№7 ДӘріс гепатобилиарлы жүйе аурулары кезіндегі негізгі синдромдардың диагностикасы

Бауырдың қалыпты қызметтері:

а) пигменттік алмасу;

б) көмірсу, белок, май алмасуы, микроэлементтер алмасуы;

в) залалсыздандыру қызметі;

г) бөліп-шығару қызметі.

Билирубиннің қалыпты мөлшері:

жалпы билирубин - 8,5-20,5 мкмоль/л;

байланысқан (тікелей) билирубин - 1,7-5,1 мкмоль/л;

бос (байланыспаған, тікелей емес) билирубин - 16,5 мкмоль/л.

байланысқан билирубин жалпы билирубиннің 25% құрауы керек.

Пигменттік алмасу

Қалыпты жағдайда билирубин алмасуы

Паренхиматозды (бауыр клеткалық) сарғаю – гепатоциттердің зақымдануынан дамиды, олар билирубинді ұстап, глюкурон қышқылымен байланыстырып, өтпен бірге шығара алмайды.

Паренхиматозды (бауыр клеткалық) сарғаю – гепатоциттердің зақымдануынан дамиды, олар билирубинді ұстап, глюкурон қышқылымен байланыстырып, өтпен бірге шығара алмайды.

• Қан сарысуында бос және байланысқан билирубин көбейеді.
• Зәрде билирубин және өт қышқылдары пайда болады.
• Нәжіспен бөлінетін стеркобилиноген азаяды.

Паренхиматозды (бауырлық немесе гепатоцеллюлярлы) сарғаюда билирубин метоболизмінің бұзылысы, бауыр паренхимасының қабынуы (қоздырғыштар, токсикалық заттармен улану).

Паренхиматозды сарғаюда билирубин метоболизмінің бұзылысы

Тері және кілегей қабаттардың түсі шафранды-сары, қызғыштау түске енеді (қызғыштау түске енуі тері тамырларының кеңеюімен байланысты болса керек).

• Тері және кілегей қабаттардың түсі шафранды-сары, қызғыштау түске енеді (қызғыштау түске енуі тері тамырларының кеңеюімен байланысты болса керек).

Паренхиматозды сарғаю-бауыр клеткаларының зақымдалуынан болады.

Паренхиматозды сарғаю-бауыр клеткаларының зақымдалуынан болады.

• Себептері: вирусты гепатит; токсикалық гепатит (саңырауқұлақпен, фосфор, мышьякпен, кейбір дәрілерге аллергия); бауыр циррозы; сепсис.
• Пайда болу механизмі: Зақымдалған гепатациттер қандағы билирубинді глюкурон қышқылымен толық байланыстыра алмайды.
• Шағымдары: сиректеу терінің қышуы, оң жақ қабырға доға астында ауру сезімі, терінің сарғаюы,брадикардия, жалпы әлсіздік және бірқатар диспепсиялық белгілер пайда болады. Қалған шағымдары негізгі ауру себептеріне байланысты. Терінің қышуының даму механизмі:өт қышқылдары қанға көп мөлшерде түсуге байланысты.
• Қарау: терінің түсі сары қызғылт реңді (шафранды). Теріде геморрагиялық дақтар. Бауыр циррозында науқастың жүдегені анықталады. Асцит. Бірінші бауыр соңынан көк бауыр үлкейеді.