Бауырдың қалыпты қызметтері: а) пигменттік алмасу; б) көмірсу, белок, май алмасуы, микроэлементтер алмасуы; в) залалсыздандыру қызметі; г) бөліп-шығару қызметі. Билирубиннің қалыпты мөлшері: жалпы билирубин - 8,5-20,5 мкмоль/л; байланысқан (тікелей) билирубин - 1,7-5,1 мкмоль/л; бос (байланыспаған, тікелей емес) билирубин - 16,5 мкмоль/л. байланысқан билирубин жалпы билирубиннің 25% құрауы керек. Пигменттік алмасу Қалыпты жағдайда билирубин алмасуы Паренхиматозды (бауыр клеткалық) сарғаю – гепатоциттердің зақымдануынан дамиды, олар билирубинді ұстап, глюкурон қышқылымен байланыстырып, өтпен бірге шығара алмайды. Паренхиматозды (бауыр клеткалық) сарғаю – гепатоциттердің зақымдануынан дамиды, олар билирубинді ұстап, глюкурон қышқылымен байланыстырып, өтпен бірге шығара алмайды. - Қан сарысуында бос және байланысқан билирубин көбейеді.
- Зәрде билирубин және өт қышқылдары пайда болады.
- Нәжіспен бөлінетін стеркобилиноген азаяды.
Паренхиматозды (бауырлық немесе гепатоцеллюлярлы) сарғаюда билирубин метоболизмінің бұзылысы, бауыр паренхимасының қабынуы (қоздырғыштар, токсикалық заттармен улану). Паренхиматозды сарғаюда билирубин метоболизмінің бұзылысы Тері және кілегей қабаттардың түсі шафранды-сары, қызғыштау түске енеді (қызғыштау түске енуі тері тамырларының кеңеюімен байланысты болса керек). - Тері және кілегей қабаттардың түсі шафранды-сары, қызғыштау түске енеді (қызғыштау түске енуі тері тамырларының кеңеюімен байланысты болса керек).
Паренхиматозды сарғаю-бауыр клеткаларының зақымдалуынан болады. Паренхиматозды сарғаю-бауыр клеткаларының зақымдалуынан болады. - Себептері: вирусты гепатит; токсикалық гепатит (саңырауқұлақпен, фосфор, мышьякпен, кейбір дәрілерге аллергия); бауыр циррозы; сепсис.
- Пайда болу механизмі: Зақымдалған гепатациттер қандағы билирубинді глюкурон қышқылымен толық байланыстыра алмайды.
- Шағымдары: сиректеу терінің қышуы, оң жақ қабырға доға астында ауру сезімі, терінің сарғаюы,брадикардия, жалпы әлсіздік және бірқатар диспепсиялық белгілер пайда болады. Қалған шағымдары негізгі ауру себептеріне байланысты. Терінің қышуының даму механизмі:өт қышқылдары қанға көп мөлшерде түсуге байланысты.
- Қарау: терінің түсі сары қызғылт реңді (шафранды). Теріде геморрагиялық дақтар. Бауыр циррозында науқастың жүдегені анықталады. Асцит. Бірінші бауыр соңынан көк бауыр үлкейеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
