А. М. Саидов., Н. Д. Жангабылова, Ж. Е. Балгужинова

50 
Қоректендіргіш 1 ӛлшенген ӛнімді тҧрақты жылдамдықпен қозғалатын 
қысқа конвейерге 6 жеткізеді. Ӛнім конвейерге тҥскен кезде, салмақ 
қҧрылғысына 2 келетін сигнал ҥздіксіз пропорционалды электрлік немесе 
пневматикалық сигналға айналады, ол тіркеу және автоматты басқару жҥйесіне 
4, содан кейін интеграцияланатын 5 және тіркейтін 3 қҧрылғыға беріледі. Бҧл 
жҥйе берілген қоректендіргіш ӛнімділігін қамтамасыз етеді. 
Сұйық 
компоненттерге 
арналған 
мӛлшерлегіштер. 
Сҧйық 
мӛлшерлегіштердің негізгі тҥрлерінің сызбалары 22 суретте кӛрсетілген. 
Мембраналық 
және 
бункерлік 
мӛлшерлегіштерден 
басқаларының 
сызбаларының кӛпшілігі кӛлемдік мӛлшерлеу принципіне негізделген. 
Дроссельді мөлшерлегіш
(сурет 22, а) қалқымалы клапанның 2 кӛмегімен 
тҧрақты деңгей сақталатын ыдыс тҥрінде жасалған. Сҧйықтық дроссельдеу 
қҧрылғысы 4 орнатылған қҧбыр 3 арқылы ағызылады. 
Сурет 22– Сҧйық компоненттерді араластыруға арналған кӛлемдік типті 
мӛлшерлегіш сызбасы: 
а — дроссельді; б — барабанды; в — қалтқылы; г — шөмішті; д — бекітілген деңгейлі; 
е — электродты; ас — стақаншалы; з — тістегершікті; и — піспекті 
Осылайша, температураны тҧрақты деңгейде ҧстап тҧру жағдайында 
Ньютонға жақын сҧйықтықтарды жоғары дәлдікпен мӛлшерлеуге болады. 
Алайда, сҧйық компоненттерді мӛлшерлеу кезінде тҧз бен қант 
кристалдарының бӛлінуі, сондай-ақ қҧбырлардың қабырғаларында және 

51 
дроссельдеу қҧрылғысының беттерінде майдың пайда болуы мҥмкін екенін 
ескеру қажет, бҧл мӛлшерлегіштің жҧмыс ҧзақтығына байланысты 
компоненттердің шығынын ӛзгертуге әкеледі. 
Осы әдіспен ашытқы мен сҧйық қамыр ерітінділерін мӛлшерлеу кезінде 
ағынның ҥлкен ауытқулары байқалады, бҧл тҧтқырлық пен тығыздықтың 
ауытқуларына байланысты. 
Барабанды мөлшерлегіш 
(сурет 22, б) тез айналатын барабанның бетінде 
жҧқа қабат қалыптастыру есебінен сҧйық компоненттерді ҥздіксіз кӛлемді 
мӛлшерлеуді жҥзеге асырады. Тҧрақты деңгейдегі 2 сыйымдылыққа барабан 
радиусының 0,3 тереңдігіне батырылған барабан 1 2...3 м/с жылдамдықпен 
айналуы керек. Сҧйықтықтың жабысқақ қабаты 3 қырғышпен қамыр илеу 
машинасына жіберіледі. Аралас ағындардың бетін ҧлғайту біртекті қоспаның 
пайда болуын тездетеді. Жҧқа қабатты мӛлшерлеу әдісінің кемшіліктері 
барабанның айналу жиілігіне, температураға және басқа факторларға сызықтық 
емес тәуелділігіне, сондай-ақ мӛлшерлегіштердің айтарлықтай жалпы 
ӛлшемдеріне байланысты ағынды реттеудің қиындықтары болып табылады. 
Басқа кӛлемді типтегі мӛлшерлегіштердің жҧмысы компонентті ӛлшеу 
ыдысынан ағызуға негізделген. Сҧйықтықтың еркін ағуы бар мӛлшерлегіштер 
(шӛмішті, стақаншалы, бекітілген деңгейдегі, электродты және т.б.) және 
мәжбҥрлі ағызылатын мӛлшерлегіштер (поршеньді, тістегершікті) бар. Осы 
қҧрастырылымдағы мӛлшерлегіштердегі сҧйықтықтың белгіленген шығыны 
ӛлшеу сыйымдылығының кӛлеміне, толтыру және ағызу циклдерінің жиілігіне, 
мӛлшерленетін сҧйықтықтың тығыздығына пропорционалды. 
Ӛлшеу ыдыстары бар мӛлшерлегіштерде әрбір мӛлшердің (порцияның) 
тҥзілуі кезең-кезеңімен жҥзеге асырылады. Алайда, толтыру және ағызу 
циклдерінің жоғары жиілігінде мӛлшерлегіштің шығысында мӛлшерленетін 
компоненттің ҥздіксіз ағымы пайда болады. Ағынның ықтимал ауытқуы белгілі 
бір дәрежеде ағызу жолында тегістеледі, бҧл осы мӛлшерлегіштерді ҥздіксіз 
илеу машиналарымен бірге пайдалануға мҥмкіндік береді. 

жүктеу/скачать 5,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: