Лев Любимовтың пікірінше, «Роман стилінде оюөрнек пен бейнелеу негіздері өзара сәйкес келді, табылған синтездің мәні — образдың мәнерлілік пен әшекейлі геометриялықтың, қарапайым мен өте шарттылықтың, ою-өрнектің нәзіктігі мен шомбал, тіпті, кейде дөрекі монументтіліктің үйлесуінде еді». Сәулетшілік жетекшілік өнерге айналған бұл тарихи кезеңде ғимараттар салуға ерекше мән берілді. Әсіресе христиандық наным-сенімнің салтанаты мен жан-жақтылығы, оның құдіретін паш ету мен адамзат баласын құдайға құлшылық жасау жолында біріктіру мақсатында діни шіркеулер салу ісі кең қанат жайды. Әсем шіркеулер салудың өрістегені соншалық, оларды тіпті қажет болмаса да салды. Ерекше атап өтетін бір жәйт, романдық стиль византиялық, таяу шығыстық (әсіресе, сириялық), германдық, кельттік және басқа да солтүстік тайпалардың өнер стильдерінің белгілерін өз бойына сіңіре білді. Міне, сондықтан да болар, әр елдің өнер стильдерінің өзара тоғысуы нәтижесінде қалыптасқан өнердегі бұл бағыт жалпы «романдық» деген атқа ие болды.

Шіркеулер үлкен қалаларда ғана емес, қалашықтарда да салына бастады. Сонау шалғайдан көзге шалынатын бұл ғимараттар ортағасырлық өмірдің аса ірі жетістігі болды. Халық діни ғимараттарды жасампаздықтың күш-жігерінің айғағы ретінде жақсы көрді. Шіркеу қоңырауының сыңғыры мен органдық музыканың әуенінен бастап, бірігіп мінәжат ету, шіркеулік жолжоралық діни рәсімдерге қатынасу — қарапайым адамдарды күнделікті күйбең тіршілік қамынан бір сәтке болса да сейілтіп, ерекше бір күйге түсіретін еді.

Батыс Еуропаның ортағасырлық өнер тарихында Франция мемлекеті қай кезеңде болса да жетекшілік рөл атқарғандығы мәдениет тарихынан белгілі. Сондықтан да болар, Франция романдық кезеңде сәулетшілік өнердің жетістіктері мен ізденістерінің негізгі орталықтарының біріне айналады. Осы бір қасиетті елдің сәулет өнері саласындағы тамаша да, айбынды ескерткіштерінің бірі — романдық стильдің аса көрнекті үлгісі — Париждегі Нотр-дам (Құдай-ана соборы) болды. Шіркеу фасадының ерекше сымбаттылығы, оның геометриялық заңдылықтарға сай салынуы, мұнаралар ансамблінің тұтастығы кез келген адамды бірден баурап алары сөзсіз. Вазельдегі қасиетті Магдалинаның шіркеу күмбездерінің таңғажайып жарасымды айбыны да, арқалардың ғаламат салтанаты да таң қалдырмай қоймайды. Тарихи уақиғаларға толы романдық кезеңде жоғары атап көрсетілген француз халқының ұлы поэтикалық шығармасы — «Роланд туралы жырда» (ХЫЫ ғасырда) өмірге келді. Ұлттық тілде жазылған бұл тамаша туындыда орта ғасырларда етек алған рыцарьлық ерлік, король мен христиан шіркеуіне адалдық дәріптелді. Халықтық эпостың негізінде туған бұл жыр француз халқының арасында кеңінен тарады, өйткені осы бір шабытты эпика толғауда өмір ақиқаты, қанағатшылдық сезімі, ішкі бай мазмұнды бере алатын ғажайып қасиеттер сияқты өзіндік ұлттық көркем даналықтың негізгі белгілері кеңінен көрініс тапты, әрі рыцарьлардьщ көңіл-күйін жан-жақты көрсететін фанатизмге, христиандық рухқа толы болды. ХЫЫ—ХЫЫЫ ғасырда Францияның оңтүстігінде трубадурлар поэзиясы қанат жайды. Олар-дың сатираларында шіркеу мен феодалдық езгіге қарсы сарын мен қарапайым адамдарға бүйрегі бұрушылық көрініс тапқан. Дәлірек айтсақ, еркін ойлылық нышандарын өз бойына жинақтаған трубадурлар творчествосы осы бір кезеңце қалыптасқан сан-қырлы дүниетанымды білдіреді.

Бұл тұста Еуропаның басқа да елдерінде ұлттық көркемдік даналықты айқын танытатын романдық өнер туындылары туындап жатты. Әр алуан сәулетшілік мектептерімен даңқы шыққан Германияда жасалған мәдени ескерткіштерде неміс халқының рухани байлығы кеңінен көрініс тапты. Рейндік, саксондық және вестфальдық мектептер сәулетшілік өнердің дамуына зор үлес қосып, сол кездегі ұлттық көркем даналықтың ұмтылыстары мен арман-қиялдарын жүзеге асыру мақсатында тамаша ғимараттар салды. Солардың бірі — өзінің асқақ тұлғасымен көзге түсетін атақты Вармс соборы (1174—1234 жж.). Собор қала үстінде қалықтап тұрғандай әсер қалдырады, қайта жаңғыртып салынса да бұл ғимарат өзінің сол бір бастапқы бет-бейнесін мүлде өзгертпеген. Шындығына келеек, Вармс, Шпейер, Майнц сияқты қалаларда тұрғызылған атақты соборлардың басты ерекшелігі де олардың күрделі асқақтығында еді.

Кейбір мәдени ескерткіштер ел мен дәуірдің тынысын бойына сіңірсе, кейбірінің Шығыс мәдениетінің кәусәр бұлағынан сусындағаны беп-белгілі болып тұрады. Ойымыз дәлелді болу үшін, ХЫЫ ғасырдағы неміс шеберінің қолынан шыққан, сүйектен жасалған орта ғасырлық ойын дойбыларына бір сөт көз салайықшы. Бұл дойбыда ағаш басына шығып, жеміс жинап отырған адам бейнеленген, оның төменгі жағында бір ақ, бір қара тышқан ағаштың тамырларын кеміріп жатыр.Осы бір дүниедегі адамдардың өмір тіршілігін аңдар мен өсімдіктердің кескіндерімен ісмерлікпен толтырып, олардың ғажайып үйлесімділігін нақтылы көрсету арқылы, сәндік әуен жасаған осы бір неміс шеберінің табиғи дарынына қалай таң қалмаймыз? Шындығында да, бұл қолөнер туындысының мазмұны — шығыстық аңызға негізделген, өйткені ағаш — өмір символы, тышқандар — күн мен түн, яғни өмірді аямай қысқартушы уақыт. Осылайша, ойынының өзі де жер бетіндегі өмірдің өткінші екендігін ортағасырлық адамның есіне салған.

1519 жылғы Еуропа картасы

Қайта өрлеу дәуірінің бесігі болған, еркіндік сүйгіш Италия елінің мәдениеті де біртұтас романдық ағымда кеңінен көрініс тапты. Осы дәуірдің өзіне тән қалыптасқан тарихи процестер Италия өнерінде де барған сайын айқындала түсті. Оған дәлел — ХЫ ғасыр басында Флоренцияда салынған Сан-Миньято шіркеуі. Өте аумақты етіп салынған бұл алып ғимарат ағаштан қапталған және үш қырлы базилика өзінің жалпы құрылысымен ерте замандардағы христиандық ғимараттарды еске түсіреді. Бірақ осы бір сәулетті ескерткіштің тіп-тік болып аспанға созылған фасады болашаққа да меңзейтін сияқты. Романдық дәуірде аса ірі экономикалық және көркемдік өнер орталығы болған Пиза қаласының сыртындағы көк майсалы кең алқапқа салынған «Құлап бара жатқан мұнара» мен баптистерий (шоқындыратын жер) ансамблі де романдық құрылыстар сияқты аса айбынды, әрі орасан зор болғанына қарамастан өздерінің жеңіл де, әсем бейнесімен жаңаша көрініс тапқан. Демек, романдық өнердің мәні, оның идеялық және эстетикалық ұмтылысы сұсты айбындық, аскетизм, жасанды шарттылық, құдайға соқыр сезіммен табыну сияқты ұғымдармен шектелмейтін сияқты. Олай болса, өз дәуірінің тыныс-тіршілігін айқындайтын бұл өнер саласында өткен мұра мен қазіргіні қабылдаумен қатар болашақтың өркендері де кеңінен көрініс тапқан.

Шамамен 1000 жылдан бастап готикалық стиль туындағанға дейін үстемдік еткен ромаңдық стиль — ортағасырлық Еуропаның өзіндік бет-бейнесімен, өзіндік төуелсіздігімен ерекшеленетін көркемдік стиль болып саналады және ол варварлық тайпалардың көркемдік мәдениетінің негізінде қалыптасты. Екінші мыңжылдықтың басында Еуропалық өнердің христиандық негізінен нәр алған романдық өнер мұрасында сөулетшілік өнер жетекші рөл атқарды, ал осы бір қасиетті өнер саласының римдік, дәлірек айтқанда гректік базиликалардың (патша сарайларының) идеяларын өз бойына жинақтай білуі — оны одан әрі асқақтатып, асқар шыңға шығарды. ХЫХ ғасырда өмір сүрген француз сәулетшісі О. Роденнің сөзімен айтқанда «Романдық сәулет өнері адам өмірінің бірқалыптылығын, тұрақтылығын паш ететін, үнсіздігімен адамның мысын басып, оны табындыра білді».

Қалалардың гүлденуі мен қоғамдық қарым-қатынастардың жетілуі нәтижесінде өнер саласында жаңа бағыт — готикалық стиль пайда болды. ХЫЫ—ХВЫ ғасырларда Еуропа еддерінде үстемдік еткен бұл жаңа стиль діни сарындағы сәулет, мүсін өнерімен, сәндік-қолданбалы өнермен тығыз байланыста қалыптасты. Сөулет өнері саласында 1140 жылдар шамасында Францияда пайда болған готикалық (гот тайпаларының атымен аталған) кейіннен Батыс Еуропа елдерінде кеңінен тарап, ХВ ғасырға дейін, ал Еуропаның кейбір жерлерінде ХВЫ ғасырға дейін үстемдік етті. Романдық стильде салынған ғимараттар өзінің аумағымен, салмақтылығымен ерекшеленетін болса, готикалық стильмен салынған шіркеулер өзінің алып асқақтығымен, әрі әсемдігімен таң қалдырады. Бас айналдырарлықтай биік етіп салынған бұл тамаша ғимараттарының әдемі күмбездері, аса үлкен терезелері бірден көзге түсіп, көрген адамға нұрлы дүниедей әсер қалдыратын. Сондықтан да болар, олар «Сансыз күмбездер», «аса үлкен терезелер», «бітісе қайнасқан», «бірін-бірі қуаланған күмбездер» деген теңеулерге ие болды.

Үш ғасыр бойы Францияда салтанат құрған готикалық өнер үш кезенді басынан кешірді. Бірінші кезең — алғашқы готика — ХЫЫ ғасыр соңғы үшінші бөлігі мен бастапқы ширегін, ал екінші кезең — кемелденген готика немесе жоғары дамыған готика ХЫЫЫ ғасырдың 20 жылдар соңына дейін созылса, үшінші «нұрлы готика» немесе «жалындаған готика» деп аталған соңғы кезеңі ХЫВ—ХВ ғасырлар аралығын қамтиды.

ХЫЫЫ ғасырлар аяғынан бастап еуропалықтардың қалалық өміріне берік орныққан готикалық стильдің түп-тамыры ғасырлармен мыңдаған жылдардың тұңғиығында жатқан өнердің таңғажайып жетістіктерінде жатыр. Римдіктер өте шеберлікпен пайдалана білген арқа, күмбез және тағы да басқа сәулетшілік өнер түрлері осы бір тарихи кезеңде орта ғасырлық құрылыс өнерінің негізіне айналды. Сұсты да, аумақты романдық стильдегі ғимараттар құрылысына қарағанда биікке қарай өсіре жүргізілген готикалық сәулетшілік өнер туындылары көз тартарлықтай әсем де, сәнді болып шықты. Романдық ғимараттардың биіктігі 18— 20 метрден аспаған болса, алғашқы готиканың ең айбынды ескерткіші болып саналатын атақты Париж Құдай — ана соборының (париждіктер жай ғана Нотр-Дам деп атаған) биіктігі 32 м. болса, одан кейін Рейнде — 32 м., ал Аменьде — 42 м. дейін созылды. Олардың көкке қарай бой түзеген күмбездерінің биіктігі 150 метрге жетті. Аталған әрбір ғимараттың әрқайсысы ғасырлар бойы қалыптасқан мәдениеттің куәсі, замана туындысы болып табылады. Салынғанына алты ғасыр уақыт өтсе де, Батыс Еуропалық сәулет өнері тарихының жаңа кезеңін бастаған қасиетті Париж Құдай — ана соборы француз көркем өнер кемеңгерлігінің аса үздік туындысы болып қала береді. Осы орайда Лев Любимовтың бұл жайындагы «Египеттегі пирамидалар, Афиныдағы Парфеон немесе Константинопольдегі София соборы сияқты париждік Нотр-Дам да ғасырлар бойында өзін өмірге әкелген халықтың идеялары мен ғасырларда қалыптасқан көркем мәдениеттің куәсі болатындығымен құнды» [2] деген орынды пікірімен санаспасқа болмайды.

Замана ағымындағы талай тарихи уақиғалардың (француз корольдері осында тәж киген, және Жанна д'Арк өзінің жеңіс туын осында әкеліп қойған) куәгері болған Рейм соборы да француздық гогакалық өнердің шыңы болды. Оның бас фасады Париждегі атақты Париж Құдай — ана соборы сияқты торлы терезелері бар, екі биік мұнарасы аспанмен таласқан үш қабаттан тұрады. Аса нәзіктікпен нақышты етіп жасалған бұл ғимарат сәулет өнері мен мүсіндердің өзара үндестігін паш етеді, өйткені көз тартарлық көрінісі мен таңғажайьш мүсіндердің сән-салтанаты осы бір заңғар құрылысты жепжеңіл етіп көрсетіп тұр. Германия, Франция мен Англияға Караганда готикалық стильге кеш көшкеніне қарамастан готикалық әсемдік идеясын тамаша жүзеге асырудьщ арқасында зөулім ғимараттар салуда айтарлықтай нәтижеге жетгі. Бүкіл неміс халқының мақтанышьша айналған, Гоголь «готикалық өнердің тәжі» деп бағалаған Кельн соборы — неміс сәулетшілерінің тендесі жоқ шабытты шеберлігінің занды нәтажесі болып саналады. Бас айнаддырарлықтай болып көкке тік көтерілген неміс готикасының тендесі жоқ үлгісі — Фрейбург соборын «готикалық ойдьщ ең айқын, зор жаңалығы» деп бекер бағаламаған. Француз бен неміс халықтарының мәдени дөстүрлер сабақтастығының куөгері болып есептелетін Страсбург соборы да неміс халқының ұлттық ерекшелігін ашумен қатар, шынайы интернационалдық мазмұнға ие болғандығын атап өтпеске болмайды. Бүкіл елді табындырған бұл сымбатты ғимаратгың бас сәулетшісі неміс Эрвин Штейнбахский болды.

