| Жеті буынды өлең. Академик Ф. Корш ( Корш Ф. Түрік нәсілділердің байырғы халық өлеңі. СПб., 1909. – 26 б), В. Гордлевскийлер (Гордлевский В. Түрік әніне жасалған байқаулардан // «Этнографиялық шолу». 1908. – 79 кітап. № 4. 69 б.) жеті буынды өлең – түрік тектес халықтардың ең ескі өлең түрі деген (З.Қабдолов). Профессор Ә. Қоңыратбаев: «Түркілердің жыр өлшеуі 4+3 (7), кейде 7-8 буыннан құралады» деген. А. Байтұрсынов: «Жар-жар – 13 буынды, жай өлең – 11 буынды, ескі жырлар – 7-8 буынды деген».
Мысалдар:
Ескі тарих сөздері:
Алаш, алаш болғанда, (7)
Ала тай ат болғанда, (7)
Таңбасыз тай, (4)
Енсіз қой болғанда, (6)
Алаша хан болғанда. (7)
Ақ-та-бан / шұ-быр-ын-ды /, Ал-қа-көл / сұ-ла-ма
4 3
Барар жерің, / Балқан тау,
4 3
Ол да біздің / көрген тау.
Бұланайдай / тау болмас, (7) Бұландайын / аң болмас (7).
4 3
Ұлытауға / бардың ба,
4 3
Ұлар етін / жедің бе?
М а қ а л
2 5
Көрмес / түйені көрмес
4 3
Битке пышақ / суырма
Бесік жыры
4 3
Әлди, әлди / ай бөпем
***
4 3
Айналайын / айымыз!
4 3
Алты қарын / майымыз!
4 3
Жеті қарын / жентіміз!
4 3
Шахар Бұхар / кентіміз!
Толғау
4 4
Сере, сере, / сере қар
Оңтүстік Қазақстан облысы, Қазығұрт ауданы, Үш бастау ауылының 90 жастағы тұрғыны Сөлтәй Сұлтанқызынан жазылып алынған Ұлы Отан соғысы кезіндегі фольклор үлгісі:
Ән-гір-ен-нен / ат кел-ді,
Ат жал-ын-да / хат кел-ді.
А-пар-май кет-кір / қу пой-ыз,
А-пар-ып тас-тап / бос кел-ді.
Достарыңызбен бөлісу: |
