Глобальды (планетарлы) деңгейге жататындар:
Ландшафттық провинция
Эпигеосфера
Ландшафт
Ландшафттық зона
Фация
Эпигеосфераның компоненттерiнiң энергия мен заттың үздiксiз глобальды айналымы, яғни интеграция процестерiнiң өзара енуiн қамтамасыз етуiн қалай атайды;
Дискреттiлiгi
Негiзгi тау жыныстарының литологиялық құрамының әртүрлiлiгiнен
Зоналық және азональдi белгiлерi бiркелкi, iшiнде кездесетiн локальдi геосистеманың спецификалық жиынтығын, генетикалық бiрыңғай геосистеманы қалай атайды:
Жергiлiктi жер
Фация
қоныс
Ландшафт
Провинция
Қоныстардың өзара орналасу түрлерi:
Теңбіл
Мозаикалық
Жолақ (жол-жол)
Ағашқа ұқсас
Белдеулiк
Құрылымның тәулiктiк жағдайы және ТТК табиғи территориялық комплекс жұмыс iстеуiнiң маусымды бiр қалыптылығы мен байланыстылығы, ауа райы жағдайымен және динамикалық даму тенденциясымен фацияға сәйкес болатындылығы не деп аталады:
Ландшафттық тұрактылығы
Ландшафттың динамикасы
Ландшафттың дамуы
Стекс
Ландшафттардың өзгеруi
Әр түрлi территориялық өлшемде заңды түрде үйлесiм тауып, бiр-бiрiмен күрделi әрекеттесу нәтижесiнде тұтасып, рангтерi (географиялық қабықтан фацияға дейiн) түрлеше болатын табиғи компоненттер бiрлiгiн не деп атайды:
Географиялық провинция
Территориялық табиғи кешен
Табиғат қорлары
Табиғат зоналары
Табиғи орта
Қоныстардың өзара орналасу түрлерi:
Мозаикалық
Жолақ (жол-жол)
Ағашқа ұқсас
Белдеулiк
Теңбіл
Бiр рельеф формасының элементiн немесе оның бөлiктерiн алып жатқан генетикалық жақын (байланысты) фация түрлерiнiң үйлесуiн қалай атайды:
Қоныс бөлшегi
Жергiлiктi жер
Ландшафт
Қоныс
Провинция
Дүниежүзiлiк географиялық зональдылықтың заңдылығын ашқан:
Ленц
Риттер
Берг
Докучаев
Григорьев
Таулы ландшафттардың негiзгi айырмашылық ерекшелiктерi:
Гумидтi ландшафттар
Көтерiңкi ландшафттар
Биiктiк белдеулiк
Ойпатты ландшафттар
Орманды ландшафттар
Тiршiлiк ету, өнiп-өсу жағдайлары ортақ, эволюциялық процесс пен табиғи сұрыпталудың нәтижесiнде үйлесiм тапқан өсiмдiктер мен жануарлар тобынан құралған табиғат комплексiн не деп атайды:
Биоценоз
Тектогенез
Зооценоз
Фитоценоз
Орогенез
Ландшафт пен оның компоненттерiнiң дамуының тоқталмай жалғаса беретiн сипатын көрсетуiн қалай атайды:
Консервативтi
Негiзгi тау жыныстарының литологиялық құрамының әртүрлiлiгiнен
Борпылдақ шөгiндiлердiң әртүрлi қалыңдығынан
Геосистеманың ұйымдастырушы деңгейлерi:
Екi
Төрт
Бес
үш
Алты
Ландшафттардың квалификациялануы: (неше таксон бөлiнедi)
Алты
бес
төрт
он екі
жеті
Адамны шаруашылық әрекетiмен өзгерген табиғи ландшафт, сонымен қатар табиғи-өндiрiстiк комплекстер, қалалық елдi мекен және т.б. қалай аталады:
Техногендiк
Антропогендiк
Рекреациялық
Мәдени
Қалалық
21.
Әр өңiрдiң өзiндiк табиғат жагдайларынын ерекшелiктерiн ескере отырып, жер бетiн жеке аймактарга және олардың бөлiктерiне бөлудi қалай атайды:
а) геграфиялык белдеу
в) географиялык зона
с) географ. аудан
д) физико-географиялык аудандастыру
е) физ.- географиялык облыс.
22.
Географилык зональдылык туралы заң мен табиғи зоналар туралы iлiмдi кiм ашты:
а) Григорьев
в) Солнцев
с) Докучаев
д) Берг
е) Воейков.
23.
Зоналык қатардыгы ең iрi ландшафт бiрлiгi:
а) ландшафттык зона
в) физ. геогр. белдеу
с) ландшафттык зона бөлiгi
д) физ. географиалық аймақ
е) физ. геогр. облыс.
24.
Өткен геологиялық кезеңдерден қалған жануарлар мен өсімдіктердің түрлері
Эпифит
Эндемик
Реликт
Псаммафит
Мезофит
25.
Жер бетiндегі, сондай-ақ жер қыртысының беткi қабаттарында өтiп жатқан алуан түрлi процестер қалай аталады:
а) жергiлiктi
в) өтпелi
с) қайталанбалы
д) эндогендi
е) экзогендi
26.
Минералдар, тау жыныстары, жер бедерiнiң формалары, өсiмдiктер, жануарлар секiлдi географиалық ландшафттардың компоненттері:
а) ландшафт
в) ландшафт элементтерi
с) ландшафт системасы
д) ландшафт бөлiгi
е) ландшафт түрлерi
27.
Ауа массаларының қасиеттерiнiң бiртiндеп өзгеруі қалай аталады:
а) конденсация;
в) трансформация;
с) транспирация;
д) трансгрессия;
е) сублимация;
28.
Геосистеманың аса маңызды қасиеттерi мынау болады:
а) континуальдылығы;
в) дискреттiлiгi;
с) инварианттылығы;
д) бiртұтастылығы;
е) динамикалылығы;
29.
Ауысы процестерiнің бүкiл жиынтығы, заттың, энергияның алмасу және трансформациясы геосистемада қалай аталады:
а) функцианалдануы;
в) системасы;
с) энергетикалық балансы;
д) геоситеманың өзiндiк дамуы;
е) кұрылымы;
30.
Қайта жанартылған және ортаны жақсарту функцияларымен адам өмiрiне оптимальды экологиялык жагдай мен онын өндiрiстiк әренетiн қамтамысыз ететiн ландшафтты қалай деп атайды:
а) борпылдақ шөгiндiлердiң литологиялык кұрамының әр түрлi қалыңдығынан;
в) борпылдақ шөгiдiнердiн әртүрлi қалыңдыгынен;
с) жер асты суларынан әсерiнен;
д) рельеф элементтерiне жер жагдайымен;
е) негiзгi тау мыныстарының литологиялык кұрамының әртүрлiгiнен;
32.
Белгiлi бiр территорияды күннен келетiн жылу мөлшерiнiн ортақ таралуына байланысты бөлiнетiн ландшафтынын жүйесiн қалай атайды:
а) географиалык зона;
в) географиалык белдеу;
с) физ. географиялык аудан;
д) географиялык облас;
е) физ. географиялык аймак;
33.
Өзен арнасының доға тәріздес иірімі
а)Марш
в)Мангр
с)Меандр
д)Морена
е)Жаға
34.
Жер бедерiнiн жеке – дара бiтімiнде қалыптасқан қоныстар тiзбегiнiң кұрылымдық, динамикалық бiрлiгiн деп атайды:
а) коныс;
в) жергiлiктi жер;
с) фация;
д) ландшафт:
е) провинция;
35.
Өзеннің ұзақ мерзімге есептелген су шығыны –
а) Өзен бассейні
в)Өзен ағыны
с)Өзбой
д)Өзен еңістігі
е)Өзеннің су шығыны
36.
Жылу, ылғал режiмнiң бiрдей болуына байланысты топырақ өсiмдiктер, жымығысы мен жануалары және экзогендi геоморфологиялық процестердiң сипаты бiрдей болып келетiн ландшафт жүйесiн қалай атайды:
Физ-географ.аудандастыру
Физ-географиялык белдеу
Географиялық облыс
Географиялық зона
Географиялық аудан
37.
Қоныс пен фация геосистеманың қай деңгейiне жатады:
Бiр рельеф формасының элементiн немесе оның бөлiктерiн алып жатқан генетикалық жақын (байланысты) фация түрлерiнiң үйлесуiн қалай атайды:
а)Қоныс бөлшегi
в)Жергiлiктi жер
с)Ландшафт
д)Қоныс
е)Провинция
40.
Жер бетінін немесе аспанын, судың, өсімдік жамылғысының орманы, даланың, егістіктің, бұлтың және т.б. жарты шағылыстыру қабілеті қалай аталады:
а)аномалия
в)альбация
с)абразия
д)фон
е)альбедо
41.
Қоныстардың өзара орналасу түрлерi:
Жолақ (жол-жол)
Теңбіл
Мозаикалық
Ағашқа ұқсас
Белдеулiк
42.
Жер беті мен атмосфераның төменгі қабатының шектесуі нәтижесінде пайда болатын географиялық кешенді қалай атайды:
а)мореналық ландшафт
в)су асты ландшафты
с)таулы аймақ ландшафты
д)жер беті ланшафттары
е)дала зона ландшафты
43.
Күн саулесінің жер бетіне сауле болып тусуі-
Регрессия
Инсоляция
Инверсия
Интрузия
Дефляция
44.
Ландшафттардын жыныс кабаттары-
Моламасса
Литомасса
Педомасса
Мортмасса
Криомасса
Құрлық беті мен теңіз суының түрлеше қызуына байланысты жазда теңізден құрлыққа қарай соғатын желдің аталуы:
а)тайфун
в)антициклон
с)циклон
д)бриз
е)муссон
46.
Мұхит суының орташа тұздылығы: /промиле/
а)38
в)35
с)36
д)37
е)42
47.
Жер қыртысының жоғарғы қабатындағы тау жыныстарының қуысында кездесетін сұйық, қатты және бу тәрізді күйіндегі су – олар:
а)мұздықтар
в)батпақтар
с)көл
д)жер асты сулары
е)қар суы
48.
Құрлықтың жан-жағын мұхиттар мен теңіз сулары қоршап жатқан ірі бөлігі:
а)арал
в)тау
с)үстірт
д)материк
е)қырат
49.
Азональді қатардағы ең ірі ландшафт бірлігін қалай атайды:
а)физико-географиялық аймақ
в) физико-географиялық олбыс
с) физика-географиялық ел
д) ландшафттық зона
е) ландшафттық зона бөлігі.
50.
Құрғақ жылы немесе ыстық континенттік климат жағдайында жалыптасатын ландшафт қалай аталады:
а) аридті
в) гумидті
с) нивальды
д) сельва
е) прерий
51.
Климат жылы немесе ылғал жерлердегі ландшафт қалай аталады:
а) аридті
в) гумидті
с) нивальды
д) сельва
е) прерий
52.
Құрлық бетінен су, жел, т.б. күш әрекетінен үгіліп, көл, теңіз табанына үйілген жыныс қалай аталады:
а) терригендік
в) биогендік
с) известі
д) кримнилік
е) хемогендік
53.
Жер бетінің жануарлар мен өсімдікдің белгілі бір тіршілік өтетін бөлігі:
а) ривьера
в) резервация
с) марь
д) ареал
е) қорық
54.
Теңіз,көл суының қайтуы, ландшафтының құнарсыздану бағытындағы өзгерісі
Регрессия
Прогресс
Процесс
Инварсия
Сублимация
55.
Мұхит деңгейінен 200 м дейін орналасқан жазық қалай аталады:
а) сатылы жазық
в) ойпат
с) қырат
д) үстірт
е) тау
56.
Су ішінде тіршілік етіп, еркін қалқып жүретін өсімдіктердің жиынтығын не деп атайды:
а) зооплантон
в) фитопланктон
с) гидрофиттер
д) зоофоры
е) криофиттер
57.
Жоғаргы қысымды желдің аталуы:
а) тайфун
в) антициклон
с) циклон
д) бриз
е) муссон
58.
Жер бетінін немесе аспанын, судың, өсімдік жамылғысының орманы, даланың, егістіктің, бұлтың және т.б. жарты шағылыстыру қабілеті қалай аталады:
а) аномалия
в) альбация
с) абразия
д) фон
е) альбедо
59.
Көктемде қардың, жазда тау басындағы басындағы қар мен мұздықтың еруі немесе ұзақ уақыт жаңбыр жаууы салдарынан өзен суы деңгейі көтерілуі қалай аталады:
а) су жинау алабы
в) қайырлау
с) су тасуы /половодье/
д) марши
е) су басу
60.
Жер бетінде биіктік пен теңдіктің таралуын көрсететін тік бұрышты координатталар қисық сызық қалай аталады:
а) геологиялық қима
в) гипсографиялық қисық сызық
с) геологиялық жыл санау
д) гипсометрия
е) географиялық сипаттама.
61.
Жер шарында неше географиялық белдеу бөлінеді:
а) 10
в) 16
с) 15
д) 13
е) 14
62.
Жер шарында қанша жоғарғы қысым белдеуі бар?
а) 3
в) 7
с) 4
д) 6
е) 9
63.
Жер асты суының жер бетіне шығатын табиғи көзі қалай аталады:
а) өзен
в) су көзі /источник/
с) көл
д) су қоймасы
е) бастау
64.
Жер бетінің жануарлар мен өсімдіктердің белгілі бір түрлері белгілі бір тіршілік ететін бөлігі:
а) ривьра
в) ареал
с) резервация
д) қорық
е) марь
65.
Су ішінде тіршілік ететін организімдерінің жиынтығын не деп атайды:
а) зооплантон
в) фитопланктон
с) гидрофиттер
д) зоофоры
е) криофиттер
66.
Тірі организімдердің айналадағы ортамен қарым қатынасы туралы, ортаны өсімдіктер мен жануарлар организіміне, оларды ортаға тигізетін әсерін зерттейтін ілім:
а) палеонтология
в) океанология
с) экология
д) минералогия
е) микробиология
67.
Теңіз шығанағына ұқсас өзен ағысының кеңейген воронка тәріздес бөлігі, өзеннің құяр бөлігінде байқалады, оның атауы:
а) лиман
в) эстуарий
с) дельта
д) кірме
е) лагун
68.
Картадан мұхиттың, теңіздің, көлдің және өзеннің терендігі бірдей жерлерін қосатын сызық:
а) изогипса
в) изотерма
с) изогиета
д) изобара
е) изобата
69.
Белгілі уақыт кезінде атмосфералық қысым бірдей болатын жерлерді қосатын карта бетіндегі сызықтар – ол:
д) Эпигеосфера-ландшафттық зона-елдер-ландшафт-ландшафттық округ-ландшафттық провинция- қоныс-фация-жергілікті жер
е) Эпигеосфера-ландшафттық зона-ландшафт-ландшафттық округ-ландшафттық провинция-фация-қоныс-жергілікті жер
74.
Ауысу процесстерінің бүкіл жиынтығы, заттың,энергияның алмасуы және трансформациясы, сонымен бірге информациясы геосистемада қалай аталады?
Функциаландану
Система
Энергетикалық баланс
Геосистеманың өзіндік дамуы
Құрылымы
75.
Функциональды біркелкі, бір рельефтің элементінде, бірыңғай тау жынысында қалыптасқан, бірдей тұздану және ылғалдану, әр кезеңде өзінің тіршілігін анықтайтын бірыңғай топырақтар айырмасында нақты өсімдіктермен топталған элементарлы геокомплекстерді қалай атайды:
Жер бетінің материктік шығыңқы жерлер мен мұхиттық шұңқырларға бөлінуі
77.
Зоналық және азональдық белгілері біркелкі, ішінде кездесетін локальды геосистеманың спецификалық жиынтығын, генетикалық бірыңғай геосистеманы қалай атайды:
Фация
Қоныс
Ландшафт
Провинция
Жергілікті жер
78.
Ландшафттардың даму формалары туралы алғаш сұрақ құрастырғандар:
Докучаев
Берг
Полынов
Солнцев
Краснов
79.
Жер бетінің жеке дара бітімінде қалыптасқан қоныстар тізбегігің құрылымдық, динамикалық бірлігін не деп атайды:
Қоныс
Жергілікті жер
Фация
Ландшафт
Провинция
80.
Көл щұңқырларының сақиналы жоспарлы құрылысы қай жердің ландшафттарына тән:
Көкшетау үстіртіне
Торғай үстіртіне
Үстірт үстіртіне
Батыс-Сібір жазығына
Бетпақдалаға
81.
Қазақстан ландшафттарының классификациясы:
а) Тип-тип бөлшегі-класс-класс бөлшегі-түр
в) Бөлім –жүйе- жүйе бөлшегі-класс
с) Топ-тип-тип бөлшегі-түр
д) Класс-класс бөлшегі-тип-тип бөлшегі- түр
е) Жүйе-жүйе бөлшегі-бөлім-класс
82.
Эпигесфера геосистеманың қандай деңгейі:
Типологиялық
Аймақтық
Глобальдық
Локальдық
Зоналық
83.
Белгілі бір территорияға күннен келетін жылу мөлшерінің ортақ таралуына байланысты бөлінетін ландшафттың жүйесін қалай атайды?
Географиялық зона
Географиялық белдеу
Географиялық облыс
Физико-географиялық аймақ
Физико-географиялық аудан
84.
Геосистемада аймақтық деңгейге не жатады?
Ландшафттық округ
Жергілікті жер
Қоныс
Фация
Эпигеосфера
85.
Жер бетіндегі белгілі бір нүктенің мұхит бетінің орташа деңгейінен
вертикаль бойынша алғандағы қашықтығы
Салыстармалы биіктік
Абсолюттік биіктік
Қатпарлық
Орташа биіктік
Виргация
86.
Ландшафттық сфера қандай факторлардың әрекетінен ярустық құрылым алады?
Климаттық
Топырақтық
Гидрографиялық
Орографиялық
Энергетикалық
87.
Қайта жаңартылған және ортаны жаңарту функцияларымен адам –өміріне қолайлы экологиялық жағдай мен оның өндірістік әрекетінқамтасмасыз ететін ландшафтты қалай атайды:
а) Қалалық
b) Мәдени
c) Антропогендік
d) Техногендік
e) Рекреациялық
88.
Жылу,ылғал режимінің бірдей болуына байланысты топырақ жамылғысы, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі мен экзогенді геоморфологиялық процестерінің сипаты бірдей болып келетін ландшафттың жүйесін қалай атайды?
Физико-географиялық аудан
Географиялық зона
Географиялық белдеу
Физико-географиялық аймақ
Географиялық облыс
89.
Ландшафт пен оның компоненттерінің дамуының тоқталмай жалғаса беретін сипатын көрсетуін қалай атайды:
Консервативті
Гумидті
Дигресті
Прогресті
Реликтілі
90.
Географиялық қабықтың ірі құрылымдық бөліктері, физико-географиялық зоналар, елдер, провинциялар, ландшафттар геосистеманың қай деңгейіне жатады?
а) борпылдақ шөгiндiлердiң литологиялык кұрамының әр түрлi қалыңдығынан;
в) борпылдақ шөгiндiлердiн әртүрлi қалыңдығынен;
с) жер асты суларынан әсерiнен;
д) рельеф элементтерiне жер жағдайымен;
е) негiзгi тау мыныстарының литологиялық кұрамының әртүрлiлігiнен.
92.
Тiршiлiк ету, өнiп-өсу жағдайлары ортақ, эволюциялық процесс пен табиғи сұрыпталудың нәтижесiнде үйлесiм тапқан өсiмдiктер мен жануарлар тобынан құралған табиғат комплексiн не деп атайды:
Орогенез
Биоценоз
Тектогенез
Зооценоз
Фитоценоз
93.
Геологиялық негізі, жер бедері,климат жағдайы, гидрологиялық режимі, топырақ жамылғысы, өсімдіктер мен жануарлар дүниесінен тұратын биоценоздары бірдей болып келетін біртекті территориялық табиғат кешенін не деп атайды:
Қоныс
Жергілікті жер
Фация
Ландшафт
Ландшафттық зона
94.
Географиял зональдылық туралы заң мен табиғат зоналары туралы
ілімді кім ашты?
Григорьев
Солнцев
Докучаев
Берг
Воейков
95.
Ландшафттардың даму формалары туралы алғаш сұрақ құрастырғандар:
Докучаев
Берг
Полынов
Солнцев
Краснов
96.
Жер бетінің жеке дара бітімінде қалыптасқан қоныстар тізбегігің құрылымдық, динамикалық бірлігін не деп атайды:
Қоныс
Жергілікті жер
Фация
Ландшафт
Провинция
97.
Топырақ пен топыраққа айнала бастаған жер беті жыныстарының массасы ол-
Педомассам
Моламасса
Зоомасса
Фитомассы
Аэромасса
98.
Өсімдіктер мен жануарлардың құрғап қалған массасы:
Педомассам
Моламасса
Зоомасса
Фитомассы
Аэромасса
99.
Сыртқы күштер /су, жел,мұздық т.б./ әрекеттерден пайда болатын рельеф бірліктері /өзен аңғары, құмды шағылдар, т.б./ –
а) Морфоскульптура
b) Морфоструктура
с) Морфоқұрылыс
d) Морфометрия
е) Морфография
100.
Дайын органикалық қосылыстармен қоректенетін организмдер, бұларға микроорганизмдер, кейбір бактериялар, жануарлар мен адам жатады -
Автотрофты организмдер
Гетеротрофты организмдер
Консументтер
Продуцеттер
Редуценттер
101.
Неоген,антропоген дәуірлеріндегі жер қыртысы қозғалысы –
Солтүстік полярлық белдеудегі табиғат жағдайының оңтүстік полярлық белдеу табиғат жағдайына ұқсас болып келмеуі –
Жарты шар асимметриясы
Жер шары асимметриясы
Солтүстік жарты шар асимтериясы
Оңтүстік жарты шар асимметриясы
Полярлық асимметрия
103.
Бір-біріне бағынышты аймақтар жүйесін анықтап зерттеу. Кешендік /ландшафттық/ және салалық /жер бедеріне, климатына, топырағына және басқа табиғат компоненттеріне қарай/ болып бөлінеді -
a) Физикалық-географиялық аудандастыру
b) Физикалық-географиялық зерттеу
c) Физикалық-географиялық болжам
d) Физикалық-географиялық әдістері
e) Физикалық-географиялық сараптау
104.
Жылу,ылғал режимінің бірдей болуына байланысты топырақ жамылғысы, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі мен экзогенді геоморфологиялық процестерінің сипаты бірдей болып келетін ландшафттың жүйесін қалай атайды?
Физико-географиялық аудан
Географиялық зона
Географиялық белдеу
Физико-географиялық аймақ
Географиялық облыс
105.
Ландшафт пен оның компоненттерінің дамуының тоқталмай жалғаса беретін сипатын көрсетуін қалай атайды:
Консервативті
Гумидті
Дигресті
Прогресті
Реликтілі
106.
Географиялық қабықтың ірі құрылымдық бөліктері, физико-географиялық зоналар, елдер, провинциялар, ландшафттар геосистеманың қай деңгейіне жатады?
Планетарлық
Аймақтық
Локальдық
Типологиялық
Глобальды
107.
Геосистеманың аса маңызды қасиеті:
Континуальдылығы
Дискреттілігі
Инварианттылығы
Біртұтастылығы
Динамикалығы
108.
Тiршiлiк ету, өнiп-өсу жағдайлары ортақ, эволюциялық процесс пен табиғи сұрыпталудың нәтижесiнде үйлесiм тапқан өсiмдiктер мен жануарлар тобынан құралған табиғат комплексiн не деп атайды:
Биоценоз
Тектогенез
Зооценоз
Фитоценоз
Орогенез
109.
Геологиялық негізі, жер бедері,климат жағдайы, гидрологиялық режимі, топырақ жамылғысы, өсімдіктер мен жануарлар дүниесінен тұратын биоценоздары бірдей болып келетін біртекті территориялық табиғат кешенін не деп атайды:
Қоныс
Жергілікті жер
Фация
Ландшафт
Ландшафттық зона
110.
