8 ақпан 020 жыл жұма №24 (18976) Қасқырбай Қойшыманов
ҚҰЖАТ ЖАЗУДА МҰҚИЯТ БОЛАЙЫҚ
жүктеу/скачать 7,44 Mb. Pdf көрінісі
|
Nomer 024
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚҰЖАТ ЖАЗУДА МҰҚИЯТ БОЛАЙЫҚ
| ҚҰЖАТ ЖАЗУДА МҰҚИЯТ БОЛАЙЫҚ
Пайымдасаңыз, енді ұлты қазақ азамат - тардың аты-жөндерін тек қазақ тілінде, яғни елдің мемлекеттік тілінде сауатты жазуды та - лап ететін уақыт жетті. Мысалы, осы күнге дейін құжаттарда: Ба - китжан, Бакиджан Бахитжан, Бахчан, Бахыт - жан, Бахитджан т.б. көптеген үлгілерді кезде - стіреміз. Бұл есімдердің бәрі қазақша сауатты жазса –БАҚЫТЖАН ғой! Сондықтан, құжат иесінен рұқсат сұрамай, есімін сауатты жазу - ды министрлік, әкімшілік қолға алуы тиіс деп ойлаймыз. Мөлдір, Төлебай, Өмірәлі т.б.с.с. есімдердің 10-нан аса нұсқасында қате бар. Осындай қате есімдерді қазақша жазғанда құ - жат иесі «тулайтын» жағдайға түстік. «Құжатта жазылған нұсқаны жазыңыз!» деп талап етеді. Ал, құжатында «Тюлюбай», немесе «Умерали» деп жазылған. Мемлекеттік тілде құжат толты - рғанда: «Сіздің есіміңіз қазақша қалай жазы - лады?» деп сұраудың өзі ұят, өзің «сауатсыз» екеніңді көрсеткендей боласың. Бұған тоқтау болатын кез келді. Ел ішіндегі ғана емес, шетелден оралған қандастардың да аты-жөндерін осы талаппен өзгертуді ұсынамын. Себебі, олар тұрған елде қазақтың ерекше дыбыстары (әріптері) қол - данылмайды әрі кеңселері қазақ аты-жөнін қазақша сауатты жаза алмайды. Әліпбиді латынға көшіргенде құжат тол - тырғанда ұлты қазақ азаматтардың есім - дерін өзге тілдегі (бұрынғы құжаттағы, мыс.: Дощан, Джамбул, Кадрбек) нұсқасы емес, ДОСЖАН, ЖАМБЫЛ, ҚАДЫРБЕК үлгісі ла - тын қарпімен жазылуы тиіс деген пікірдеміз. Қазақстандық құжат үлгісі кеңестік үл - гіден, ресейлік үлгіден өзгешелеу болуы тиіс . Себебі, қазақтың руы бар, ұлтымыз «жеті ата» институтына мән береді. Сон - дықтан, тегіміз «адаспайды». Құжатта «аты-жөні (Ф.И.О.)» деп, бос орын қалдыру керек. «Бос орынға» мы - салы, өзге ұлт өкілін «Иванов Иван Ива - нович» деп жазсақ болар, ал ұлты қазақ азаматтарды мысалы, «Құдайбергенұлы Жұбан », «Тастанбекқызы Сара» деп жазу ұсынылады. Қазақтың руы бар, жеті ата - сын біледі. Ал, аты-жөніміздің екі сөзден ғана құралуы, еуропалықтар мен амери - калық азаматтардың аты-жөндері сияқты. Мысалы, танымал тұлғалар Джордж Буш, Франсуа Миттеран, Маргатерт Тетчер ата - лады. Ықшам, қолайлы. Қазақ аты-жөніндегі әке есімі – тегі (фамилия) орнына қолданыла береді. Қа - заққа (ф) қажеті жоқ. Ата-бабаларымыз келіншекке өз тегін ешқашан бермеген. Үйленгенде өз тегін келіншегіне беру – кеңестік қалдық. Қазақ келіндері атасы - ның есімін атау былай тұрсын, ат тергеген емес пе?!. Фамилия – әдетте, қайны атасы - ның (әкесінің) есімі. Қазақ келіні құжаттар - мен жүргенде ол есімді бірнеше рет айтуға мәжбүр болады. Ал, анализ тапсырғанда қайны атасының есімін банкаға жазады. Дәреттің анализіне атасының есімін жаз - дыру – ұлттығымызға сын, аталарымызды құрметтемеу емес пе? жүктеу/скачать 7,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|