5В0723000 «Құрылыс материалдары, бұйымдары және конструкциялары өндірісі» мамандығының студенттеріне арналған

1. Лексикалық мәтінге толық талдау жасау, жаңа сөздерді жаттау;

2. Жаңа терминдерді кәсіби тәжірибеде қолдануға дағдылану.
Сазтану негіздері. Керамикалық бұйымдарды кептірудің және күйдірудің негіздері

Керамикалық бұйымдарды өндіру мынадай негізгі процестерден тұрады: балшықты карьерден қазып алу, массаны дайындау, оны бұйым формасына келтіріп қалыптау, кептіру жəне күйдіру.

1. Балшықты массаны дайындау. Карьерден алынған балшықтың иленгіштігін арттыру үшін түрлі дайындау процестерінен өткізіледі. Мысалы, алынған балшықты бір жыл ашық ауада ұстайды. Осы уақытта ауа райының құбылыстарына тап болған балшық өздігінен уатылып, элементтік бөлшектеріне бөлінетіндіктен, оның иленгіштігі өседі. Осы мақсатпен балшықты оның құрамында кездесетін қоспа – тас (құм) түйіршіктерден механикалық немесе гидравликалық əдістермен ажырату да қолданылады. Бұл үшін балшық тасты бөлек шығаратын винтті біліктерден өткізіледі немесе сумен араластырылып суспензия (шликтер) дайындалады да, електен өткізіледі (0,5 мм-ден жоғары түйіршіктер електе қалады). Ол 18-22 немесе 8-10% ылғалдылыққа дейін (бұйым өндіру үшін балшықты қалыптау əдістеріне байланысты) кептіріледі (кептіргіште бүркіп тозаңдату арқылы). Балшықты ылғалдау үшін су орнына бу қолданылса, ленталық престің өнімділігі асады. Оған кететін электр қуаты 10-15%-ке кемиді, өйткені бу массаға терең тарап, суға айналады. Осының салдарынан балшық біркелкі, түгел ылғалданады. Буды қолданғанда масса 50^оС-қа дейін қызып, бұйымдарды кептіру уақыты қысқартылады

Жартылай құрғақ қалыптау əдісі бойынша ылғалдылығы 8-10% балшық пресс-ұнтақ (шихта) түрінде престе үлкен (15-40 МПа) қысымымен тығыздалып қапталады. Пресс-ұнтақ шликерлік немесе кептіру-ұнтау əдістерімен дайындалады.

2. Қалыпталған бұйымдарды кептіру. Бұйымдарды күйдіргенде біркелкі шөгуі (отыруы) жəне шытынамауы үшін оларды күйдірер алдында ылғалдылығы 5%-тен аспайтындай етіп кептіру (90оС-та) қажет. Бұл туннельді немесе камералы кептіргіштерде өтеді. Туннельді кептіргіште (ұзындығы 50 м дейін) вагонеткаларға тиелген бұйымдар берілген жылдамдықпен үздіксіз жылжып отырады. Вагонетканың жылжу бағытына қарама-қарсы ыстық (120-150^оС) ауа немесе пештен шығатын газ беріледі. Туннельді кептіргіште бұйымды кептіру ұзақтылығы – 16-36 сағат.

3. Бұйымдарды күйдіру. Күйдіру – керамикалық бұйымдарды өндірудің соңғы процесі. Күйдіру əсерінен олардың құрылымы мен басқа да техникалық қасиеттері құралады. Кірпіш пен басқа да кеуекті бұйымдарды күйдіру процесі əдетте 950-1000оС-та аяқталады. Температура одан əрі көтерілсе, балқыған силикаттардың – сұйық ерітіндінің пайда болуы мен оның көбеюін тез интенсивтендіреді (жылдамдатады). Бұл ерітінді балшықтың бөлшектерін байланыстырып қана қоймай, керамикалық материалдарды (бұйымдарды) тығыздайды (су сіңіргіштігі 5%-тен төмен). Сұйық ерітінді көбейсе – ол артық күйдірілгеннің белгісі, бұйым қалпынан айырылады, оның бет жағы түгел балқиды. Ал күйдірілуі жетпесе, ол пісу процесінің толық бітпегенінің белгісі. Бұл жағдайда кірпіштің түрі қызыл емес, ал қызыл болып, беріктігі, суға, аязға төзімділігі төмендейді.

1. Бетон. 2. Темірбетон. 3. Коррозия. 4. Смета. 5. Инженер-технолог. 6. Құрылысшы.

1. 
   Керамикалық бұйымдар түсінігі?
   
2. 
   Керамикалық бұйымдарды өндіру процесстері?
   
3. 
   Керамикалық бұйымдарды кептірудің және күйдірудің негіздері?
   

1. 
   Исаханов Е. Құрылыс терминдерінің орысша-қазақша сөздігі.- Алматы: Ана тілі.-2005.- 112 б.
   
2. 
   Тұрсынова Г.Т. Кәсіби қазақ тілі: оқулық/ Г.Т. Тұрсынова.- Алматы: Дәуір.2012.-254б.
   
3. 
   Садуақасов М., Батырбаев Ғ. Құрылыс материалдары. Оқу құралы. – Алматы: ҚазҰТУ, 2007. – 259 б.
   
4. 
   Үдербаев С.С. Құрылыс материалдары: қасиеттері және өндірілуі оқу құралы/ С.С. Үдербаев.- Қызылорда: Тұмар. 2007.-206 б.
   
5. 
   Жакупова А.О. Қазақ тілі (Құрылыс мамандықтарына арналған). -
   Алматы: ҚазБСҚА, 2006.-43 б.
   

Сабақ уақыты аптасына 50 минуттан 2 рет жүргізіледі, БОӨЖ уақытын қоса есептегенде. Аудиториялық БОӨЖ уақытында сіздердің практикалық сабаққа дайындалу процесінде, сондай-ақ үйге берген өздік жұмысын орындау кезінде туынданған сұрақтарыңызды қарастырамыз.

Сонымен қатар аптасына 1 рет, кафедрада бекітілген график бойынша жекелей немесе топпен консультация түрінде БОӨЖ сабағын өткіземін.

Пәнді оқуға арналған сабақ уақытының үштен бір бөлігінде сіздер менің көмегімсіз өздеріңіз жұмыс жасайсыздар. Өздік жұмысына арналған тапсырмалар түрлері төменде көрсетілген.

Студенттің өздік жұмысының тақырыптары:

Қазіргі замандағы ғылымның рөлін қазақ тілінде баяндау.

«Менің мамандығым» видеопрезентация дайындау.

«Мамандық саласындағы соңғы жетістіктер» видеопрезентация дайындау.

Өз мамандығы бойынша болашақ қызметі туралы баяндау.

Мамандығы бойынша таңдап алған тақырыпқа жоспар құру: атау, сұрақ және тезис түріндегі жоспар.

Мамандығы бойынша таңдап алған кәсіби мәтінге аннотация жазу.

Мамандығы бойынша таңдап алған мәтінге аударма жасау, аудармаға талдау жүргізу.

Сәулет-құрылыс саласындағы қазақ тіліндегі әдебиеттерге шолу.

Сәулет-құрылыс саласындағы ғалымдардың еңбектерінен конспект жасау. Техникалық терминдерге аударма жасау.

Глоссарий дайындау (құрылыс және құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын өндіру мамандықтарына қатысты).

Өздік жұмыстар 1-рейтинг уақытында 4 және 6 апталарда, 2-рейтинг уақытында 11 және14 апталарда орындалуы тиіс. Өздік жұмыстардың максималды балл саны – 50 балл.

Пән қорытындысын бақылау 300 баллдық шкала бойынша қойылады. «Кәсіби қазақ (орыс) тілі» пәнін оқытуда екі аралық бақылау өткізіледі.

1-рейтинг қорытындысы бойынша 1-7 апталарда – 300 балл.

2-рейтинг қорытындысы бойынша 8-15 апталарда – 300 балл. Семестрдегі жалпы балл саны – 600.

Уақытында өткізілмеген тапсырмаларды 8-ші және 15-ші апталарда өткізуге болады. Егер студент сабақты себепсіз босатқан болса, оқытушы қойған баллдың 60% алады.

3. 
   Глоссарий
   

4.1.1 Исаханов Е. Құрылыс терминдерінің орысша-қазақша сөздігі.- Алматы: Ана тілі.-2005.- 112 б.

4.1.2 Жақсылықова К.Б. Кәсіби қазақ тілі (ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласына) / К.Б. Жақсылықова. – Алматы. 2013.-255 б.

4.1.3 Тұрсынова Г.Т. Кәсіби қазақ тілі: оқулық/ Г.Т. Тұрсынова.- Алматы: Дәуір. 2012.-254 б.

4.1.4 Үдербаев С.С. Құрылыс материалдары: қасиеттері және өндірілуі оқу құралы/ С.С. Үдербаев.- Қызылорда: Тұмар. 2007.-206 б.

4.1.5 Кулибаев А.А., Бишімбаев У.Қ., Қасымов Е.О. Полимерлік және гидроизоляциялық материалдар оқу құралы.– Алматы: ИздатМаркет. 2006.- 84 б.

4.2.1 Зейнуллина А.Ф., Жұмабаева З.Е., Шаһарман А.П., Пазыл Ә.Қ. Іскери-кәсіби қазақ тілі: практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқау. Павлодар, 2009 ж.

4.2.2 Пфейфер Н.Э., Абыкенова Д.Б., Токсанов С.Н. Кәсіби қазақ тілі (сәулет және дизайн): электрондық оқу курсы.– Павлодар: Қ.И. Сәтпаев атындағы ПМУ, 2012.–259 б.

4.2.3 Ғаламтор. Халықаралық құрылыс және құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын өндіру салаларымен айналысатын ұйымдар сайты.

4.2.4 Шынтаева Н.С. Қазақ тілі (Жоғары деңгейге арналған оқылым
бойынша мәтіндер жинағы). - Алматы: ҚазБСҚА, 2005. - 43 б.

4.2.5 Жакупова А.О. Қазақ тілі (Құрылыс мамандықтарына арналған). -

4.2.6 Төлеуп М.М. Кәсіби бағытталған тілде сөйлеу біліктілігін дамыту: оқу құралы. - Алматы, 2005.

4.2.7 Қазақша-орысша сөздік /50 мыңға жуық сөз / – Алматы: Дайк – Пресс, 2002.

4.2.8 Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі /10 томдық/. – Алматы, 1986.