Географиял зональдылық туралы заң мен табиғат зоналары туралы
ілімді кім ашты?
Григорьев
Солнцев
Докучаев
Берг
Воейков
111.
Ландшафттың өнімділік қабілетін арттыру бағытындағы түрленуі -
Дигрессиялық ландшафт әзгерістері
a) Прогрестік ландшафт өзгерістері
b) Консерватиті ландшафт өзгерістері
c) Регрестивтік ландшафт өзгерістері
d) Қалыпты ландшафт өзгерістері
e) дурыс жауап жок
112.
Сыртқы күштер /су, жел,мұздық т.б./ әрекеттерден пайда болатын рельеф бірліктері /өзен аңғары, құмды шағылдар, т.б./ –
a) Морфоскульптура
b) Морфоструктура
c) Морфоқұрылыс
d) Морфометрия
e)Морфография
113 .
Дайын органикалық қосылыстармен қоректенетін организмдер, бұларға микроорганизмдер, кейбір бактериялар, жануарлар мен адам жатады -
Автотрофты организмдер
Гетеротрофты организмдер
Консументтер
Продуцеттер
Редуценттер
114.
Неоген,антропоген дәуірлеріндегі жер қыртысы қозғалысы –
Альпілік тектогенез
Герциндік тектогенез
Каледондық тектогенез
Байкалдық тектогенез
Неотектоникалық қозғалыс
115.
Таулардағы омбы қар басқан белдеу –
a) Нивальдық белдеу
b) Гляциалдық белдеу
c) Фирндық белдеу
d) Субальпілік белдеу
e) Шықтану нүктесі белдеуі
116.
Нақты жердің жылдық жауын-шашын мөлшерінің буланғыштық мөлшеріне қатынасы –
a) Ылғалдану коэффициенті
b) Құрғақшылық коэффициенты
c) Конденсациялану
d) Инверсия
e) Гидрохимиялық процестер
117.
Ландшафт белдеулерінің таралу қатарының бұзылуы –
Ылғалдану коэфициенті
Құрғақшылық коэффициенты
Конденсациялану
Инверсия
Гидрохимиялық процестер
дурыс жауап жок
118. Солтүстік полярлық белдеудегі табиғат жағдайының оңтүстік полярлық белдеу табиғат жағдайына ұқсас болып келмеуі –
Жарты шар асимметриясы
Жер шары асимметриясы
Солтүстік жарты шар асимтериясы
Оңтүстік жарты шар асимметриясы
Полярлық асимметрия
119.
Бір-біріне бағынышты аймақтар жүйесін анықтап зерттеу. Кешендік /ландшафттық/ және салалық /жер бедеріне, климатына, топырағына және басқа табиғат компоненттеріне қарай/ болып бөлінеді -
a) Физикалық-географиялық аудандастыру
b) Физикалық-географиялық зерттеу
c) Физикалық-географиялық болжам
d) Физикалық-географиялық әдістері
e) Физикалық-географиялық сараптау
120.
Табиғи-территориальды комплекстерді құрайтын жер қыртысы, ауа, су –
a) Энергетикалық компоненттер
b) Биогенді компоненттер
c) Геогенді компоненттер
d) Антропогендік компоненттер
e) Биоклиматтық компоненттер
121.
Зоналық ландшафттардағы оған тән емес ландшафттардың пайда болуына әрекет етуші факторлар -
Зональдық фактор
Азональдық фактор
Интразональдық фактор
Абиоткалық фактор
Биотикалық фактор
122.
Табиғи-территориальды комплекстерді құрайтын күн энергиясы, жердің ішкі энергиясы –
Заттардың салмақ күші әсерінен беткейлердің опырылып құлауы, жылысуы –
Гидрохимиялық процес
Гидрологиялық процесс
Денудациялық процесс
Гравитациялық процесс
Адвекциялық процесс
125.
Биіктік айырмалыры сантиметрлік қана айырма жасайтын рельеф пішіндері –
Нанорельеф
Макрорельеф
Мезорельеф
Микрорельеф
Мегарельеф
126.
Көрікті, саялы жерлер –
Сауықтыру жүйесі
Туристтік жүйе
Сауықтыру жүйесі
Рекреациялық жүйе
Экскурсиялық жүйе
127.
Өзен суының шаю әрекеті басталатын деңгей –
Эрозиялық базис
Эрозиялық процесс деңгейі
Прогресті эрозия
Регресті эрозия
Консервативті эрозия
128.
Жыныс қабаттары ойысты болып келетін үлкен аймақ –
Синклиналь
Антиклиза
Антиклиналь
Синклиналь
Синеклиза
129.
Көпжылдық тоңның еріп ойылып түскен жері –
a) Термосинеклиза
b) Термидинамикалық ойыс
c) Термокарсталық ойыс
d) Суффозиялық ойыс
e)Дефляциялық ойыс
130.
Рельефі мен топырақ жамылғысын жаратушы жыныс құрамында, рельеф пішінінде, ылғал мен жылу режимінде және топырақ жамылғысында айырма болмайтын бір ғана биоценозбен сипатталатын табиғи территориялық комплекті қалай атайды –
Жергілікті жер
Қоныс
Қоныс бөлшегі
Фация
Провинция
131.
Атмосферадағы орталығына қарай қысым төмендей беретін аймақтағы атмосфераның қозғалысы –
Циклон
Антициклон
Пассат
Антипассат
Муссон
132.
Жер шарының бетіне экватордан солтүстік және оңтүстікке қарай 23 градус 27 минут ендіктер аралығында ойша жүргізілген паралельдер атауы:
Субтропиктер
Субарктика
Экваториальды
Субэкваториальды
Тропиктер
133.
Жер бетіне жайылған вулкандық жыныс –
a) Эффузивтер
b) Интрузивтер
c) Метамофты жыныстар
d) Шөгінді жыныстар
e) Әктастар
134.
Биоценоз құрайтын өсімдіктер тобы –
Биоценоз
Фитоценоз
Зооценоз
Орогенез
Тектогенез
135.
Географиялық комплекстер жүйесі –
Таксономиялық бірліктер
Геохронологиялық кесте
Координаттар
Географиялық қималар
Географиялық кестелер
136.
Тірі организмдер мен олардың мекен ету ортасы арасында зат пен энергияның алмасуы арқылы біртұтас тізбек құрайтын табиғи системаның атауы –
Геосистема
Экосистема
Географиялық орта
Географиялық қабық
Географиялық зона
137.
Жойылып кеткен өсімдіктер мен жануарлар туралы, олардың кеңістікте ауысуы туралы ғылым –
Океанология
Экология
Палеонтология
Минералогия
Микробиология
138.
Орта Азия мен Қазақстанның оңтүстігіндегі шөл және шөлейттегі дөңусті және белесті аласа таулар, айналасынан 100-400 м биік болады ол –
Адырлар
Сайлар
Жыралар
Тау тізбегі
Төбелер
139.
Теңіз, мұхит, көл, су қоймасы бетінің белгілі бір аймағы –
Акватория
Айдын
Теңіз суы
Көл суы
Мұхит суы
140.
Өзара жақын орналасқан және бір атауға ие болған аралдар тобы –
Архипелаг
Тау тізбегі
Тау жондары
Көп аралдар
Түбектер
141.
Ашық теңізлегі маржан аралдарының бір түрі, су бетінен бірнеше метрдей көтеріліп, диаметрі 200 м-50 км-ге, ені 100-200 м-ге дейін жетеді. Тропик теңіздерінде тіршілік ететін маржандар әгінен түзіледі. Ол-
Атолл
Шотт
Сор
Су асты жоталар
Гайоталар
142.
Шөлді жерлерде желдің әрекетінен үйілген ассиметриялы, орақ немесе жарты ай пішінді құм төбе –
Бархан
Дюна
Тақыр
Шоттар
Озалар
143.
Мұхиттар мен теңіздердің 200-3000 м тереңдікте жатқан зонасы –
Батиаль
Абиссаль
Абляция
Пелагиаль
Шельф
47.
144.
Тік қабырғалы жыралары көп, өте күшті тілімденген шарушылыққа жарамсыз жер бедері –
Бедленд
Сай
Адыр
Алас
Сырт
145.
Тау қатпарларының, тізбектерінің желпуіш тәрізді тарамдалуы –
Виргация
Тау тізбегі
Тау түйіні
Тау сілемі
Тау жүйесі
146.
Өзен арнасындағы судың биік жартастан құлап ағуы ол –
Сарқырама
Шоңғал
Шатқал
Тасу
Өзен құламасы
147.
Өзендердің су алабын бөліп тұратын, яғни су ағынын түрлі жаққа бағыттайтын қырат қалай аталады –
Суайрық
Беткей
Шоқы
Шың
Терскей
148.
Тау жыныстарының үгілуі және пайда болған үгінділердің биік жерден су, жел, мұздың әрекетінен сырғып ойысқа шөгуі қалай аталады?
a) Денудация
b) Аккумуляция
c) Дефляция
d) Депрессия
e) Суффозия
149.
Жер қыртысының тік көтерілуі нәтижесінде тау жыныстарының қабаттары қатпар түзген таулар –
Жақпарлы таулар
Қатпарлы таулар
Жаңарған таулар
Ескі таулар
Шоқылар
150.
Жер қабығының платформа типтес ірі бөлігі, бірақ жасы бойынша жастау, қатпарлы фундаментін әртүрлі қалыңдықты шөгінді жамылғы жауып жатыр – ол
Платформа
Плита
Қалқан
Геосинклиналь
Қазаншұңқыр
151.
Жер қабықтарының қайсысына басқа қабықтардың барлық бөліктері кіреді?
гидросфераға
атмосфераға
биосфераға
литосфераға
тропосфераға
152.
Көктемгі және күзгі үсіктің түсуі қандай ауа массаларымен байланысты?
арктикалық континенттік
қоныржай теңіздік
қоңыржай континенттік
тропиктік теңіздік
тропиктік континенттік
153.
Атмосфера қысымын қандай құралмен өлшейді?
гигрометр
анемометр
гигроскоп
термометр
Барометр
154.
Қазіргі кезде белгіленген жердегі тропосфераның күйі қалай аталады?
Циклон
Ауа-райы
Құйын
Климат
Жауын-шашын
155.
Тауларда табиғат зонасының алмасуы қалай аталады?
Биіктік белдеулік
Таулы зона
Ендік зона
Зона
Тауда табиғат зоналары алмаспайды
156.
Жердің ішкі күштері салдарынан туатын геологиялық процестерді қалай атайды
Өтпелі
Жергілікті
Экзогенді
Эндогенді
Терригенді
157.
Жер бетіндегі жануарлар мен өсімдіктердің орналасуының біркелкі еместігінің басты себебін көрсетіңіз.
Мұхиттар мен теңіздердің жақындығы
Жер бетінде қысымның таралуы
Шөп жамылғысының болуы
Жел кестелері мен температуралық режим
Жылу мен ылғалдың бөлінуі
158.
Қай ендікте ауа массаларының қозғалы тік болады?
Қоңыржай ендіктерде
солтүстік ендіктерде
ендіктің 00
солтүстік полярлық шеңбер ендіктерінде
оңтүстік полярлық шеңбер ендіктерінде
159 .
Кез келген табиғат комплексінің бір мезгілде пайда болуына және дамуына мына факторлар әсер етеді
a) Азональді
b) Зоналық және антропогендік
c) Зоналдық және азоналық
d) Зональдық, азональдық және антропогендіе
e) Антропогендік
160 .
Географиялық қабықтың ең маңызды және ажырамайтын қасиеті
Біртұтастығы
Зоналық
Өзгеру және даму
Ырғақтығы
Азоналық
161 .
Литосфера деген не?
Материктің жер бедері
Топырақ жабындысы
Тау жыныстары
Жер қыртысы мен үстіңгі мантияның бөліктерінен тұратын қабық
Биік таулы аймақ
162 .
Температуралық, ылғалдылық, топырақ, өсімдік және жануарлар дүниесі бір-бірімен ұштасқан ірі табиғат кешені.
Материктер
Табиғат зонасы
Климаттық белдеу
Орман зонасы
Географиялық қабық
163 .
Теңіз суының тұздылығы қандай бірлікпен өлшенеді?
Г/м.
Процент ( %)
Промилле (% )
Г/л
Мг/ см.
164.
Әлемдік мұхиттың беткі бөлігіндегі судың тұздылығы немен байланысты?
a) Адамдардың мұхитқа тастаған қалдықтарының мөлшерінен
b) Жауын-шашын түсу мөлшерінен
c) Мұзды жүйеден
d) Атмосфералық жауын-шашын мен буланудың қатынасынан
e) Мантиядан мұхитқа түсетін ылғалдың мөлшерінен.
165.
Жер бетіндегі табиғат комплекстерінің алмасуының негізгі себебін көрсетіңіз.
a) Жауын-шашын түсуіне
b) және табиғатқа адам ықпалының өзгеруі
c) Климаттың уақыт бойынша өзгеруі және мұхит суының кұрлықты басып кетуі
d) Климаттың географиялық ендікке байланысты өзгеруі және ауа массасының қозғалыстары
e) Әлемдік мұхит деңгейінің және вулкандар мен жер сілкіністеріның белсенділігінің өзгеруі
Табиғат зоналарының негізгі тәуелділіктерін анықтаңыз.
a) Жылу мен ылғалдың ара қатынасы
b) Орографиялық объектілердің әсері
c) Жауын-шашын мөлшерінің булануға қатынасы
d) Температура режимінің жауын-шашын режиміне қатынасы
e) Ауа массаларының жергілікті климатқа әсері.
175.
Өзен аңғары мен тау беткейіндегі текшелер-
Террасса
Сатылар
Жыралар
Каньон
Шатқал
176.
Биіктік ландшафт белдеуінің таралу қатарының бұзылуы-
Инверсия
аэрация
ирригация
мелиорация
рекультивация
177.
Тропиктік ауа массасы жазда қандай белдеулерге әсер етеді?
Тек қана тропиктік белдеуге
Тропиктік және субтропиктік белдеуге
Тек қана субтропиктік белдеуге
Тек тропиктік және экваторлық белдеуге
Барлық белдеуге
178.
Екі жарты шардың экваторлық белдеулері бойымен 30 градусқа қарай соғатын желдер қалай аталады?
Пассатттар
Батыс желдері
Солтүстік шығыс желдері
Муссондар
Бриздер
179.
Тұрақты желдердің қалыптасуы неге байланысты?
Қысым белдеулеріне
Теңіздер мен мұхиттардың жақындығына
Төсеніш бетке
Абсолюттік биіктіктерге
Ағыстарға
180.
Протерозой эрасын алмастыратын геологиялық эраны атаңыз.
a) Төрттік
b) Мезозой
c) кайнозой
d) архей
e) Палеозой
181.
Негізгі климатты құрушы факторды көрсетіңіз
a) Күн жылуының таралуы, температуралық жүйе, желдің бағыты
b) Мұхит ықпалы, жер сілкіністері мен вулкандар, мұз жамылғысы
c) Мәңгілік тоң, таулар, жазықтар
d) Географиялық ендік, ауа массаларының қозғалысы және жер беті жамылғысы
e) Ауа массасы, жауын-шашын жүйесі, географиялық орын.
182.
Биіктеген сайын температураның орташа төмендеуін анықтаңыз
a) 100 м-ге 0,6 С.
b) 1000 м-ге 2,9 С.
c) 100 м—ге 2,8 С.
d) 1000 м-ге 20 С.
e) Биіктеген сайын төмендемейді.
183.
Табиғаттағы заттың шыр айналымы қайда жүреді?
a) Жердің ішкі қабатында
b) Атмосфераның жағарғы қабатында
c) Гидросферада
d) Барлық геосфераларда
e) Гидросфера мен литосферада
184.
Табиғат зоналарының негізгі тәуелділіктерін анықтаңыз.
a) Жылу мен ылғалдың ара қатынасы
b) Орографиялық объектілердің әсері
c) Жауын-шашын мөлшерінің булануға қатынасы
d) Температура режимінің жауын-шашын режиміне қатынасы
e) Ауа массаларының жергілікті климатқа әсері.
185.
Сыртқы күштер әрекетінен таулы аймақтың тегістеліп жазыққа айналған жері. –
Пенеплен
Педимент
Педиплан
Плато
Ойпат
186.
Жер бетіндегі табиғат комплекстерінің алмасуының негізгі себебін көрсетіңіз.
Жауын-шашын түсуіне
және табиғатқа адам ықпалының өзгеруі
Климаттың уақыт бойынша өзгеруі және мұхит суының кұрлықты басып кетуі
Климаттың географиялық ендікке байланысты өзгеруі және ауа массасының қозғалыстары
Әлемдік мұхит деңгейінің және вулкандар мен жер сілкіністеріның белсенділігінің өзгеруі
187.
Жер шарындығы тұрақты желдер қалай аталады?
пассаттар мен бриздер
батыс желдері мен пассаттар
бриздер мен батыс желдер
фен, бора
самум, сайкан
188.
Адамның шаруашылық әрекетінің нәтижесінде өзгеріске ұшыраған табиғи ландшафт-
a)Антропогендік
b) Аридтік
c) Гумидтік
d) Вадилық
e) Тоғайлық
189
Жер астындағы пайдалы қазбаларды өңдеу кезінде пайда биік, дөңесті үйінділер –
a) Терриконниктер
b) Тасты бедленд
c) Карьерлер
d) Лакколиттер
e) Бедленд
190
Дүниежүзілік жер қорындығы өңделетін жерлердің үлесі неше пайыз?
a) 30
b) 34
c) 23
d) 11
e) 2
191.
Адамның шаруашылық әрекеті нәтижесінде немесе табиғат апаты салдарынан бүлінген жерлердің биологиялық өнімділігін қамтамасыз ету –
Рекультивация
b) Рекреация
c) Аэрация
d) Регрессия
e) Абразия
192.
Қайта жаңартылған және ортаны жаңарту функцияларымен адам –өміріне қолайлы экологиялық жағдай мен оның өндірістік әрекетінқамтасмасыз ететін ландшафтты қалай атайды:
a) Қалалық
b) Мәдени
c) Антропогендік
d) Техногендік
e) Рекреациялық
193.
Дүние жүзінде магистральды автомобиль тас жолының ұзындығы /млн. км/–
23, 0
30,5
50,0
15,0
60,0
194.
Дүние жүзінде темір жолының ұзындығы /млн. км/–
1,5
3,0
4,0
5,0
6,0
195.
Бүкіл табиғат кешені табиғи күйінде сақталатын территория, табиғатты қорғау формаларының бірі / географиялық зоналардың жекелеген учаскелерін табиғи күйінде сақтау, жануарлар мен өсімдіктердің сирек кездесетін және құрып бара жатқан түрлерін қорғау/, онда шаруашылық жұмыстар жүргізілмейді –
Қорықтар
Қорықшалар
Ұлттық парктер
Резерваттар
Табиғи ескерткіштер
196.
ТМД елдеріндегі ең ірі су қоймасы –
Братск
Бұқтырма
Сергеев
Волга-Дон
Красноярск
197
Дүниежүзілік жер қорындығы табиғи шалғындар мен жайылымдардың үлесі неше пайыз?
34
23
11
2
30
198.
Шипалық қасиеттері мен әсем табиғаты бар жер, негізгі емдеу мекемесі – санаторий , ол –
Курорт
Демалыс үйі
Саябақ
Саяжай
Мұражай
199.
Кейбір елдердегі қорғауға алынған қорық тәрізді табиғи территория немесе белгілі бір елдің байырғы халқын күштеп қоныстандару үшін бөліеген, тіршілік етуге қолайсыз территория –
Қорықтар
Қорықшалар
Ұлттық парктер
Резерваттар
Табиғи ескерткіштер
200.
Дүниежүзілік жер қорындығы елді мекендердің, өнеркәсіп пен транспорттың үлесі неше пайыз?
34
23
11
2
30
201.
Территорияның биологиялық өнімділігін арттыру мақсатында оның табиғи қасиеттерін түбірінен жақсартуға бағытталған шаралар жиынтығы /жерді суландыру, батпақтарды құрғату, өзендердің су режимдерін реттеу, топырақтың химялық құрамын жақсарту/
a) Мелиорация
b) Виргация
c) Транспирация
d) Вегитация
e) Ирригация
202.
Қазір жер шарында қанша /мың/ су қоймалары бар?
13 мың
25 мың
43 мың
50 мың
5 мың
203.
Дүниежүзілік жер қорындығы ормандардың үлесі неше пайыз?
30
34
23
11
2
204.
Қай материктерде аса құрғақ жерлер көп?
Азия, Африка
Австралия,Европа
Солтүстік Америка, Азия
Австралия, Солтүстік Америка
Оңтүстік Америка, Австралия
205.
Топырақтың түзілу жағдайларының өзгеруіне немесе адамның шаруашылық әрекетіне байланысты топырақ қасиеттерінің біртіндеп нашарлауы –
a) Топырақтың тозуы /деградация/
b) Сублимация
c) Денудация
d) Аризация
e) Ресгрессия
206.
Ағын судың тау жыныстары мен топырақты шаю, бүлдіру және тасымалдау әрекеті –
Эрозия
Эффузия
Коррозия
Дефляция
Интрузия
207.
Адамның шаруашылық әрекетiмен өзгерген табиғи ландшафт, сонымен қатар табиғи-өндiрiстiк комплекстер, қалалық елдi мекен және т.б. қалай аталады:
Техногендiк
Антропогендiк
Рекреациялық
Мәдени
Қалалық
208.
Көрікті, саялы жерлер –
Сауықтыру жүйесі
Туристтік жүйе
Сауықтыру жүйесі
Рекреациялық жүйе
Экскурсиялық жүйе
209.
Жердің химиялық құрамын, ондағы химиялық таралуы мен орын алмастыруын зерттейтін ғылым –
Геология
Палеогеография
Геохимия
Геофизика
Биохимия
211.
Географиялық комплекстер жүйесі
Таксономиялық бірліктер
Геохронологиялық кесте
Координаттар
Географиялық қималар
Географиялық кестелер
212.
Тірі организмдер мен олардың мекен ету ортасы арасында зат пен энергияның алмасуы арқылы біртұтас тізбек құрайтын табиғи системаның атауы –
Геосистема
Экосистема
Географиялық орта
Географиялық қабық
Географиялық зона
213.
Жойылып кеткен өсімдіктер мен жануарлар туралы, олардың кеңістікте ауысуы туралы ғылым –
Океанология
Экология
Палеонтология
Минералогия
Микробиология
214.
Субропиктік ауа массасы жазда қандай белдеулерге әсер етеді?
Тек қана тропиктік белдеуге
Тропиктік және субтропиктік белдеуге
Тек қана субтропиктік белдеуге
Тек тропиктік және экваторлық белдеуге
Барлық белдеуге
215.
Платформаға қарсы қойылатын жер кабығынын тектоникалық қозғалмалы аймагы –
Геосинклиналь
Синклиналь
Антиклиза
Плита
Калкан
216.
Тау жыныстарының үгілуі және пайда болған үгінділердің биік жерден су, жел, мұздың әрекетінен сырғып ойысқа шөгуі қалай аталады?
a) Денудация
b) Аккумуляция
c) Дефляция
d) Депрессия
e) Суффозия
217
Аудан бірлігіне келетін тірі организмдердің мөлшері-
Биомасса
Биотоп
Биоценоз
Биосфера
бентос
217.
Тірі организмдердің айналадағы ортамен қарым-қатынасы туралы ілім –
Экология
Геология
Палеогеография
Биогеография
Зоогеография
218.
Халық шаруашылығының жүк тасымалының 55 пайызға жуығы қай транспорттың үлесіне тиеді?
темір жол транспорты
әуе транспорты
ішкі су жолы транспорты
автотранспорт
құбыр транспорты
219.
Дүниежүзі бойынша қай континенттерде құрғақ жерлердің үлесі 32 пайыз құрайды?
