Пьезометрлік және вакуумметрлік биіктіктер

3-сурет

Сұйық көтерілетін түтікшені пьезометрлік түтік, немесе пьезометр деп атайды. А нүктесіндегі гидростатикалық қысымды тәуелділігі арқылы табады:
(3.17)
немесе
(3.18)
А нүктесіндегі абсолюттік қысымды (р_абс) басқа жолмен де табуға болады. Шынында, А нүктесіне ыдыстағы сұйық бағанасы мен сұйық бетіне түсіп тұрған р₀қысымы әсер етіп тұрған жоқ па?
Олай болса

Тыныштық күйдегі сұйықтың А нүктесіне пьезометр жағынан да, ыдыс жағынан да қысым бірдей түседі, сондықтан

Бұл теңдіктен
(3.19)
Демек, пьезометрлік биіктік, А нүктесіндегі артық қысымды көрсетеді.
Енді пьезометр жалғанған ыдыс ашық болсын делік. Онда сұйық бетіндегі қысым атмосфералық қысымға тең болады (р₀ = р_а) және де өрнек мынандай қарапайым түрге енеді
(3.20)
Бұл жағдайда, пьезометрлік биіктік, сұйықтық ішіндегі қарастырылып отырған нүкте тереңдігіне тең болады.
Инженерлік практикада, әртүрлі себептермен, қысымы атмосфералық қысымнан аз (вакуум) болатын облыстар (сиреген ауа, сұйық жылдамдығы кенет өсіп кеткен кеңістіктерде) жиі ұшырасып отырады.
Вакуум – атмосфералық қысым мен абсолюттік қысымның айырмасы.
(3.21)
Басқа сөзбен айтқанда, вакуум – атмосфералық қысым мәніне жетіспей тұрған абсолюттік қысымның шамасы.

4-сурет