Ортағасырлық готикалық өнер туындысы

Дүниежүзілік мәдениетінің дамуына қомақты үлес қосқан итальян сәулетшілері де готикалық стильдегі айтулы мәдени ескерткіштерімен орынды мақтана алады. Солардың бірі, Қайта өрлеу дәуірінің алыбы Микенланджело өзімнің «қалыңдығым» деп мақтаныш тұтқан атақты Санта Мария Новелла шіркеуі (ХЫЫЫ—ХЫВ ғасырлар) Италия сәулетшілері үшкір мұналары, жебе тәрізді аркалары, тор көзді терезелері бар ғимараттарды салған кезде құрылыстың көлемділігіне ерекше назар аударып, сәулетшілік үлгіні үнемі жетілдіріп отырды.

Готикалық стиль ХЫВ ғасырда Англияда кең қанат жайды. Бұл кезең — көкке өрлете салған, үйлесімділігімен көз тартатын сәндік готиканың гүлденген уақыты мен «перпендикулярлық стильге» көшуге бет алған сәт болды. Өнердің дамуындағы готикалық кезеңде алып ғимараттар құрылысымен кәсіптік артельдерге біріккен қолөнершілер шұғылданды. Олар құрылыс жұмысстарының сұраныстарына қарай қай жерде құрылыс жүріп жатса, сол жерден табылатын. Бұл жағдай готикалық сәулет өнерінің Еуропаның барлық жерлеріне кеңінен тарауына зор ықпал етті. Неміс елінің топырағында пайда болған, ал одан кейін Франция мен Англияға тарай бастаған мұндай артельдердің мүшелері сәулет өнерінің небір құпияларын жетік меңгерді және оның сырын басқаға ашпады. Тіпті артель мүшелері өзара символикалық тілмен сөйлесіп, өз ұйымдарында қалыптасқан тәртіпті қатаң ұстаған. Демек, орта ғасыр тас қалаушылары өздерінің бұл өмірлік кәсібіне соншалықты мән берген, өнерлерін бағалай білген.

Орта ғасырлар дәуірінде готикалық стильде салынған ашық галереялы қалалық салтанатты ратушалар, Руандағы атақты сот Сарайы, азаматтық құрылыстар, сөн-салтанаты көз тартар жеке үйлер, сөулет өнерінің құрамдас бөлігіне айналған небір ғажайып тас мүсіндер — өнер адамдарының ұшқыр ойын, болашаққа деген жарқын көзқарасын ізгілік пен адамгершілікке ширыққан қайтпас жігерін айқындап көрсететін баға жетпес мәдени ескерткіштер болып табылады.

Готикалық өнер өкілдері адамзат баласының арман-мұңын шындық шеңберінде бейнелеу үшін өздері жасаған кейіпкерлерді аса өсерлі етіп көрсетуге барынша күш салды. Өмірге келген өрбір образда адамның нақты бейнесін жасауға тырысушылық байқалды. Олай болса, романдық және готикалық өнер даналықтарының үздік туындылары көркем өнердің ғасырлар бойы өшпейтін асыл қазынасы, мөңгілік туындылары болып қала береді. Өзінің рухани байлығы, шабытты күші жағынан готикалық өнер тек қана дүние жүзілік көркем өнер саласында ғана емес, сонымен қатар дүние жүзілік мәдениеттің даму барысындағы қанатын қияға сермеғен зор жаңалық болды.

Алайда, ғасырда гүлденудің шарықтау шегіне жеткен готикалық өнер біртіндеп өзінің айқындығы мен жеткен жетістіктерінен айырыла бастады. Орта ғасырлар заманының соңғы кезеңде готикалық өнер тоқырауға ұшырады да, дін үстемдік еткен осы бір тарихи кезеңнің дәстүрлерінде тәрбиеленген дарынды шеберлердің ең соңғы дүниелері қоштасу белгісіндей болып қала берді. Мұндай эволюциялық құбылыс, готикалық өнердің отаны болған Францияда ғана емес, бүкіл Еуропалық өнерге тән заңды құбылыс болды. Қорыта келгенде айтарымыз, орта ғасырлық мәдениет — халықтық сипатта болды, халықтың ой-арманын нақты бейнелеуге тырысты. Мәдениет дамуының шарықтау шегіне жетіп отырған бүгінгі заманымызда өнерді бағалаушылардың бір кезде ұмыт қалған ортағасырлық мәдениетті жан-жақты әсемдік қалпында түсінуге ұмтылуы, өткен замандардағы өнер ұлылығын қастерлеп, табынумен қатар оған ерекше мән-мағына беруі — дәуір тынысынан туған замана талабы.
Дәріс 6

Франция сәулет өнері

1 ӘДЕБИЕТТЕР

.1.1 Іңкәрбаев Н.О. Архитектура. Оқу құралы. Алматы. «Эверо» баспасы,2009-826.

1.2 Буга П.Г.Гражданские, промышленные и и сельскохозяйственные здания – 2-е изд. перераб. доп. – М.. Высш.школа., 1987. – 351 стр..: ил.

1.3ВоробьевВ.А. Лабораторный практикум по общему курсу строительных материалов: Учеб. пособие для строительных специальностей вузов. 4-е изд. перераб. и доп. – М.: Высш. шк., 1987-248с..

12.1 Ким Н.Н, Маклакова Т.Г. Архитектура гражданских и промышленных зданий. – М.: Строииздат, 1987. – 287 стр..: ил

Тесттер

Жапонияда өнердің бір түрі- ағаш бетіндегі гравюралар жасау шеберлігі қай ғасырда пайда болды?

A) VIII ғ.ғ

B) V ғ.ғ

D) XVII ғ.ғ

E) IX ғ.ғ

$$$ 2

А) ХVIII ғ басындағы стиль

В) ХХ ғ ортасындағы стиль

С) Германиялық жанаруының түрлері

D) ХV ғ аяғының стильі

Е) ХХғ аяғындағы өнер

$$$ 3

Геометриялық абстракцияларда Мондриана “пластицизма” іске асыру ХХ ғ басында мысал келтірілген

В) Барселоннадагы Саграда Фамилиа шіркеуі

С) Сиднейдегі опера театры

D) Утрехтегі Шредер уйі

Е) Берлиндегі Рейхстага Купол

$$$ 4

А) Сафди

С) Гильбертзаймеру

D) Салливену

Е) Вентури

$$$ 5

Қазіргі архиектураның “бас тезис” авторы кім?

В) Аалто

D) Утцон

$$$ 6

А) Аалто

С) Салливану

D) Гропиусу

Е) Мис ван дер Роэ

$$$7

1960 ж Ағылшын тобы архитектуралық антиутопия жобасын ұсынды

В) Де стиль

С) Баухауз

D) ВХУТЕМАС

Е) АСНОВА

$$$ 8

А) Австралияда

В) Японияда

С) Скандинавияда

D) Латын Америкада

Е) Солтүстік Америкада

$$$ 9

Тұтынушыны жобалауға және іске асыруға талпыныс 1970 ж қалай аталды ? А) Технизация

С) Партисипация

D) Реновация

Е) Реставрация

$$$ 10

Постмодернизмнін стилистикалық белгілері

В) Футуризм және фовизм

С) Урбанизм және функционализм

D) Аллюзионизм орнаментализм контекстуализм

Е) Экпрессионизм және метаболизм

$$$ 11

А) Традиционализм

В) Урбанизм

С) Функционализм

D) Экспрессионизм

Е) Деконструктивизм

$$$ 12

"Mини макса"принціпі өз өнерінде іске асырды

B) Нерви

D) Нимейер

E) Фуллер

$$$ 13

А) Дзеви

C) Крие

E) Вентури

$$$ 14

ХХ ғ бастауының сәулеттік бейнелеуіне мысал

B) Сиднейдегі опера театры (Утцон 1957ж.)

C) Купол Рейхстага в Берлине (Фостер 1999 ж.)

D) Потсдамдағы Эйнштейн мұнарасы (Мендельсон 1920 ж.)

E) ЛондондағыШыны Сарай(Пакстон 1859ж.)

$$$ 15

А) ХХ ғ ортасындағы стильі

Б) ХХ ғ соңындағы стильі

С) Австриялық модерннің бір түрі

Д) ХVI ғ стильі

Е) ХVII ғстильі

$$$ 16

Мәскеудегі "Известия" газетінін және ғимарат авторы

В) Веснин

С) Орлов

D) Колли

$$$ 17

А) Шехтель

В) Иофан

С) Гельфрейх

D) Щусев

Е) Шервуд

$$$ 18

«Қауіп төндірмей,пішіннің өзін-өзі деформациалауы» - бұл стильдік өзгешелік ...

B) Функционализм

C) Урбанизм

D) Экспрессионизм

E) Деконструктивизм

$$$ 19

А)Аалто

С) Гропиус

D) Дженкс

E) Исодзаки

$$$ 20

«Ғимарат- әсемдік сарайы » тұжырымдамасын ұсынған кім ?

B) Мендельсон

C) Вентури

D) Беренс

E) Леду

Вариант – 2
$$$ 1

Табиғи коныстандырғыштың артықшылығын 1960 жылдары жасынды қылған кім?

А) Таут

B) Александер

D) Беренс

E) Леду

$$$ 2

А) Необрутализм

B) Урбанизм

C) Дезурбанизм

D) Сюрреализм

E) Дадаизм

$$$ 3

Қай тұжырымдаманың авторы Фуллер ?

B) Гезамткунсверканың

C) Модерннің

D) Сецессионың

E) “ Өзге сәулеттің ”

$$$ 4

А) Берлиндағы Купол Рейхстага (Фостер 1999)

B) Париждағы Эйфелева Башня (1989 ж.)

C) АТТ Нью-Йорктағы ғимарат (1977 г., Джонсон)

D) Сиднейдағы опералық театр (1957 ж, Утцон)

E) Барселондағы көрмедегі Германиялық павильон (1929 ж, Мис ван дер Роэ)

$$$ 5

1920 жылдары қоршаған ортаның интегралдық жобасын қалдырған

B) “Аркигрэм” группасы

C) “Химмельблау” группасы

D) “Баухауз” мектебі

E) “Чикагтық мектебі”

$$$ 6

А) Холляйн

B) Леду

C) Джонсон

E) Нуньес-Яновски

$$$ 7

«Либерти стилі»- бұл...

B) ХХ ғасырдың ортасындағы өнер

C) Модерннің италиялық әртүрлілігі

D) ХХ ғасырдың аяғындағы стиль

E) ХVIII ғасырдың ортасындағы стиль

$$$ 8

А) Щусев

B) Ибраев

C) Егерев

D) Ловейко

E) Посохин

$$$ 9

1934ж Москва қаласындығы Моховой көшесіндегі үйдің авторы кім ?

B) Фомин

D) Орлов

$$$ 10

А) Гельфрейх

B) Шехтель

C) Шервуд

D) Леонидов

E) Жолтовский

$$$ 11

Шығармашылық бірлестіктің сәулетшілері 1920 жылдары «Дәстүршілдіктер» болып саналды

B) Москвалық сәулет қоғамы

C) Баухауз

D) Аркигрэм

E) СОМ

$$$ 12

1892 жылы Дарвин қағидасын сәулетте колдануды акценттеген кім ?

А) Сюзор

B) Добролюбов

C) Чернышевский

D) Герцен

E) Белинский

$$$ 13

А) Функционалдық

B) Симметриялық

C) Бөліктің байсалдылығы

D) Ордерлік композициялар

E) Қауіп төндірмей,пішіннің өзін-өзі деформациалауы

$$$ 14

Постмодернизмнің стильдік негізгі белгілерін 1970 жылдары бөлек қарастырды

B) Гропиус

C) Аалто

D) Стерн

E) Курокава

$$$ 15

А) Метаболизм

B) Дезурбанизм

C) “Хай-тек”

D) Традиционализм

E) Сюрреализм

$$$ 16

Сәулеттік пішінді жоққа шығару принципі 1960 жылдарда жапондық тұжырымдаманың негізін салды

B) Метаболистерді

C) Дәстүршілдерді

D) Классицистерді

E) Сюрреалистерді

$$$ 17

А) Джонсон

B) Хадид

C) Холляйн

D) Таут

E) Гинзбург

Кім "Мини-макс" ұстанымын өзінің шығармашылығында колданды

А) Орта

B) Нерви

D) Нимейер

E) Фуллер

$$$ 19

А)Ертедегі Грек және ертедегі Рим сәулет өнерлерінің жалпы атауы, ол класикалық архитектуралық негізгі бірыңғай дамуы үшін сипаталады: орындылығы, мықтылығы, көркем мәнерлілігі;

В) Ертедегі Грецияның архитектурасының өркендеу уақыты (классикалық кезеңі V-IV б.ғ.д.);

С) Ертедегі Рим республикасының архитектурасының кезеңі (VI-I б.ғ.д.);

D) Ертедегі Рим императорының кезеңіндегі архитектура (I-IVб.ғ.д.).

E) Дұрыс жауабы жоқ.

$$$ 20

Ертедегі Греция архитектурасының дамуының негізгі кезеңдерін ашаңдар (2-3 мыңжылдықта – І б.ғ.д.).

В) Эгейкалық, демократиялық, класикалық;

С) Эгейкалық ерте, арханкалық, классикалық, эллинистикалық;

D) Ерте, арханкалық класикалық, демократиялық, эллинистикалық.

E) Дұрыс жауабы жоқ.

Вариант - 3

$$$ 1

А) Мин әулеті

B) Хан әулеті

C) Чин әулеті

D) Сун әулеті

Е) Чжоу әулеті

$$$ 2

Ұлы Қытай қорғанының жалпы ұзындығы?

B) 5800 км

C) 6700 км

D) 7000 км

Е) 5600 км

$$$ 3

А) 1990

C) 1995

Е) 1993

«Бізде Ұлы қорғанда болмаған адам, өмірінде ештеңені де көрмеген» деген сөзді айткан кім

А) Мао Цзе Дунь

B) Цинь Шихуан

C) Чин Шыхуаң

D) Чұнчиу Ши

Е) Ляо Цзы

$$$ 5

А) 5-6

C) 10

Е) 6-8

Кытай қорғанының бүгінгі күнге дейін бүлінбей жеткен бөлігі

А) 5000 шақырым

B) 8000 шақырым

C) 10000 шақырым

D) 7000 шақырым

Е) 6000 шақырым

$$$7

А) Христиан

B) Ислам

C) Сикхизм

D) иудаизм,

Е) Будда

$$$8

Қытай сәулетіндегі ерекше конструкция

B) Қабырға

C) Еден

D) Терезе

$$$ 9

А) Тұрғын үй

B) Мешіт

C) Сарай

Е) Қорған

$$$10

Ежелгі Қытай сәулет өнерінің гүлденген кезеңі

B) II ғасыр

C) VI ғасыр

D) VI ғасыр

Е) III ғасыр

$$$ 11

А) Шан династиясы кезінде

B) Сун династиясы кезінде

C) Чжоу династиясы кезінде

D) Чин династиясы кезінде

Е) Мин династиясы кезінде

$$$12

Каирдағы Египед сәулет өнерінің үздік ескеткіші

B) Аль-Акса мешіті

C) Саманидттер кесенесі

D) Тадж-Махал кесенесі

Е) Ұлык-бек медресесі

$$$ 13

А) Ерте паолеолит

В) Орта палеолит

С) Жоғарғы палеолит

D) Мезолит дәірінде

Е) Тас дәуірінде

$$$ 14

Қола дәуіріндегі ғимараттар қандай формада жасалды?

В) Үшбұрыш тәрізді

С) Айнала қоршалған

D) Доға формасында

E) Қисық қабырғалы формада

$$$ 15

А) 50 м

C) 30 м

E) 10 м

Орталық Қазақстан ескерткіштері тобына жататындар?

А)Аяққамыр, Алаша-хан

В) Ахмет-Иасауй кесенеси

С) Айша бибі

D) Қоңыркөл

Д) Бабаджа хан

$$$ 17

А)Қарахан

В) Уйсін

C) Моғол

E) Ғұн

Қарахан мемлекетінің ескерткіштері жиі кездесетін аймақ?

А) Орталық

В) Солтүстік

С) Түркістан

D) Батыс

$$$ 19

А) Батыс

С) Шығыс

Е) Орталық

$$$ 20

Отырар жазықтығы маңайында зерттеулер нәтижесі бойынша қанша кішігірім қалашықтар табылған?

В) 300

D) 120

Қожа Ахмет Ясауи кесенесі Әмір Темірдің бұйрығымен қашан салынды?

А) 1499 ж

В)1399 ж

D) 1450 ж

E) 1570 ж

$$$ 2

А) 45

С) 50

Е) 25

Оңтүстік Қазақстандағы 802 ескерткіштер ішінде қаншасы сәулет ескерткіштер?

А) 225

Е) 227

D) 226

$$$ 4

А) Төртбұрыш

В) Апсидальдық .

С) Домалақ

D) Ромб

E) Призма

526 жылы салынған,бүгінге дейін сақталған ең көне буддалық храм-мұнара ?

А)Дашаватара храмы

В) Махабодхани храмы.

С) Бхархута храмы

D) Михтарум

E) Сухбирон

$$$ 6

А) Санчида

В) Матхурада

С) Шан-Хайда

D) Чиенгмаяда .

E) Гонконгта

$$$ 7

Гупттар әулеті билеген кезеңге жататын, отызға жуық үңгір залы бар аса елеулі мұнара

В)  Аджмер

С)  Туглакабад

D) Пиргатир

E) Боргунг

$$$ 8

А)Маурьялар кезеңі

В)Декан кезеңі

С) Гупттар кезеңі.

D) Ингтар кезеңі

E) Ғұндар кезеңі

$$$ 9

Үнді елінде қай өзеннің бойында ежелгі ғимараттардың қалдықтары көп кездеседі?

В)  Инд пен Ганг.

С) Ніл

D) Ертіс

$$$ 11

А) Тәж-Махал

В) Дурга

С)  Хумаюн

D) Кутб-Минар.

E) Дашаватара

$$$13

А) «Архитектурадағы 5 ордердің заңдылығы»

B) “Сәулетшілік туралы 10 кітап”

C) “Архитектура туралы 4 кітап”

D) “Атмосфералық және де зиянды әсерлер туралы”

Е) «архитектура тәсілдері»

$$$ 14

Андреа Палладионың жазған трактаты

B) “Архитектура туралы 4 кітап”

C) «Архитектурадағы 5 ордердің заңдылығы»

D) “Жаңа одеон”

Е) «Уақытша жылдар повесті»

$$$ 15

А) “Архитектура туралы 4 кітап”

B) «Архитектурадағы 5 ордердің заңдылығы»

C) “Сәулетшілік туралы 10 кітап”

D) “Қала құрылысы”

Е) «Аспандық сфералалардың үндеуі туралы»

$$$ 16

Римдегі Әулие Петр шіркеуінің күмбезінің авторы

B) Микельанджело Буанаротти

C) Джакомо Бароцци да Виньола

D) Палладио

Е) Скамоцци

$$$ 17

А) Карло Мадерна

В) Джованни-Лоренцо Бернини

С) Франческо Борромини

D) Браманте

Е) Виньола

$$$ 18

Ерте французклассицизмінің мысалы ретінде қай құрылысты көрсетуге болады?

В) Версальдік Кіші Трианон (1767г. Ж.Габриэль)

С) Париждегі Матиньон қонақ үй (1720г Ж.Куртонн)

D)Париждегі Жұлдыздар алаңындағы арка

Е) Париждегі Вандомдық колонна

$$$ 19

А) Марко Руффо и Пьетро Соллари

В) Барма и Постник

С) Федор Конь и Аристотель Фиораванти

D) Матвей Казаков и Василий Баженов

Е) Тома де Томон и Доменнико Трезини

$$$ 20

1479ж. Мәскеулік Кремльдегі Успен шіркеуін салған кім салды?

В) Аристотель Фиораванти

С) Марко Руффо

D) Андрей Воронихин

Е) Матвей Казаков


Вариант - 5

$$$ 1

А) Күркелі мұнара-храмдар (1532ж. Коломенскідегі Вознесия шіркеуі)

В) Шіркеулердің бес бастылығы(Мәскеу Кремльіндегі Архангельск шіркеуі 1509ж.)

С) Аркатуралық белдік (Мәскеу Кремльіндегі Успен соборы, 1479г.)

D) Шиелі шіркеуі(1806ж.Петербургтегі Петропавл шіркеуі,1785ж. И.Жеребцов)

Е) Дорикалық колоннада (Петербургтегі 1810ж. Биржа ғимараты)

$$$ 2

1714ж. Петербургтегі «түрлі» үйлердің жобасын кім ұсынды?

В) Доминико Трезини

С) Дмитрий Ухтомский

D) Аристотель Фиорованти

Е) Федор Кон

$$$ 3

А) Мәскеудегі қоңыраулы Новоспаск шіркеуі (1785ж., И.Жеребцов)

В) Қоңыраулы Троицо-Сергиевой мерейі (1770г. Д.Ухтомский)

С) Петербургтегі қыстық Сарай(1759г. Ф.Растрелли)

D) Петербургтегі биржа (1810)

Е) Петербургтегі Адмиралтействалар ғимараты (1783г)

$$$ 4

Санкт-Петербургтегі Биржа ғимаратының авторы (1810ж.)

В) Жан Тома де Томон

С) Андрей Воронихин

D) Михаил Земцов

Е) Иван Коробов

$$$ 5

А) Василий Баженов

В) Андрей Воронихин

С) Чарльз Камерон

D) Федор Конь

Е) Марко Руффо

$$$ 6

Меккедегі Үлкен мешіттің құрылымы

B)Арыстан ауласы , фонтандар, мешіт

C) Колонналық дәліз, кұбла, құдықтар

D) Пайғамбар мешіті, күмбезді сарай

Е) Колонналық зал, күмбезді сарай, фонтандар

$$$ 7

А) Каир

C) Самарканд

D) Мерв

Е) Александрия

XIVғ. Каирдағы Мысыр архитектурасының атақты ескерткіші

А) Султан Хасан мешіті

B) Аль-Акса мешіті

C) Саманидтер кесенесі

D) Тадж-Махал кесенесі

Е) Улуг-бек медресесі

$$$ 9

А) Барселонадағы Каза-Мила

B) Мадридтегі Кафедралды шіркеу

C) Кардовадағы Үлкен мешіттер ансамбльі

D) Эскориал қорғаны

Е) Мадридтегі мешіт

$$$ 10

XIII-XIV Испаниядағы Гранад Эмирлердің резиденциясы

B) Эскориал қорғаны

C) Кордовадағы мешіт

D) Барселонадағы Саграда Фамилиа сарайы

Е) Мадридтегі мешіт

$$$ 11

А) Дауд-бек

B) Ходжа-Синан

C) Ибрагим-паша

D) Сулейман Тамаша

Е) Махмуд-бек

$$$ 12

Шибама тұрғын үйінің биіктігі қандай

B) 7 қабат

C) 6 қабат

D) 5 қабат

Е) 4 қабат

$$$ 13

А) Султана Хасан мешіті

B) Аль-Акса мешіті

C) Саманидтер кесенесі

D) Тадж-Махал кесенесі

Е) Улуг-бек медресесі

$$$14

Кіші Азия және Финикия елдерінің құрылыс нысандары қандай пішінде жобаланған ?

В) Симметриялы мұнаралы

С) Симметриялы емес, тік бұрышты

D) Симметриялы

Е) Ойыс шатырлы , доғал бұрышты

$$$15

А) Иран

С) Ливия

D) Парсы

Е) Мысыр

Соломон храмы қайда орналасқан

А) Мекке

В) Бағдат

С) Микенск

D) Иерусалим

Е) Мадениет

$$$ 17

А) Ислам

С) Сәулет өнерінің мәдениетке қатысы жоқ

D) Түрік

Е) Месопатамия

$$$18

Таяу шығыстағы көп қолданылатын құрылыс материалы

В) Тас, ағаш

С) Темір, ағаш

D) Темір, қола

Е) Қола, ағаш

$$$19

А) Самырсын ағаштан салынған

В) Қасбеті жартастан қашалған

С) Дарий 1 молосы сақталмаған

D) Алтыннан капталған күмбезі бар

Е) Жер астында салынған

$$$ 20

Ликия, Лидия қай державада құрамында болған ?

В) Мысыр

С) Хетт

D) Месопотамия

$$$ 1

А) Тек римдіктерден

В) Тек мысырдан

С) Өздерінің ұлттық архитектура элементтерін қолданған

D) Кіші Азия елдерінен

Е) Сауда қатынасын ұстаған елдерден

$$$ 2

Кіші Азия мен Финикиядағы архитектурамыз басты элементі ?

В) Мололар қасбеті

С) Құдай мүсіндері

D) Таста қашалған бейнелер

Е) Ою – өрнек

$$$3

А) Ну орман

В) Өзен жағасы

С) Жеткілікті мөлшердегі ағашы және тасы бар таулы аймақ

D) Таулы жер

Е) Шөл

Тастан тік қойылған мегалиттік ғимарат қалай аталады?

А) Кромлех

В) Дольмен

С) Менгир

D) Вишап

$$$ 5

А) Ағаштан

В) Тастан

С) Саздан

D) Құмнан

Е) Су қамысынан

$$$ 6

Күн сәулесіне қарай зикураттар қалай орналасқан?

В)Әрқалай

С)Жандарымен

D)Қалаға байланысты

Е)Құдай қалауымен

$$$ 7

А) Шикі кірпіш,күйдірілген кірпіш

В) Соғылған саз балшық,қамыс

С) Тас блоктары

D) Бөрене каркас,саз

Е) Жер топырағы

$$$ 8

«Вавилон мұнарасы» аталды-

В) Этеменанка зиккураты

С) Урук зикураты

D) Саргон 2 сарайы

Е) Урдағы зиккурат

$$$ 9

А)Құлаған ескі үймерет орнында

В)Түгелдей тазаланған алаңда

С)Әрқашан жаңа жерде

D)Қалаға байланысты

Е)Құдайға байланысты

$$$ 10

Иштар құдайының қақпасы орналасқан жер?

В) Дур – Шарукта

С) Ниппурда

D) Вавилонда

Е)Урда

$$$ 11

А) Жанымен

В) Бұрышымен

С) Әрқалай

D) Фараонның бұйрығымен

Е) Мезгілге байланысты

$$$ 12

Тұңғыш атақты бүтінтасты үймерет?

В) Урдағы зиккурат

С) Саккарадағы Жосер пирамидасы

D) Этеменанк зиккураты

Е)Қызыл пирамида

$$$ 13

А) Хесира

В) Хеминун

С) Имхотеп

D) Аменхотеп

Е) Сенмут

$$$ 14

Ежелгі Египеттегі қиылған пирамидалар түріндегіжерлеу үймереттер

В) Мастаба

С) Бит – хилани

D) Тумулус

Е) Колумбарий

$$$ 15

А) Шаңырақ

В) Екі мұнаралық портал

С) Гипостильдық зал

D) Ішкі аула

Е) Сфинкс саяжолы

$$$ 16

Нілдің қарсы жағасындағы храммен шынжыр арқылы қосылған екі ансамбль

В )Абу – Симбеледегі храм және Эфудегі Гора

С) Дейр – эль Бахридегі Монтухотеп және Гелиополдағы Сенусерта

D) Гизадағы пирамидалар

Е) Дахшурдағы пирамидалар

$$$ 17

А) Гизадағы Хуфу

В) Гизадағы Хафра

С) Медумедегі Снофру

D) Саккарадағы Жосер

Е) Дахшурдегі Снофру

$$$ 18

Ежелгі Египеттегі сәулетшілікке папирустық бағаналардабар-

В) Барлық биіктіктегі бірыңғай діңгек

С) Базаның астынан кеңейтілген діңгек

D) Төртбұрышты діңгек

Е) Конус түрдегі діңгек

$$$ 19

А) Дромос

В) Имплювий

С) Магарон

D) Тумулус

Е) Пастада

$$$ 20

Крито-Микенск өркениетінде және кейінгі дәуірде төбе шыңындағы қамал аталды

В) Перистиль

С) Акрополь

D) Периптер

Е) Мегарон

Вариант - 7
$$$ 1

Крито-Микенск өркениетінде және кейінгі дәуірлерде ғимараттың түгелдей немесе түгелдей дерлік көлемін алатын тік бұрышты негізгі мекеме

А) Акрополь

В) Мегарон

С) Пронаос

D) Атриум

Е) Дромос

$$$ 2

А) Наос және пронаос

В) Наос және целлы

С) Портик жәнеи пронаос

D) Архитрава және карниза

Е) Стилобата және фуста

$$$ 3

Негізгі қасбеттегі екі бағанның арасынан қабырғасы шығып тұратын ежелгі грек храмының түрі аталады

В) Периптер

С) Амфипростиль

D) Диптер

Е) Фолос

$$$4

А) Султан Хасан мешіті

B) Аль-Акса мешіті

C) Саманидттер кесенесі

D) Тадж-Махал кесенесі

Е) Ұлык-бек медресесі

$$$5

Кайт-бей ансамбль қабырының салынған уақыты

B) XIVғасыр

C) XIIғасыр

D) XVIIғасыр

Е) VIIIғасыр

$$$6

А) Барселонадағы Каза-Мила

B) Мадридттағы Кафедралды собор

C) Кардовтағы «Үлкен мешіт ансамбльі»

D) Эскориал сарайы

Е) Мадридттегі мешіт

$$$7

Танымал Иран мұрасы Xiғасыр

B) Исфагандағы Джами-мешіті

C) Рангундағы Швидагон

D) Аютайнедағы сарай

Е) Санчидағы ступа

$$$8

А) 20

C) 8

Е)10

Бурседегі ХVI ғасырға жататын Ешиль-Джами мешітіндегі күмбезді бөлмелердің саны

А) 2 дана

B) 8 дана

C) 9 дана

D) 10 дана

Е) 12 дана

$$$10

А) Дауд-бек

B) Ходжа-Синан

C) Ибрагим-паша

D) Сулейман Великолепный

Е) Махмуд-бек

$$$11

Исламға табыну құрылысының түрлері

B) Соборлар

C) Мешіттер, минареттер, медресе

D) Мешіттер

Е) чайтиа

$$$12

А) Франция

B) Англия

C) Италия

D) Ресей

Е) Германия

$$$13

Кайт-бей ансамбль қабырының салынған уақыты

B) XIVғасыр

C) XIIғасыр

D) XVIIғасыр

Е) VIIIғасыр

$$$14

А) Реймстағы собор

B) Константинопольдегі әулие София соборы

C) Успендік собор

D) Римдегі әулие Петр соборы

Е) Париждегі «Құдай ана» соборы

$$$15

Франциядағы готикалық сәулет өнерінің өрлеу кезеңіндегіескерткіші

B) Париждегі «Құдай ана» соборы

C) Римдегі әулие Петр соборы

D) Константинопольдегі әулие София соборы

Е) Амьенедегі собор

$$$16

А) Бухарда

B) Константинопольде

C) Самаркандтта

D) Туркестанда

Е) Хивте

Минарет Колян салынды

А) Х ғасырда

B) XIIғасырда

C) XV ғасырда

D) XIII ғасырда

Е) XVIIғасырда

$$$18

А) Ну орман

В) Өзен жағасы

С) Жеткілікті мөлшердегі ағашы және тасы бар таулы аймақ

D) Таулы жер

Е) Шөл

Тимуридттік сәлетке жататын ескерткіштер

А) Саманидттер кесенесі

B) Ак-Сарай сарайы

C) Узенедегі кесене

D) Калян минареті

Е) Заргорон токі

$$$20

А) Пахлаван Махмуд кесенесі

B) Шахризабтағы мешіт

C) Саманидттер кесенесі

D) Калян минареті

Е) Узгенедегі кесене

Тимуридттік сәлетке жататын ескерткіштер

А) Пахлаван Махмуд кесенесі

B) Саманидттер кесенесі

C) Узгенедегі кесене

D) Самаркандттағы Биби-ханым мешіті

Е) Тельпак-Фурушан токі

$$$2

А) Саманидттер кесенесі

B)СамаркандттағыГури-эми

C) Узгенедегі кесене

D) Боран минареті

Е) Пахлаван Махмуд кесенесі

$$$3

Регистан ансамбльі орналасқан

B) Хивте

D) Гиждуванда

Е) Шахризапседе

$$$4

А) Исмаил Самани кесенесі

B) Узгенедегі кесене

C) Султан-Санджара кесенесі XIIғ

D) Биби-ханым медресесі

Е) Ташкенттегі Кукильдаш

$$$5

А) Санта-Мария-дель-Фьоре соборы

C)4 фонтанның жанындағы Сан-Карло

D) Версаледегі Ансамбль

Е) Кіші Трианон

$$$6

1851 жылы өнделген архитектура теориясын негізін құрайтын конструкция және стиль түзетуші материалдың мағынасы.

В) Чернышевский

С) Добролюбов

D)Герцен

$$$7

А) Де Стиль

В) Ассоциацияның Архитектуралық Урбанист

С) Баухауз

D) Вхутемас

Е) Вхутеин

$$$8

1925-шы жылы Париж көрмесіндегі Кеңес павильон авторы.

В) Жолтовский

С) Шехтель

D) Мельников

Е) Китнер

$$$9

А) Гегело

В) Фридман

С) Гинзбург

D) Веснин

Е) Фомин

Мәскеудегі Кремель сарайы съездің авторы.

А) Посохин

В) Кубасов

С) Егерев

D) Ловейко

Е) Душкин

$$$11

А) ХХ ғасырдың орта стилі

В) ХҮ ғасырдың басындағы өнер

С) Француз және ағылшынша жетелдіру түрлері

D) ХҮІІІ ғасырдың орта стилі

Е) ХҮ ғасырдың өнері

$$$12

ХХ ғасыр басында архитектуралық экспрессионизм үйлестірілі

В) Ғимарат АТТ-ғы Нью-Йорк (Джонсон 1973 жыл)

С) Берлинің Рейхстаг Куполы (Фостер 1999 жыл)

D) Дорнахтың «Гетеанум» (Штайнер 1919 жыл)

Е) Париждегі Эйфелевая мұнарасы (1889 жыл)

$$$13

А) Портмен

В) Нуньес-Яковски

С) Хллляйн

D) Сарторис

Е) Чок

Ле Корбюзьенің «Бес ұстанымы» біреуін алғашқы қолдануы.

А) Париждегі Эйфелевая мұнарасы (1889 жыл)

В) Потсдамның Эйкштейн мұнарасы (1919 жыл)

С) Дорнахтың Гетеанум (1923 жыл)

D) Сидненің театры (1953 жыл)

Е) Пуасси Вилла Савоның (1929 жыл)

$$$15

А) Стилдегі Алваро Аалто архитектурасы

В) Стилдегі Бакминстера Фуллера архитектурасы

С) Стилдегі Луиджи Нерви архитектурасы

D) Стилдегі Филиппа Джонсона архитектурасы

Е) Стилдегі Людвига мисван дер Роэ архитектурасы

$$$16

Архитектурасының «недетермин» концепциясының қозғалған.

В) Ольбрих

С) Ван де Вельте

D) Шинкель

Е) Рэн

$$$17

А) Жапонияда

В) Скандинавиида

С) Австралияда

D) Мұхитынде

Е) Латын Америкада

$$$18

«Архитектура архитектурасыз» өзіндік жарияланған кітап.

В) Ле Корбозье (1950 жыл)

С) Рудофски (1965 жыл)

D) Аалто (1962 жыл)

Е) Танге (1960 жыл)

$$$19

А) Урбанизм

В) Традиционализм

С) Футуризм

D) Постмодернизм

Е) Метабализм

$$$20

Деконструктивизм шығармашылық стилистика түрінде пайда болуы.

В) 1970-шы жылы

С) 1960-шы жылы

D) 1950-шы жылы

Е) 1990-шы жылы

Вариант – 9
$$$1

1920-шы жылғы архитектуралық бірлестіндегі «конструктивистарлық» деп өздерінсанағандар.

А) Вхутемас

В) Қазіргі заман Бірлестік Архитекторлар

С) Де Стилі

D) Баухауз

Е) Аркигрэм

$$$2

А) Китнер

В) Жолтовски

С) Шервуд

D) Иофан

Е) Шехтель

$$$3

Днепро ГЭС авторларын бірі.

В.)Кубасов

С) Егерев

D) Посохин

Е) Веснин

$$$4

А) Душкин

В) Шкавриков

С) Кубасов

D) Ловейко

Е) Посохин

$$$5

Мәскеудегі «Новослабодская» жерасты бекетінің авторы кім ?

В) Шквариков

С) Кубасов

D) Ловейко

Е) Посохин

$$$6

А) Соколовский

В) Белинский

С) Герцен

D) Чернышевский

Е) Добролюбов

$$$7

1920 жылдары өздерін «Рационалист» деп, сәулет өнерін біріктіргендер

В) АСНОВА

С) Баухауз

D) Де Стиль

Е) Аркигрэм

$$$8

А) Чечулин

B) Егерев

C) Ловейко

D) Кубасов

E) Габричевский

$$$9

Антитехникалық бағытты қабылдап, 1930 жылдары сәулет өнеріне жұмыла қарсы шыққан топты басқарған кім?

B) Дженкс

C) Сафди

D) Холляйн

E) Райт

$$$10

А) Аполлодор Дамасский

B) Плиний Старший

C) Марк Витрувий Поллион

D) Дионисий Малый

E) Лукреций

$$$11

Үндінің бахрам храмының оңтүстігіндегі кумбез тәріздес шатырлар калай аталады?

B) Дравида-шихара

C) Ратха

D) Пра-пранч

E) Нагара-шикхара

$$$12

А) Гарбхагриха

B) Антарала

C) Мандапам

D) шикхара

E) Шастра

$$$13

Древнейшие индийские (с III в. до н.э.) көне үнді құрылыс басқару жазбаларының атауы

B) Манасара

C) Рамайана

D) Камасутра

E) Веды

$$$14

А) Чайтья

B) Вихара

C) антарала

D) Тейн

E)Пайн

Төрбұрышты залды Үнді будалық монастырь калай аталады

А) Ратха

B) Чатья

C) Вихара

D) Пранг

$$$16

А) Дянь

C) Тянь

E) Тай

Қытайдың көп қабатты террасалы ғимарттары аталады

А) Лоу

B) Дянь

D) Тай

$$$18

А) Дянь

C) Лоу

E) Удянь

Қытайдың қабатты атжақты брустары қалай аталады

А) Унн

B) Доу

D) Тугон

$$$20

А) Чуань-цзянь

B) Доу-гун

C) Сешань

D) Ту-гон

E) Дянь

$$$1

А) Адзэгура

B)Кокобундзи

C) Тории

D) Тяною

E) Татами

$$$2

Жапондардың шай рәсімдеріне арналған павильондары

B) Тенсу-каку

C) Букэ

D) Адзегура

E) Кокобундзи

$$$3

А) Иридзума

B) Хоге

C) Ситю

E) Букэ

Күйдірілген үлкен кірпіш «византиялық әдіс» аталады

А) Цемянка

B) Плинфа

C) Квадр

D) Руст

$$$5

А) 18 метров

B) 33 метра

C) 46 метров

D) 38 метров

E) 42 метра

$$$6

Константинополдегі Киелі София композициясы

B) Атриумный

C) Однонефный

D)Пятинефный

E) Анфиладный

$$$7

А) Иктин и Калликрат

B) Аполлодор и Рабирий

C) Анфимий и Исидор

D) Мнесикл и Фидий

E) Целлер и Андриан

$$$8

Айша бибі кесенесінің іргетасынан бастап есептегенде 3,4 биіктікте бағаналарға қай тілде жазуы бар белдеу жүргізілген.

B) Парсы

D) Қытай

$$$9

А)«Күз, бұлттар, дөңгеленген дүние...»

B) «Ашык әлем, өркениет»

C) «Достық татулық»

D) «Өмір мен өлім»

E) «адамгеошілік пен ілтипаттық» туралы

$$$10

Айша бибі кесенесінің қабырғаларының қалыңдығы.

B) 120 см

C) 80 см

D) 65см

$$$11

А) Қайың

C) Арша

E) Жауаптардың ешқайсысы дурыс емес

$$$12

Кесенелердің ұсақ плиталардың шырмауық өрнегіне канша молшерде әшекей бұйымдар қолданылған.

B) 100 түрлі

C) 80 түрлі

D) 60 түрлі

E) 40 үрлі

$$$13

А) ТҚҰ-ның

B) БӘДС-ның

C) МАГАТЭ-ның

D) БҰҰ-ның

E) ЮНЕСКО-ның

$$$14

Бірінші кезеңдегі бекініс ғимараты шикі кірпіштен неше қабатты болып салынды.

B) 1 қабатты

C) 2 қабатты

D) 4 қабатты

E) Дұрыс жауабы жоқ

$$$15

А) 9-12 ғ.

B) 5-6 ғ.

C) 14-15 ғ.

D) 7-8 ғ.

E) Дұрыс жауабы жоқ

$$$16

Күйдірілген кірпіштің өте берік болуы ғимарат төбесі құралымын жетілдіру үшін оған не қосылды.

B) 5-6 ғ.

C) 14-15 ғ.

D) 7-8 ғ.

E) Дұрыс жауабы жоқ

$$$17

А) Сатылы-аркалы

B) Кешенді-бағаналы

C) Тік-бағаналы

D) Іргелі

E) Дұрыс жауабы жоқ

$$$18

Ғимараттардың құрылымында сегіз қырлы кандай барабандарпайда болды.

B) Кешенді-бағаналы

C) Тік-бағаналы

D) Іргелі

E) Ешқайсысы дұрыс емес

$$$19

А)Қырларына

B) Шетіне

C) Ортасына

D) Іргесіне

E) Төмен бөлігіне

$$$20

Сәулет деп нени айтамыз

B) Адам қолы арқылы жасанды өмір сүруге арналған материалды орта

C) Бұл материалды кешендер, халық сұранысынан туындаған

D) Ғимараттарды жобалап, оларды тұрғызу мен салу