Мұхит Мералыұлы
|
Қазақ
|
халқының
|
əншілік
|
|
дəстүрінің кəсіби қалыптасуы сал-
|
|
серілік өнермен тығыз байланысты
|
|
болды. Арқа əншілік мектебінің
|
|
негізін қалаушылардың бірі, сал-
|
|
серілік дəстүрдің көрнекті өкілі –
|
|
əнші, композитор, ақын, Біржан сал
|
|
Қожағұлұлы 1834 жылы бұрынғы
|
|
Көкшетау
|
облысы, Еңбекшілдер
|
|
ауданында дүниеге келген. Бозбала
|
|
кезінен ел арасында əншілігімен
|
|
көзге түсіп, жасы жиырмаға таяған
|
Біржан сал Қожағұлұлы
|
кезде əн шығара бастаған.
|
Біржан
|
(1834–1897)
|
салдың дауысы өте зор, жеті қырдан
|
|
асатын
|
болған.Əнші-ақындардың
|
қасына еріп, той-думанның сəніне айналады. Өз атына «сал» атауы қосарланып айтылатын болады.
Біржан сал – «Он саусақ», Мұхит Мералыұлы – «Айнамкөз», Кенен Əзірбаев – «Туған жер».
Əндерге сипаттама беріңдер.
Əндердің орындаушылық мəнерлерін салыс-тырыңдар.
Еліміздің батыс өңіріндегі əншілік мектептің қалыптасуына ықпал ет-кен ерекше дарын иесі Мұхит Мералыұлы болды. Мұхиттың арғы аталары төрелерден тарайды. Мұхит əндері – биік регистрде орын-далатын кең ауқымды, өршіл əндер. Орындаушыдан табиғи дарынды, ар-найы дайындықты қажет етеді. Оның шығармашылығы, орындаушылық ерекшеліктері өз алдына дара мек-теп болып қалыптасты. Мұхит əндерінің диапазон кеңдігі, əннің ішкі табиғаты, əн характерін ашу-да домбыра сүйемеліндегі айрықша
қағыстары оның орындаушылық мектебін анықтайды. Əнші-композитор, ақын, күйші-домбырашы Мұхит (Мұхамбеткерей) Мералыұлы 1841 жылы қазіргі Батыс Қазақстан облысы, Қаратөбе ауданы Ақбақай ауылында дүниеге келген. Сол жерде 1918 жылы дүниеден өтті.
|
Жетісу əншілік дəстүрінің
|
көрнекті
|
|
тұлғасы Кенен Əзірбаев 1884 жылы
|
|
казіргі Жамбыл облысы, Қордай ауда-
|
|
ны, Мəтібұлақ басында дүниеге кел-
|
|
ген. Əке-шешесінің өнерін құлағына
|
|
құйып өскен Кенен шешесінен ерте
|
|
айырылып, жетім қалады. Ең алғашқы
|
|
шығармаларының бірі– «Бозторғай»
|
|
əні. Кененнің əншілік, композиторлық,
|
|
ақындығы жөнінде көп
|
деректер
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |