ЖАТТЫҒУЛАР  1. Ағылшын алфавитінің әріптерін және оқыған дыбыстарды қамтитын

18 
Spell it! ['spel it] (Сөзді) оқыңыз/әріптеп айтыңыз 
Repeat it, please. [ri'pit it 'pliz] Мынаны қайталуыңызды сұраймын. 
1.
This is Pat. 
Pat is three. 
She is little yet. 
She is very pretty. 
['Sis iz 'pæt]
['pæt iz 'ri:] 
['ʃi iz litl jet] 
['Ji iz 'veri 'priti] 
Бұл Пэт. 
Пэттің жасы үште. 
Ол әлі кішкентай.
Ол өте сүйкімді. 
2. This is Ted. 
Ted is six. 
He can sing very
well. 
He can read easy
texts. 
His dad helps him 
T e x t
 The Whites 
['Sis iz 'ted] 
Бұл Тед. 
['ted iz 'siks] 
Тед үш жаста. 
[hi kæn 'sip 'veri 'wel] Ол өте жақсы ән 
айтады 
(дәлм.
«ән айта алады»). 
Ол жеңіл мәтіндерді
оқи алады
Оған әкесі көмектеседі 
3. Транскрипцияда жазылған сөздерді оқып шығыңыз. [i:], [
I
], [е] 
дыбыстарының алдындағы дауыссыздарды жіңішкертпеңіз. 
[i] 
[ɪ], [i] 
[e] 
[æ] 
[mi:] 
[pin] 
[ges] 
[ æ m] 
[ki:] 
[fil] 
[set] 
[ æt] 
[si:] 
[tin] 
[bet] 
[ æn] 
[hi:] 
['bizi] 
[men] 
[bæk] 
[bi:n] 
['siti] 
[net] 
[mætj] 
[ʃi:p] 
['fifti] 
['sevәn] 
['kæpitl] 
[tʃi:p] 
['siksti] 
['lesәn] 
[' æbsans] 
4. Сөздерді оқып шығыңыз. Соңғы ұяң дауыссыздарды дыбыстамаңыз және 
оларды [
М
]дыбысымен бірге айтпаңыз, мысалы 
[big
м
], [spid
м
]
 және т.б. 
 
[i] 
[ɪ] 
[e] 
[æ] 
[bid] 
[ɪz] 
[egz] 
[æz] 
[tʃi:z] 
[bɪg] 
[bed] 
[ænd] 
[spid] 
[ɡɪv] 
['sekand] 
[hæv] 
 
5. Мәтінді дыбысталуына назар аудара отырып, оқып шығыңыз. Көп буынды 
сөздерде екпін көрсетілмесе, бірінші буынға түсетінін назарға алыңыз. 
[hiz 'dæd 'helps him]
[hi kæn 'rid 'izi 'teksts] 

19 
Бұл Пит. 
Ол өте ұқыпты. 
Осы аптада ол он алты
жасқа толады.
Ол физикаға 
қызығады. 
His friends live in his 
street. 
4.
This is Ben. 
He is ten. 
He gives his cat fish. 
His cat eats fish. 
It is fat. 
5.
This is Helen. 
She is eleven. 
She is happy when 
she is free. 
She is sad when she is 
busy. 
6.
This is Pete. 
He is very neat. 
He is sixteen this 
week. 
He is interested in 
physics. 
7.
That is dad. 
He is fifty-three. 
He teaches English. 
He speaks many 
languages. 
[hiz 'frendz 'liv in hiz 
'strі:t] 
['
ð
is iz 'ben] 
[hi iz 'ten] 
[hi givz hiz 'kæt 'fif] 
[hiz 'kæt 'i:ts 'fif] 
[it iz 'fæt] 
[
ð
is iz 'helin] 
[ji iz i'levәn] 
[Ji iz 'hæpi I wen ʃi iz 
'frі:] 
[Si iz 'sæd | wen ʃi iz 
'bizi] 
['
ð
is iz 'pJt] 
[hi iz 'veri 'nJt] 
[hi iz siks'tJn 
ð
is 'wi:k] 
[hi iz 'intristid in 
'fiziks] 
['
ð
æt iz 'dæd] 
[hi iz 'fifti 'θri:] 
[hi 'ti:tjiz 'iɳgliJ] 
[hi 'spі:ks 'mxni 
'læɳgwiʤiz] 
Оның 
достары 
сол 
көшеде тұрады. 
Бұл Бен. 
Оның жасы онда 
Ол мысығына балық етін 
береді. 
Мысығы балық жейді. 
Ол толық. 
Бұл Хелен. 
Ол он бір жаста. 
Ол бос уақыты болған 
кезде көңілді жүреді. 
Қарбалас болған кезде 
көңілі түсіп кетеді. 
Бұл менің әкем. 
Ол елу үш жаста. 
Ол ағылшын тілін 
оқытады. 
Ол көп тілдерде 
сөйлейді. 
6. Сұрақтарды және болымды жауаптарды оқып шығыңыз. 
['jes | ʃi 'iz] 
['jes | hi 'iz] 
['jes | hi 'iz] 
['jes | ʃi 'iz] 
['jes | hi 'iz] 
['jes | hi 'iz] 
['jes | hi 'iz] 
Is Pat 3? 
Is Ted 6? 
Is Dick 7? 
Is Helen 11? 
Is Ben 10? 
Is Pete 16? 
Is dad 53? 
3.
This is Dick. 
['
ð
is iz 'dik] 
Бұл Дик. 
Dick is seven. 
['dik iz 'sevsn] 
Диктің жасы жетіде. 
He has many friends. [hi 'hæz 'mæni 'frendz] Оның достары көп.
[ˊɪz pæt 'θri:?]
[ˊɪz ted 'siks?]
[ˊɪz dik 'sevәn?] 
[ˊɪz helm i'levәn?]
[ˊɪz ben 'ten?] 
[ˊɪz pi:t siks'ti:n?]
[ˊɪz dasd 'fifti 'θri:?] 
Yes, she is.
Yes, he is.
Yes, he is.
Yes, she is.
Yes, he is.
Yes, he is.
Yes, he is. 

20 
Pat is little, isn’t she? 
Ted is six, isn’t he? 
Dick is seven, isn’t he? 
Helen is happy, isn’t she? 
Ben’s cat is fat, isn’t it? 
['pæt iz 'litl | 'izәnt Ji?] 
['ted iz 'siks | 'izәnt hi?]
['dik iz 'sevәn | 'izәnt hi?] 
['helin iz 'hæpi | 'izәnt Ji?] 
[benz'kæt iz 'fæt | 'izәnt it?] 
кішкентай 
ұқыпты 
бақытты 
жабырқаңқы 
үлкен 
7.
 
Талғаулы сұрақтарды оқып шығыңыз (орыс тілінде олар солай емес 
пе? деген сөзбен аяқталатын сұрақтарға сәйкес келеді ). 
 
 
Грамматтикалық материалды қайталаңыз және бақылау 
сұрақтарына жауап беріңіз: 
1.
Фонетикалық транскрипция деген не? 
2.
Ағылшын тілінде дыбыстар қандай кластарға бөлінеді? 
3.
Ағылшын тіліндегі дауысты дыбыстардың айтылуының негізгі 
ерекшеліктері қандай? 
4.
Ағылшын тіліндегі дауыссыз дыбыстардың айтылуының негізгі 
ерекшеліктері қандай? 
5.
Ағылшын тілінде екпіннің ерекшеліктері қандай? 
6.
Хабарлы, лепті, бұйрықты сөйлемдерге қандай интонация тән? 
7.
Сұраулы сөйлемдерлің әртүрлі типтеріне қандай интонация тән? 
Үй тапсырмасы 
8. Транскрипцияда берілген келесі сөздерді сабақ мәтінінен жазыңыз. 
[pæt], [kæt], [fæt], [sæd] 
[Ji:], [hi:], [stri:t], [ri:d], [θri:] 
[jet], ['veri], [ted], ['sevәn], [wel], [ten]
[litl], ['priti], [siks], [iz], [it], [
ð
is], ['bizi] 
9. Келесі сөздер мен сөйлемдерді ағылшын тіліне аударыңыз және 
дауыстап оқыңыз. 
 
Ол оқытады. 
Ол жейді 
Ол ішеді 
Ол сөйлеседі.
Ол көмектеседі. 
10.
 
Сабақ мәтініндегі 
[
I
],
 
[i:], [e], [æ]
екпінді дауыстылары бар сөздерді 
төрт бағанға жазып шығыңыз. 
11.
 
The Whites мәтінінен екі кез келген үзіндіні жаттаңыз.
 
 

21 
 
2-САБАҚ 
 
 
Артқы қатар дауыстылары 
Артқы қатар дауыстылары мына дауысталар жатады: [ɑ:], [ɔ:], [ɒ], 
[
Ʌ
],
[u:],
[
Ʋ
],
[u],
[
З
:],
[
Ә
]. 
[ɑ:] 
Тіл орыс тіліндегі [а] дыбысын айтқан кездегіге қарағанда, әрі қарай 
жылжиды және барынша жазық күйде жатады. Тіл ұшы астыңғы 
тістерден ауаша болады. Ауыз кеңінен ашылады. Еріндер бейтарап 
күйде болады. Мысалы: arm [ɑ:m]. 
[ɔ:] 
Тіл [ɑ:] дыбысымен салыстырғанда әрі қарай жылжиды. Ағылшын 
тіліндегі [ɔ:] дыбысы, орыс тіліндегі [о] дыбысына қарағанда, кеңірек 
болады. Ауыз да кеңірек ашылады. Тілдің артқы арқашығы жұмсақ 
таңдайға қарай бүгіледі. Күш түскен еріндер сүйірленеді. Мысалы: all 
[ɔ:1]. 
[ɒ] 
Тіл арқашығының артқы бөлігі жұмсақ таңдайға, [ɔ:] дыбысын 
айтқан кездегіге қарағанда, сәл азырақ бүгіледі. Еріндер біраз 
сүйірленеді, бірақ дүрдимейді. Мысалы: ox [ɒks]. 
 
Артқы ілгері қатар дауыстылары 
(тіл аса алысқа жылжымайды) 
[
Ʌ
] 
Бұл дауысты дыбыс орыс тіліндегі екпінсіз күйдегі [а] дыбысына 
ұқсайды. Тіл орташа көтеріледі, тіл ұшы астыңғы тістердің негізінде 
болады. Еріндер керіледі. Мысалы: cup [kʌp]. 
[u:] 
Ағылшын тіліндегі [u:] дыбысы орыс тіліндегі [у] сиқты қатты емес. 
Тіл [
Ʌ
]
айтқан кезге қарағанда, артқа қарай жылжиды. Түсіңкі тіл 
ұшының артында едәуір кеңістік қалады. Тіл жоғары көтеріледі. Ауыз 
кең ашылмайды. Еріндер қатты сүйірленеді, бірақ алға қарай 
шықпайды. Мысалы: moon [mu:n]. 
Дыбыстар мен әріптер: Артқы қатардағы дауыстылар 
Кейбір дыбыс тіркестерінің
айтылу ерекшеліктері. 
Text:  
 
The Whites (жалғасы) 

22 
little [litl] 
middle [midl] 
[ʋ], [u] 
Тіл [u:] дыбысын айтқан кездегі сияқты аса алыс болмайды. Бірақ 
тіл ұшынан астыңғы тістерге дейін де едәуір кеңістік қалады. Тіл 
жоғары көтеріледі. Еріндер едәуір сүйірленеді, бірақ алға қарай шығып 
тұрмайды деуге болады. [u] дыбысы, [ʋ] дыбысына қарағанда, біраз 
ұзағырақ және дауыстылардың алдында көп буынды сөздерде 
кездеседі. Мысалы: look [lʋk], visual ['viʒuәl]. 
[з:] 
Мұндай дыбыс орыс тілінде жоқ. Тіл көтеріңкі болады, бірақ оның 
арқашығы жазық жатады. Тіл ұшы астыңғы тістердің негізіне тиіп 
тұрады. Күш түскен еріндердің бұрыштары керіліп, сәл тіс көрініп 
тұрады. Жақтардың арақашықтығы тар болады. Мысалы: earn [з:n]. 
[ә] 
Бұл дауысты дыбыс бейтарап дыбыс деп аталады. Ол екпінсіз күйде 
ғана естіледі. Сөздегі орнына қарай әртүрлі тембрге ие. Сөздің соңында 
орналасқан кезде [ʌ] дыбысына жақын: drama ['drʌms], басқа орындарда 
[ә:] дыбысына ұқсайды: perform [pә'fɔ:m]. 

жүктеу/скачать 2,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: