9 сынып білім алушысы



бет1/2
Дата05.06.2023
өлшемі0,92 Mb.
#178261
  1   2
Байланысты:
9 ñûíûï á³ë³ì àëóøûñû






9 сынып білім алушысы
___________________________________________________
Аты-жөні (ілік септігінде)
негізгі орта білім беру деңгейіндегі оқу курсы үшін жазған
биологиядан жазбаша емтихан жұмысы

1 нұсқа
А бөлімі

1. Екінші реттік экологиялық сукцессияның пайда болу себебі




А тау жынысының өзгеруі
B топырақтың түзілуі
C орман өртенуі
D қарашіріктің жинақталуы
[1]

2. Жылыжай эффектісінің тірі организмдерге теріс әсерін көрсетіңіз.




А атмосферада О 2 жинақталуы
B ауаның СО 2 ластануы
C температураның төмендеуі
D қысымның төмендеуі

[1]

3. Шыбынның тыныс алу мүшесін көрсетіңіз.

шаян

өрмекші

шыбын

балық

тасбақа

ит

желбезектер

кеңірдек




желбезектер

өкпе

өкпе

[1]
4. 5 санымен көрсетілген нейронның құрылымдық компонеттерін анықтаңыз.

1 2 3
4 5
[1]

5. Даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктердің белгілеріндегі айырмашылықтар


A торлы жапырақшалары
B қосарлана ұрықтану
C күлтесі 4 немесе 5
D камбийдің болуы
[1]

6. Ө сімдіктердегі қозғалыс түрін анықтаңыз.

[1]

7. Қан тамырының түрін, құрылысындағы ерекшелігі мен атқаратын қызметін сәйкестендіріңіз. Бір дұрыс жауапты таңдаңыз.






Қан тамыры

құрылысы

қызметі



А

Артерия

Бір қабатты қан тамырлар

Жүрекке кан тасымалдайды

В

Вена

Үш қабатты қан тамыры

Жүректен қан алып шығады.

С

Капилляр

Бір қабатты қан тамырлар

Газ алмасу жүреді

[1]

8.

1 2 3 4 5 6 7
6 санымен белгіленген бактерияны атаңыз.
[1]

9. Нефронның қай бөлігінде сүзілу жүретінін көрсетіңіз.




[1]

10. Бір сүйектің шеті басқа сүйекке бірігіп кетуі қалай аталады? ________________________________

[1]

11. М итоздың 1 санымен белгіленген фазасын анықтаңыз.

[1]

12 7 санында бүйректің қандай құрылымы берілген?

[1]
13. Онтогенездің жетіспейтін бөлігін толтырыңыз.



Бөлшектенуу

зигота

бластула

органогенез

гаструла

[1]
14. Гетерозиготалы дараларда толымсыз доминанттылық кезінде аралық фенотип көрінеді, доминантты ген рецессивті генді жартылай басып тастайды. Осы типті атаңыз.
[1]

15. Суретте түрдің қандай критерийі бейнеленген?




А морфологиялық
B генетикалық
C экологиялық
D географиялық

[1]


B Бөлімі
16. (a) 16.1 сүретінде адамның тісінің бір бөлігі көрсетілген.

16.1-сүрет


(i) А суретінде тістің қандай түрі көрсетілген?
[1]
(ii) Осы тістердің қызметі қандай?
[1]
(iii) Тіс эмалының қызметі қандай?

[1]



(b) 16.1 сүретінде адамның ас қорыту жүйесінің бір бөлігі көрсетілген.

4

2

1

3

16.2-сурет


(i) 3 санымен көрсетілген мүшені анықтаңыз.


[1]
(ii) Инсулин гормонын бөледі , оның қызметі


[1]
(c) Аурудың түрлерін және олардың қоздырғыштарын көрсетіңіз.



