Тәжірибе 10. Бутил спиртін ацетилдеу

Тәжірибе 10. Бутил спиртін ацетилдеу 
Құрғақ сынауыққа 2 шпатель сусыз натрий ацетаты ұнтағы мен 1 мл бутанол-1 
салыңыз. Концентрлі күкірт қышқылының 2 тамшысын қосқаннан кейін, үздіксіз 
шайқау кезінде пробирканы спирт жалынының үстінен қыздырыңыз. 1-2 минуттан кейін 
сұйықтық қоңырға айналады және алмұрт эссенциясының иісі пайда болады. 

Бутил спиртінің ацетилдену реакциясының теңдеуін жазыңыз. 
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ МЕН ТАПСЫРМАЛАРЫ 
1. Гриньяр реакциясы арқылы келесі спирттерді алыңыз. Оларды барлық белгілі 
тәсілдермен атаңыз: 
а) изопропил метилэтилкарбинол;
б) 3-метил-3-пентанол; 
в) 3,4-диметил-4-гептанон;
г) метилдиэтил карбинол;
д) изопропилэтил карбинол; 
е) екінші-бутил метилэтилкарбинол;
ж) бензилпропилкарбинол; 
з) 3-метил-1-бутанол; 
и) 3–метил – 1-пентанол;
к) изопентил спирті. 
2. Келесі түрлендірулерді орындаңыз, химиялық реакциялардың түрлерін атаңыз: 
а) 1,1-дибромбутан →2-бутанон
б) бутил хлориді →2-бутанол
в) ацетилен →этил спирті 
г) изобутил спирті → терт-бутил спирті
д) ацетилен →аллил спирті 
е) бензол →бензил спирті 
ж) метилэтилкетон → сәйкес алкоголь 
з) изопентил хлориді → терт-пентил спирті
и) ацетилен → пропаргил спирті 
к)изоамил спирті →диметилэтилкарбинол. 
3. Қосылыстарды қышқылдықты азайту қатарына орналастырыңыз. Молекуладағы 
электронды әсерлер туралы мәліметке сүйене отырып түсініктеме беріңіз. 
а) изобутил, терт-амил, екінші-бутил спирттері; 
б) карбинол, триметилкарбинол, диметилкарбинол, метилкарбинол;
в) 2-метил-2-пропанол, этанол, 2-пропанол, су; 
г) циклопентилкарбинол, су, диметилкарбинол, карбинол;
д) н-пентанол, 2-пропанол, 2-метил-2-пропанол, су; 
е) су, метил, пропил, изопропил спирттері;
ж) Н-пентанол, 2-пропанол, 2-метил-2-пропанол, су; 
з) 2,2-диметилпропанол, су, фенол, о-этилфенол; 
и) көмір қышқылы, су, фенол, циклопентилкарбинол;
к) су, диметилкарбинол, карбинол, фенилкарбинол. 
4. C
5
Н
12
О құрамындағы заттың құрылымдық формуласын жазыңыз, егер ол натрий 
металымен әрекеттесіп, сутегі шығарса, тотығу кезінде C
5
H
10
O құрамындағы кетон, 
дегидратация кезінде – 2-метил-2-бутен түзеді. Барлық реакцияларды жазыңыз. 
5. C
5
H
12
O құрамындағы зат C
4
H
9
Br галогенидінен және сәйкес альдегидтен 
Гриньяр реакциясы арқылы алынды. Бұл зат Лукас реактивімен оң реакция бермейді. Су 
молекуласын бөліп, содан кейін оны қайта қосу арқылы бұл зат Лукас реактивімен лезде 
оң реакция беретін қосылысқа өтеді. Бастапқы заттың құрылымын анықтаңыз. Барлық 
реакциялардың теңдеулерін жазыңыз. 
6. C
5
H
11
OH құрамындағы спирттің құрылымын анықтаңыз, ол тотығу кезінде 
кетонға, ал дегидратация кезінде алкенге айналады, ол K
2
Cr
2
O
7
әсерінен ацетон мен 
сірке қышқылының қоспасын құрайды. 
7. C
5
H
12
O құрамындағы зат CH
3
MgBr-мен әрекеттесіп, метан шығарады, 
дегидратация кезінде симметриялы метилэтилэтилен, ал тотығу кезінде диэтилкетон 
түзеді. Осы заттың құрылымын анықтаңыз. Оны 1) сәйкес галогенидтен алыңыз; 2) 

гриньяр реакциясы арқылы. 
8. C
4
H
10
O құрамындағы заттың құрылымдық формуласын орнатыңыз, егер ол 
натрий металымен әрекеттесіп, сутегі шығаратыны белгілі болса, дегидратация кезінде 
2-бутен және тотығу кезінде C
4
H
8
O құрамындағы кетон түзеді. Барлық реакцияларды 
жазыңыз.