Оңтүстік Америка, Европа
Австралия, Оңтүстік Америка
Азия, Африка
Северная Америка, Австралия
Австралия, Оңтүстік Америка
220.
Жердің геологиялық тарихының соңғы кезеңі -
Антропоген
Палеоген
Неоген
Миоцен
Олигоцен
221.
Өзен арнасын бойлай созылатын тегіс кеңістік –
Жаға
Саға
Сай
Арна
Жылға
222.
Қандай да бір ортаға /топыраққа, суға, т.б./ ауаныңі табиғи немесе жасанды жолмен түсуі –
Аэрация
Миграция
Виргация
Сублимация
Ирригация
223.
Нақты ауданға /су қоймасының беті немесе түбі немесе көлемге /су қабаты, түзілімдер қимасы/ тән тірі организмдердің өзіндік үлес салмағын
көрсететін мөлшер -
биомасса
педомасса
моламасса
фитомасса
зоомасса
224.
Жер планетасының тірі организмдері жайлайтын бөлігі, ең үлкен экожүйе –
Ноосфера
Гидросфера
Литосфера
Биосфера
Геосфера
225.
Қандай да бір нақтылы аумақты мекендейтін тірі организмдердің /өсімдіктердің, жануарлар мен микроорганизмдердің/ тарихи қалыптасқан жиынтығы-
Абиота
Биота
Биотоп
Биоценоз
Биосфера
226.
Тірі организмдердегі энергия мен заттек алмасу, клеткалар мен
олардың жарғақшаларында жүретін биохимиялық реакциялардың жиынтығы –
a) Метаболизм
b) Химизм
c) Анаболизм
d) Метоболит
e) Катаболизм
227.
Адамның шарушалық әрекетінің ықпалымен өсімдік жамылғысы сирек, шөлге ұқсас ландшафттардың пайда болуы –
a)Ластану
b)Шөлдену
c)Тотығу
d)Тұздану
e)Мұздану
228.
Биоценоздың құрамына кіретін абиотикалық құрылымдар: /литосфера,гидросфера және атмосфера/ қалай аталады:
Биоценоз
Биомасса
Этоп
Экокешен
Экотоп
229.
Организмдердің тар шектеулі
географиялық ауданда таралуы –
Химизм
Энедемизм
Эндомос
Каннибализм
Шовинизм
230.
«Техногенез» терминін алғаш рет қай ғалым енгізді?
Е.А.Ферсман
Г.А.Новиков
Н.Ф.Реймерс
С.Д.Деребо
В.В.Докучаев
231 .
Қазақстанный ландшафттық картсында қанша ландшафт түрлері бөлінген?
500
350
280
485
400
232.
«Техногенез» термині алғаш рет қай жылы енгізілді?
a) 1945
b) 1930
c) 1950
d) 1965
e) 1960
233.
Жыл сайын дүниежүзінде тұздану мен батпақтану салдарынан суармалы топырақтар жойылады?
a)1,9 млн.га
b)2 млн.га
c)1,5 млн.га
d)3 млн.га
e)5 млн.га
234.
Климат жылы немесе ылғал жерлердегі ландшафт қалай аталады:
а) аридті
в) гумидті
с) нивальды
д) сельва
е) прерий
235.
Құрлық бетінен су, жел, т.б. күш әрекетінен үгіліп, көл, теңіз табанына үйілген жыныс қалай аталады:
а) терригендік
в) биогендік
с) известі
д) кримнилік
е) хемогендік
236.
Жер бетінің жануарлар мен өсімдікдің белгілі бір тіршілік өтетін бөлігі:
а) ривьера
в) резервация
с) марь
д) ареал
е) қорық
237.
Тәулік ішінде құрлық пен су аралығында бағытын өзгертетін жел қалай аталады?
Пассатттар
Батыс желдері
Солтүстік шығыс желдері
Муссондар
Бриздер
238.
Жыныс қабаты ойысты болып келетін аймақ:
Синеклиза
Антиклиза
Лакколит
Сталактит
Апатит
239.
Географилык зональдылык туралы заң мен табиғи зоналар туралы iлiмдi кiм ашты:
а) Григорьев
в) Солнцев
с) Докучаев
д) Берг
е) Воейков
240.
Өткен геологиялық кезеңдерден қалған жануарлар мен өсімдіктердің түрлері
a)Эпифит
b)Эндемик
c)Реликт
d)Псаммафит
e)Мезофит
241.
Жер бетiндегі, сондай-ақ жер қыртысының беткi қабаттарында өтiп жатқан алуан түрлi процестер қалай аталады:
а) жергiлiктi
в) өтпелi
с) қайталанбалы
д) эндогендi
е) экзогендi
242.
Өзен арнасының доға тәріздес иірімі
a)Марш
b)Мангр
c)Меандр
d)Морена
e)Жаға
243.
Өзеннің ұзақ мерзімге есептелген су шығыны –
Өзен бассейні
Өзен ағыны
Өзбой
Өзен еңістігі
Өзеннің су шығыны
244.
Белгілі бір жердегі ауа райының көп жылдық орташа мөлшері –
Атмосфералық қысым
Пассат
Климат
Муссон
Ылғалдану коэффициенті
245.
Жер бетіндегі ауанын әр түрлі қызуы және ондағы қысым айырмашылығы салдарынан пайда болатын ауа ағыстарынын жүйесі:
а) пассаттар
в) ауа циркуляциясы
с) циклондар
д) антицикландар
е) муссондар
246.
Климаты аса құрғақ, өсімдіктер дүниесі өте жутаң кең алқап-ол:
а) дала
в) шөлейт
с) шөл
д) үстірт
е) ойпат
247.
Жер бетінін немесе аспанын, судың, өсімдік жамылғысының орманның, даланың, егістіктің, бұлтың және т.б. шағылыстыру қабілеті қалай аталады:
а) аномалия
в) альбация
с) абразия
д) фон
е) альбедо
248.
Аңғардың түбіндегі ағын өтетін ойыс –
a)Саға
b)Жаға
c)Арна
d)Жайылма
e)Аңғар
249.
Күн саулесінін жер бетіне сауле болып тусуі-
Регрессия
Инсоляция
Инверсия
Интрузия
Дефляция
250.
Құрлық беті мен теңіз суының түрлеше қызуына байланысты қыста құрлықтар теңізге, жазда теңізден құрлыққа қарай соғатын желдің аталуы:
а) тайфун
в) антициклон
с) циклон
д) бриз
е) муссон
251.
Мұхит суының орташа тұздылығы: /промиле/
а) 38
в) 35
с) 36
д) 37
е) 42
252.
Жер қыртысының жоғарғы қабатындағы тау жыныстарының қуысында кездесетін сұйық, қатты және бу тәрізді күйіндегі су – олар:
а) мұздықтар
в) батпақтар
с) көл
д) жер асты сулары
е) қар суы
253.
Құрлықтың жан-жағын мұхиттар мен теңіз сулары қоршап жатқан ірі бөлігі:
а) арал
в) тау
с) үстірт
д) материк
е) қырат
254. Өзен арнасындағы судың биік жартастан құлап ағуы ол –
Өзен құламасы
Тасу
Сарқырама
Шоңғал
Шатқал
255.
Жер бетінің ойыс жері –
Плита
Қалқан
Қазаншұңқыр
Ойпат
Антиклиза
256.
Жер бетінің жануарлар мен өсімдікдің белгілі бір тіршілік өтетін бөлігі:
а) ривьера
в) резервация
с) марь
д) ареал
е) қорық
257.
Тереңдігі 1200-ден 6000 м-ге дейінгі мұхит түбі-
Батиаль
Абиссаль
Абляция
Пелагиаль
Шельф
258.
Мұхит деңгейінен 200 м дейін орналасқан жазық қалай аталады:
а) сатылы жазық
в) ойпат
с) қырат
д) үстірт
е) тау
259.
Жер бетінің вертикаль қима түріндегі сызығы –
a)Кесте
b)Диаграмма
c)Профиль
d)План
e)Параллель
260.
Жоғаргы қысымды желдің аталуы:
а) тайфун
в) антициклон
с) циклон
д) бриз
е) муссон
261.
Қандай болмасын шаманың мыңнан бір бөлігі
a)Румб
b)Миллиграмм
c)Промиль
d)Литр
e)Грамм
262.
Көктемде қардың, жазда тау басындағы басындағы қар мен мұздықтың еруі немесе ұзақ уақыт жаңбыр жаууы салдарынан өзен суы деңгейі көтерілуі қалай аталады:
а) су жинау алабы
в) қайырлау
с) су тасуы /половодье/
д) марши
е) су басу
263.
Жер бетінде биіктік пен теңдіктің таралуын көрсететін тік бұрышты координатталар қисық сызық қалай аталады:
а) геологиялық қима
в) гипсографиялық қисық сызық
с) геологиялық жыл санау
д) гипсометрия
е) географиялық сипаттама.
264.
Жер шарында неше географиялық белдеу бөлінеді:
а) 10
в) 16
с) 15
д) 13
е) 14
265.
Жер шарында қанша жоғарғы қысым белдеуі бар?
а) 3
в) 7
с) 4
д) 6
е) 9
266.
Аллювиальдық, көлдік немесе мұздық шөгінділермен жабылған жазықтарды қалай атайды:
a)денудациялық
b)аккумулятивтік
c)ойпаттық
d)қыраттық
e)таулық
267.
Жер бетінің жануарлар мен өсімдіктердің белгілі бір түрлері белгілі бір тіршілік ететін бөлігі:
а) ривьра
в) ареал
с) резервация
д) қорық
е) марь
268.
Тірі организімдердің айналадағы ортамен қарым қатынасы туралы, ортаны өсімдіктер мен жануарлар организіміне, оларды ортаға тигізетін әсерін зерттейтін ілім:
а) палеонтология
в) океанология
с) экология
д) минералогия
е) микробиология
269.
Теңіз шығанағына ұқсас өзен ағысының кеңейген воронка тәріздес бөлігі, өзеннің құяр бөлігінде байқалады, оның атауы:
а) лиман
в) эстуарий
с) дельта
д) кірме
е) лагун
270.
Картадан мұхиттың, теңіздің, көлдің және өзеннің терендігі бірдей жерлерін қосатын сызық:
а) изогипса
в) изотерма
с) изогиета
д) изобара
е) изобата
271.
Белгілі уақыт кезінде атмосфералық қысым бірдей болатын жерлерді қосатын карта бетіндегі сызықтар – ол:
а) изобара
в) изотерма
с) изогипса
д) изогиете
е) изобата
272.
Картада теңіз деңгейінен биіктігі бірдей нүктелерді қосатын горизонтальды сызықтарды қалай атайды:
а) изобата
в) изотерма
с) изогипса
д) изогиета
е) изобара
273.
Ылғалы аз жерлерді су жеткізу арқылы қолдан суару, топырақтағы су қорын арттыруда қалай аталады:
а) аэрация
в) ирригация
с) мелиорация
д) рекультивация
е) экологизация
274.
Ауадағы су буының су тамшысына айналатын температура шегі-
a) Шық нүктесі
b) Булану нүктесі
c) Ылғалдану нүктесі
d) Су буының сублимациялануы
e) Трансформациялану
275.
Нақтылы жердің жылдық жауын-шашын мөлшерінің буланғыштық мөлшеріне қатынасы-
Шық нүктесі
Булану нүктесі
Ылғалдану нүктесі
Су буының сублимациялануы
Ылғалдану коэффициенті
276.
Үйінді жыныстардың өзен суымен шайылып, өзен арналарына жиналған шөгінді-
Аллювий
Пролювий
Делювий
Колювий
Курумы
277.
Неоген,антропоген дәуірлеріндегі жер қыртысы қозғалысы –
Альпілік тектогенез
Герциндік тектогенез
Каледондық тектогенез
Байкалдық тектогенез
Неотектоникалық қозғалыс
278.
Көлемі бойынша ең ұсақ рельеф формалары қалай аталады:
a) макрорельеф
b) мегарельеф
c) микрорельеф
d) мезорельеф
e) нанорельеф
279.
Таулардағы омбы қар басқан белдеу –
a) Нивальдық белдеу
b) Гляциалдық белдеу
c) Фирндық белдеу
d) Субальпілік белдеу
e) Шықтану нүктесі белдеуі
280.
Заттардың салмақ күші әсерінен беткейлердің опырылып құлауы, жылысуы –
Гидрохимиялық процес
Гидрологиялық процесс
Денудациялық процесс
Гравитациялық процесс
Адвекциялық процесс
281.
Жыныс қабаттары дөңесті болып келетін үлкен аймақ –
Синклиналь
Антиклиза
Антиклиналь
Синклиналь
Синеклиза
282.
Атмосферадағы орталығына қарай қысым төмендей беретін аймақтағы атмосфераның қозғалысы –
Циклон
Антициклон
Пассат
Антипассат
Муссон
283.
Жер шарының бетіне экватордан солтүстік және оңтүстікке қарай 23 градус 27 минут ендіктер аралығында ойша жүргізілген паралельдер атауы:
Субтропиктер
Субарктика
Экваториальды
Субэкваториальды
Тропиктер
284.
Жер бетіне жайылған вулкандық жыныс –
a) Эффузивтер
b) Интрузивтер
c) Метамофты жыныстар
d) Шөгінді жыныстар
e) Әктастар
285.
Жердің химиялық құрамын,ондағы химиялық таралуы мен орын алмастыруын зерттейтін ғылым –
a)Геология
b)Палеогеография
c)Геохимия
d)Геофизика
e)Биохимия
286.
Тірі организмдер мен олардың мекен ету ортасы арасында зат пен энергияның алмасуы арқылы біртұтас тізбек құрайтын табиғи системаның атауы –
a) Геосистема
b) Экосистема
c) Географиялық орта
d) Географиялық қабық
e) Географиялық зона
287.
Жойылып кеткен өсімдіктер мен жануарлар туралы, олардың кеңістікте ауысуы туралы ғылым –
a)Океанология
b)Экология
c)Палеонтология
d)Минералогия
e)Микробиология
288.
Теңіз, мұхит, көл, су қоймасы бетінің белгілі бір аймағы –
a)Акватория
b)Айдын
c)Теңіз суы
d)Көл суы
e)Мұхит суы
289.
Өзара жақын орналасқан және бір атауға ие болған аралдар тобы –
Архипелаг
Тау тізбегі
Тау жондары
Көп аралдар
Түбектер
290.
Өзеннің басталар жері –
a) Саға
b) Сала
c) Атырау
d) Арна
e) Бастау
291.
Жер қабығының платформа типтес ірі бөлігі, бірақ жасы бойынша жастау, қатпарлы фундаментін әртүрлі қалыңдықты шөгінді жамылғы жауып жатыр – ол
Платформа
Плита
Қалқан
Геосинклиналь
Қазаншұңқыр
292.
Палеозойда пайда болған тау жасалау
a)Мезозой
b)Альпілік
c)Каледон
d)Пермь
e)Кембрий
293.
Үсті жазық, беткейі сатылы тау ол –
Төрткүл тау
Үстірт
Адыр
Қарат
Қолат
294.
Бетін шөптесін өсімдіктер басқан, ормансыз территориялар –
Шөлейт
Үстірт
Дала
Аңғар
Тақырлар
295.
Жұмыр немесе шыңды таулар мен төбелердің жалпы атауы –
Үстірт
Жон
Шоқы
Адыр
Қырат
296.
Таудың,төбенің, жотаның көлбеу жағы –
Етегі
Шыңы
Беткейі
Суайрығы
Ауыспалы жағы
297.
Жер қойнауындағы іркілген тұздардың жер бетіне көтерілуі нәтижесінде пайда болған тектоникалық құрылым –
Сор
Сортаң
Тұзды күмбез
Шотт
Шор
298.
Абсолюттік биіктігі 1000 м дейін болса, ол тау
аса биік
биік
орташа
аласа
тау жотасы
299.
Абсолюттік биіктігі 2000 м көп болса, ол тау –
аса биік
биік
орташа
аласа
тау жотасы
300.
Құрлықтың биіктігі 200 м-ден аспайтын кең алқабы ол –