Аурудың түрлері

Қоздырғыштары

Таралуы

Белгілері







қайнамаған су, жуылмаған жеміс-жидек, кір қолдар

дене температурасы 39, қалтырау, жүрек айну, құсу,
қантышқақ

[2]
[Жалпы 7]


17. (a) Аналық жасушалардағы хромосомалардың жиынтығын көрсетіңіз.
Митозда
[1]

Мейозда [1]


(b) Сәйкестікті анықтаңыз.
А тері, шаш, тырнақ
B ас қорыту жүйесі
C тыныс алу жүйесі
D жүрек, тамыр, қан
E жүйке жүйесі
F бұлшық ет



эктодерма

мезодерма

энтодерма










[3]
(c) Эмбриональды кезеңді құрайтын уақытты көрсетіңіз.
[1]


(d) Зиянды заттарды (темекі, алкоголь) қолданған кезде ұрықта қандай ауру дамуы мүмкін?
[2]
[Жалпы 8]


18. (a) Жыныспен тіркес тұқым қуалауға жауап беретін гендер қайда орналасатынын анықтаңыз.
[1]


(b)
(i) дигибридті будандастыру - бұл

[1]

(ii) Тапсырманы шешіңіз. Аталығы қара түсті және жүні шашақты, ал аналығы ақ түсті және тегіс жүнді қоянды шағылыстырғанда қандай ұрпақ күтуге болады , егер қара түс пен шашақ жүн ақ түс пен тегіс жүнге қарағанда доминантты болса
[2]
(c) Сәйкестікті табыңыз.


Әдіс

Ерекшелігі

1 егіздік

А ағза ферменттерінің жұмысын талдау

2 популяциялық- статистикалық

Б генетикалық үйлесімділік дәрежесін талдау

3 биохимиялық

В біржұмыртқалы егіздердің белгілерінің көрініс беруіне негізделген

4 иммунологиялық

Г гетерозтиготалардың зиянды басылыңқы белгілердің санын математикалық жолмен есептеп шығару

[2]
[Жалпы 6]

19. (a) Қалып кеткен экожүйе құрам бөліктерін салыңыз.


АҒЗА _________ ________ ЖАНСЫЗ ТАБИҒАТ
ЭКОЖҮЙЕСІ

[2]
(b)


(i) Экожүйеде биологиялық ресурстарды тікелей пайдалану тәсілдерін сипаттаңыз.
[1]
(ii) Ауыл шаруашылығының дамуы экожүйеге қалай әсер етеді?
[1]
[Жалпы 4]
20. (a) Сәйкестендіріңіз.

Термин

Мәндері

1 Жасуша

А Ауыз—жұтқыншақ—өнеш—асқазан--ішектер

2 Ұлпа

Б Ағза құрылысының негізгі бөлшегі

3 Мүше

В Тұрақты орны құрылысы бар және белгілі бір қызмет атқаратын ағза бөлігі

4 Мүшелер жүйесі

Г Құрылысы, шығу тегі және атқаратын қызметі бойынша ұқсас жасушалармен жасушааралық заттар жиынтығы

[2]
(b) Құрылымның қызметтерін көрсетіңіз.



Құрылым

Қызметтері

нейрон




нейроглиялар



[2]
(c) Бос орындарды толтырыңыз.


Әрбір нейрон дене және өсінділерден тұрады.Қысқа тармақталған өсінділері_____________. Бұл қысқа өсінділердін ұшында арнайы «рецептор мембраналары» болады, соған байланысты қозу _________________ тез өтеді. Ұзын өсінді ___________, импульс нейрон жасушасы денесінен басқа жасушаға __________________ .
[2]
(d)
(i) Импульстің пайда болуы мен жүруінде афферентті талшықтар қандай құрылымда сипатталады.
[1]

(ii)Эфферентті талшықтар


[1]
(e) 20.1 суретте жүйке жүйесінің типтері көрсетілген.

20.1. - сүрет



  1. 1 санындағы жүйке жүйесінін түрін көрсетіңіз.

[1]
(ii) Жүйке жүйесінін бұл түріне қандай атау тән

[1]



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет