71-сұрақ Орта ғасыр философиясындағы діни дүниетаным
Ортағасырлық философия-христиан дінімен тікелей байланысты еуропалық философия тарихындағы ұзақ кесінді. Христиандықтың діни жəне зайырлы ұстанымдарын бөліскен философтар ғана білім мен тануға сене алады. Осы ерекше мазмұны мен бағытымен ортағасырлық философия басымдыққа ие антикалық жəне кейінгі Қайта өрлеу философиясынан ерекшеленеді. Ортағасырлық адамның бүкіл өмірі қандай-да бір жолмен дінмен байланысты болды. Адамның барлық əрекеті діни сенімге сəйкес қабылданды. Шіркеудің қайшы догмаларына арнайы жарлықтар тыйым салынды. Басты назар, сөзсіз, шынайы болмыс – Құдай туралы білімге аударылды, бірақ мұндай білім тек дін аясында мүмкін болды. Жаратылыстану ғылымына екінші реттік рөл берілді. Ол кезде ғылым тек ресми сипатта болды. Ол тек жазба шындығын суреттеп, егжей-тегжейлі айта алған.
Ортағасырлық философияның тəн белгісі - теоцентризм – Құдайға үндеу, оның мəні, əлемнің түпкі себептері мен негізгі қағидалары.Құдай барлық нəрсенің бастауы дегенге сенген. Ол əлемді жасады, адам, адам мінез-құлқының нормаларын анықтады. Бірінші адамдар (Адам мен Ева). Ортағасырлық философия мəні мен болмысы туралы, Құдай, адам жəне ақиқат, мəңгіліктің мəні, «жердегі» жəне «Құдай» қалалары арасындағы қарым-қатынас туралы (Августин, Бетиус, Эрюген) түбегейлі сұрақтар қойды. Августиннің бүкіл философиясы Құдайды біртұтас, кемелді, абсолютті болмыс ретінде қарастырды. Əлем Құдайдың жаратылуы мен көрінісі ретінде қарастырылады. Құдайсыз ештеңе де орындала алмайды немесе белгілі болмайды.
Схоластика - ортағасырлық христиандық философия, ол мектептегі оқытуда басым болды жəне теологияға толықтай тəуелді болған.Фома Аквинский католик теологиясының негізін қалаушы жəне схоластиканы жүйелеуші болып саналады. Негізгі еңбектері: «Теология жиынтығы», «Философия жиынтығы». Оларда ол негізінен Аристотельдің шығармаларына сүйенеді. Аквинский сенім мен білім арасында үйлесімділік пен бірлік тапты. Аквинский пікірінше, сенім-ақылды жетілдіреді, теология философияны жетілдіреді, философия теологияға қызмет етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
