Бағдарлама-қаттаушы ақпаратты қаттаудың арнайы әдісін қолдану есебінен дискілерде ақпаратты қысуға, яғни мөлшері кіші файлдардың көшірмесін әзірлеуге, сондай-ақ бірнеше файлдың көшірмесін бір мұрағаттық файлға біріктіруге мүмкіндік береді.Бағдарлама-қаттаушыларды қолдану мына жағдайларда өте пайдалы:
бағдарламалық кешендердің дистрибуттарын және т.б. әзірлеу кезінде;
файлдардың мұрағатын әзірлеу кезінде.
Әдеттегідей, қаттауға (мұрағаттауға) арналған бағдарлама файлдардың көшірмесін сығылған түрде дискідегі мұрағаттық файлға орналастыруға, мұрағаттан файлдарды шығарып алуға, мұрағаттың тақырыбын қарап шығуға және т.б. мүмкіндік береді. Әр түрлі бағдарламалар мұрағаттық файлдардың форматымен, жұмыс істеу жылдамдығымен, мұрағатқа орналастыру кезінде файлдарды қысу дәрежесімен, пайдалануда қолайлығымен ерекшеленеді.
Әдеттегідей, қаттауға (мұрағаттауға) арналған бағдарлама файлдардың көшірмесін сығылған түрде дискідегі мұрағаттық файлға орналастыруға, мұрағаттан файлдарды шығарып алуға, мұрағаттың тақырыбын қарап шығуға және т.б. мүмкіндік береді. Әр түрлі бағдарламалар мұрағаттық файлдардың форматымен, жұмыс істеу жылдамдығымен, мұрағатқа орналастыру кезінде файлдарды қысу дәрежесімен, пайдалануда қолайлығымен ерекшеленеді.
.
.
Бағдарлама-қаттаушының ең кең таралғандары шамамен бірдей мүмкіндікке ие және олардың бір де бірі барлық параметрлері бойынша басқаларынан басымдылық таныта алмайды: бағдарламаның бірі тезірек жұмыс істейді, басқасы файлдарды қысудың жақсы дәрежесін қамтамасыз етеді. Егерде бағдарламаларды қысу дәрежесі бойынша салыстыратын болсақ, онда олардың арасында көшбасшы жоқ: әр түрлі файлдар әр түрлі бағдарламамен жақсы қысылады. Ең кеңінен тараған бағдарламалардың ішінен мыналарды атауға болады: ARJ, WinZip, WinRar.
Ескерту. Бағдарлама-қаттаушылардың көпшілігі «Shareware» ретінде тарайды, яғни олар тегін алынатын болады, бірақ егерде оларды тұрақты түрде пайдаланғың кессе, онда оны әзірлеушілерге олардың көрсеткен шамалы сыйақысын жібересің.
Ескерту. Бағдарлама-қаттаушылардың көпшілігі «Shareware» ретінде тарайды, яғни олар тегін алынатын болады, бірақ егерде оларды тұрақты түрде пайдаланғың кессе, онда оны әзірлеушілерге олардың көрсеткен шамалы сыйақысын жібересің.
Осы тарауда біз ең кең таралған бағдарлама-қаттаушылардың екеуінің негізгі мұмкіндіктерін сипаттап жазамыз — бұл бағдарламалар жұмыс істеудің жоғары жылдамдығын және ақпаратты қысудың үлкен дәрежесін қамтамасыз етеді.
Мұрағаттық файл (мұрағат) бір немесе біртұтас файлға қысылған түрде орналасқан, қажетті кезінде оларды алғашқы түрде шығарып алуға болатын, бірнеше файлдың жинағы болып табылады. Мұрағатта қандай файлдар бар екендігін білуге мүмкіндік беретін мұрағаттың тақырыбы бар. Мұрағаттың тақырыбында ондағы бар файлдың әрқайсысы үшін келесі ақпараттар сақталады:
Мұрағаттық файл (мұрағат) бір немесе біртұтас файлға қысылған түрде орналасқан, қажетті кезінде оларды алғашқы түрде шығарып алуға болатын, бірнеше файлдың жинағы болып табылады. Мұрағатта қандай файлдар бар екендігін білуге мүмкіндік беретін мұрағаттың тақырыбы бар. Мұрағаттың тақырыбында ондағы бар файлдың әрқайсысы үшін келесі ақпараттар сақталады:
файлдың атауы;
файл тұрған каталог туралы мәліметтер;
файлдың өзгеруінің соңғы күні мен уақыты;
файлдың дискідегі және мұрағаттағы мөлшері;
мұрағаттың тұтастығын тексеру үшін пайдаланылатын әрбір файлға арналған циклдік бақылау тамғасы.
мұрағаттың тұтастығын тексеру үшін пайдаланылатын әрбір файлға арналған циклдік бақылау тамғасы.
Бағдарлама көптомдық мұрағатты — мұрағаттық файлдардың тізбектілігін дайындауға мүмкіндік береді. Олар дискетке файлдардың үлкен кешендерін мұрағаттау кезінде пайдалы.
WinZip пен WinRar бағдарламаларының мұрағаттық файлдары атауының келесі кеңеюлері бар:
WinZip бағдарламасының мұрағаттық файлдары үшін — .ZIP
WinRar бағдарламасының мұрағаттық файлдары үшін — .RAR
Осы бағдарламаларды пайдалану кезінде үнсіз келісім бойынша әрине мұрағаттар атауының осы кеңеюлері пайымдалады.
