Дыбыстар мен әріптер:
Дифтонгтар. Үш дауысты
дыбыстың тіркесі
Text 1:
Grandmother’s Week.
Text 2: Good Traditions Year by Year.
29
дыбысына жақын [ә] дыбысы. Мысалы: bear [Ьеә].
[ʋә]
Дифтонгтың басы [ʋ] дыбысына сәйкес келеді, соңы [ʋ] дыбысына
жақын [ә] әлсіз дыбысына сәйкес келеді. Мысалы: tour [tʋә].
Үш дауысты дыбыстың тіркесі
Үші дауысты дыбыстың тіркесі (трифтонг) әдетте екі буынмен
айтылады: бірінші элементі – ең күшті, ортаңғысы – әлсіздігі сонша,
тіпті кейде жоғалып кетеді, ал соңғысы – қайтадан күшейеді.
Мысалы:
[aiә]
tired
[taiәd]
[аʋә]
our [аʋә]
[ɔɪә] employer [im'plɔɪә]
[әʋә]
lower
[1әʋә]
Берілген дыбыс тіркестерін айту барысында [aɪ], [aʋ], [
Ɔ
I
], [әʋ]
дифтонгтарына бейтарап [ә] дыбысын тіркей отырып, солардан бастау
керек.
ЖАТТЫҒУЛАР
1.
Ағылшын алфавитінің әріптерін және оқыған дыбыстарды қамтитын
сандарды оқып шығыңыз.
A [ei]
H [eitʃ]
O [әʋ]
V
B
I [ai]
P
W
C
J [ʤei]
Q
X
D
K [kei]
R
Y [wai]
E
L
S
Z
F
M
T
G
N
U
1 one
11 eleven
21 twenty-one
2 two
12 twelve
22 twenty-two
3 three
13 thirteen
23 twenty-three
4 four
14 fourteen
24 twenty-four
5 five
[faiv]
15 fifteen
25 twenty-five
6 six
16 sixteen
26 twenty-six
7 seven
17 seventeen
27 twenty-seven
8 eight [eit]
18 eighteen [ˏei'tі:n]
28 twenty-eight
9 nine [nain]
19 nineteen [ˏnaіn'tі:n]
29 twenty-nine
10 ten
20 twenty
80 eighty ['eiti]
30
90 ninety
['nainti]
1,000
['wʌn 'θaʋzәnd]
1,000,000
['wʌn 'miljәn]
2. Транскрипцияда берілген сөздерді оқып шығыңыз.
[ai]
[aʋ]
[ɔi]
[әʋ]
[ei]
[ai]
[aʋt]
[oil]
[sʋk]
[eit]
[ais]
[haʋ]
[goin]
[sʋn]
[eim]
[aiz]
[kaʋ]
['oili]
[sʋld]
[eiʤ]
[aidl]
[taʋn]
['oists]
[gәʋld]
[eitθ]
3. Сөздерді оқып шығыңыз. Дифтонгтың екінші элементінің жеткілікті түрде
анық айтылуын қадағалаңыз.
[ai]
[ɔɪ]
[ei]
[ɪә]
[eә]
[ʋә]
[pai]
[bɔɪ]
[pei]
[ɪә]
[es]
[pʋә]
[bai]
[tɔɪ]
[mei]
[nɪә]
[k2m'pe2] [ʃʋә]
[tai]
[
ʤ
ɔɪ]
[dei]
[hɪә]
[tʃeә]
[mʋә]
[dai]
[fɔɪl]
[sei]
[dɪә]
[deә]
[tʋә]
[mai]
[kɔɪn]
[wei]
[tɪә]
[heә]
[dʋә]
4. Сөздерді
[eɪ], [ɪә], [еә]
дыбыстарының алдында дауыссыз дыбыстарды
жіңішкертпей оқып шығыңыз
.
[peid]
[mein]
['rɪәli]
[jiә]
[feә]
[meid]
[meil]
[ˏеnʤi'niә]
[heә]
[meә]
[peil]
[niә]
[kliә]
[peә]
[deә]
5. Сөздерді
[ә]
дыбысының алдында
[j]
дыбысының пайда болцына жол
бермей оқып шығыңыз.
[aɪә]
[ɔɪә]
[eɪә]
[aʋә]
[әʋә]
[oɪɪ]
[aiɪә]
[im'ploɪә]
['peiәbәl]
[aʋә]
[lәʋә]
['voɪɪʤ]
[faɪә]
[paʋә]
[mәʋә]
[waɪә]
[ʃaʋә]
[grәʋә]
[taɪәd]
[taʋә] [ kәuә'hʃәn]
6. Сөздерді транскрипцияны қатаң түрде сақтай отырып оқып шығыңыз.
[v]
[w]
[f]
[v]
[veil]
[weil]
[fa:st]
[vɑ:st]
[vein]
[wein]
[fæt]
[væt]
[vent]
[went]
[fі:l]
[vi:l]
[vз:s]
[wз:s]
[fetʃ]
[vetʃ]
[vest]
[west]
[fju:]
[vju:]
[vі:l]
[wі:l]
[li:f]
[lj:v]
[vain]
[wain]
[seifs]
[seivz]
31
7.
Жаңылтпаштарды біртіндеп қарқыныңызды арттыра отырып, оқып
жаттығыңыз.
The five warriors fought very well. [ðә faɪv ˈwɒrɪәz fɔːt ˈveri wel]
His first verses were even worse. [hɪz fɜːst ˈvɜːsɪz wɜːr ˈiːvәn wɜːs]
8.
[s], [z], [ʃ], [tʃ]
дауыссыз дыбыстарының айтылуына назар аудара
отырып, сөздерді оқып шығыңыз.
[s]
[z]
[ʃ]
[tʃ]
[sed]
[zed] [ʃeq]
[tʃes]
[sjl]
[zi:l]
[ʃi:p]
[tʃi:p]
[sink]
[zink] ['ʃeri]
['tʃeri]
[sip]
[zip] [ʃu:z]
[tʃuz]
[ais]
[aiz] [mæʃ]
[mætʃ]
9. Сөздерді оқып шығыңыз. Тіс аралық дауыссыздардың таза айтылуын
қадағалаңыз.
[s]
[θ]
[z]
[ð]
[sænk]
[θænk]
[bu:z]
[buð]
[sɔ:]
[θɔ:]
[si:z]
[si:ð]
[sɔ:t]
[θɔ:t] ['klauzin]
['klauðin]
[si:m]
[θi:m] [bri:z]
[bri:ð]
[pa:s]
[pɑ:θ]
[saiz]
[saið]
10. Әрбір жаңылтпашты бес реттен оқып шығыңыз.
He zealously sought to sell the
[hi 'zelssli 'slt ts 'sel da 'sneik
snake to the zoo.
ts 0э 'zu:]
This is a thick stick.
['dis iz a '0ik 'stik]
11. Әртүрлі тұлғаларда (хабары, сұраулы, болымсыз)
there is (бар
— жекеше
түрде) және
there are (бар – көпше түрде) тіркесі бар оралымдарды оқып
шығыңыз. Бұл оралымдар ағылшын тілінде жиі кездеседі. Оларды
жақсылап есте сақтаған жөн.
There is
a table in
[desr^'iz a 'teibl in
Бөлмеде үстел
бар.
the room.
0э 'rum]
Is there
a table in
['iz 0e9r~'э 'teibl in
Бөлмеде үстел
бар
мА?
the room?
0э 'rum ?]
ма?
Yes,
there is
.
['jes | deaf^'iz]
Иә,
бар.
No,
there is not
.
['nau | dear'
-
'iz 'not]
Жоқ,
үстел жоқ.
There are
tables in
[desr^'a: 'teiblz in
Бөлмеде
үстелдер
есть
the room.
0
Э
'rum]
бар.
Are there
tables in
['a dear 'teiblz in
Бөлмеде
үстелдер
есть
the room?
da 'rum ?]
бар ма?
Yes,
there are
.
['jes | desr^'a:]
Иә,
бар.
No,
there are not
.
['nsu | dear a 'not]
Жоқ,
үстел жоқ
.
32
Hello!
Let me introduce
myself.
My name is ... .
How do you do,
Mr ... ?
How do you do,
Mrs . ?
Mr ., let me introduce
you to Mrs . .
This is a pleasure,
Mr . .
I’m very pleased to
meet you.
I want you to meet
Miss . .
We’ve met before.
Good morning/ good
afternoon/ good
evening,
Miss . !
Allow me to introduce
my friend . .
Glad to meet you,
Mr . .
Nice to meet you, too
Mr . .
I’ve been looking
forward
to meeting you.
Delighted, Mr ... .
[hs'lsu]
['let mi ^intrs'djus
mai'self]
[mai 'neim iz ...]
['hau du: ju: 'du: | 'mists.
?]
['hau du ju du | 'misiz . ?]
['mists . | 'let mi
^intrs'djus ju ts 'misiz .]
[9is iz s 'ple3s |
'mists . ]
[aim 'veri 'plJzd ts 'mJt
ju]
[ai 'wont ju ts 'mJt 'mis. ]
[wi:v 'met bi'fs:]
[gud 'mump/ gud
'ufts'nun/ gud 'Jvnip |
'mis . ]
[s'lau mi ts ^mtrs'djus
mai 'frend]
['glxd ts 'mJt ju | 'mists .
]
['nais ts 'mJt ju 'tu | 'mists
. ]
[aiv bJn 'lukip 'fuwsd ts
'mJtip ju] [di'laitid |
'mists .]
Сәлеметсіз бе!
Таныстыруға рұқсат
етіңіз.
Менің атым ... .
Сәлеметсіз бе, ... . мырза.
Сәлеметсіз бе,… ханым.
…
мырза,
сізді
…
ханыммен таныстыруға
рұқсат етіңіз.
Өте қуаныштымын, …
мырза.
Танысқаныма
қуаныштымын.
Танысып қойыңыздар,
… ханым.
Біз кездескенбіз.
Қайырлы таң/ қайырлы
күн/ қайырлы кеш, …
мырза !
Сізді менің досыммен …
таныстыруға рұқсат
етіңіз.
Танысқаныма
қуаныштымын, …
мырза.
Мен де, … мырза.
Мен сізбен бұрыннан
танысқым келіп жүр
еді.
Өте қуаныштымын, …
мырза.
in winter in
spring in
summer in
autumn on
Sunday on
Monday
[in 'wintә]
[in sprip]
[in 'sʌmә]
[in 'utsm]
[on 'sʌndi]
[on 'mʌndi]
қыста
көктемде
жазда
күзде
жексенбіде
дүйсенбіде
12. Танысуға және сәлемдесуге арналған ауызекі тіл сөйлемдерін оқып
шығыңыз және есте сақтаңыз.
13. Тиісті көмекші сөздерге назар аудара отырып, жыл мезгілдерінің, айлардың
және апта күндерінің атауларын оқып шығыңыз және есте сақтаңыз
33
сейсенбіде
сәрсенбіде
бейсенбіде
жұмада
сенбіде
қаңтарда
ақпанда
наурызда
сәуірде
мамырда
маусымда
шілдеде
тамызда
қыркүйекте
қазанда
қарашада
желтоқсанда
on Tuesday
on Wednesday
on Thursday
on Friday
on Saturday
in January
in February
in March
in April
in May
in June
in July
in August
in September
in October
in November
in December
[on 'tjuzdi]
[on 'wenzdi]
[on '03:zdi]
[on 'fraidi]
[on 'sxtadi]
[in 'ʤænjuari]
[m'februari]
[in ma:tj]
[m'eipril]
[in mei]
[in ʤun]
[in ʤu'lai]
[in 'o:gast]
[in sep'temba]
[in ok'tauba] [in
nau'vemba] [in
di'semba]
14.
Уайт жанұясының салт-дәстүрлері туралы мәтіндерді оқып
шығыңыз және оларды мәтіндерге арналған сөздерді пайдалана отырып
аударыңыз.
T e x t 1
Grandmother’s Week
['grænˏmʌaðәz wi:k]
Grandmother has a well-organized
life.
Here are her occupations.
On Sundays she sews and knits.
On Mondays she goes to the market.
On Tuesdays she plays the piano.
On Wednesdays she works about the
house.
On Thursdays she sews again.
On Fridays she goes to the church.
On Saturdays she plays again some
music.
So everybody in the house enjoys
beautiful music, tasty dishes and
nice clothes she makes.
As for Grandmother, she enjoys
good health, different work and
love of her family.
['grxn^mada haz э 'wel 'uganaizd
'laif]
[hiar
R
har^okju'peijanz]
[on 'sandiz ji 'sauz and 'nits]
[on 'mandiz ji 'gauz ta 9a 'mukit]
[on 'tjuzdiz ji 'pleiz 9a pi'xnau] [on
'wenzdiz ji 'w3:ks a'baut 9a haus]
[on '03:zdiz ji 'sauz a'gen]
[on 'fraidiz ji 'gauz ta 9a 'tj3:tj]
[on 'sxtadiz ji 'pleiz a'gen sam
'mjuzik]
[sau 'evribodi in 9a 'haus in'goiz
'bjutiful 'mjuzik | 'teisti 'dijiz| and
'nais 'klaudz ji 'meiks]
[xz fa 'grxn^mada | ji in'goiz 'gud
'hel0 | 'difarant 'w3:k | and '
IAV
av ha 'fxmili]
34
Mother and Father keep good
traditions.
Here are some of them.
In winter the days are short and the
evenings are long.
Children sit by the fire.
Father reads aloud.
In spring the sun shines brightly.
It’s not too hot outside.
The garden is poor yet.
They have not much work to do
there.
So, at this time of the year children
draw and paint in the open air.
In summer the Whites go to the
country.
They work in the garden.
They grow vegetables and fruit.
Boys and girls help their parents.
They go to the forest.
In autumn it is time to study.
The little children are in the nursery.
The elder ones are at school.
The students are at the university.
They often go to the library.
They work in different workshops.
There is so much homework!
['ma0ar and 'fa:0a 'kjp 'gud
tra'dijanz]
[hisr'
-
'a: 'sam av 0em]
[in 'winta 0э 'deiz a 'ja:t and 0i
'jvninz a '
ION
]
['tjildran 'sit bai 0a 'faia]
['fa:0a 'ri:dz a'laud]
[in 'sprin 0a 'san 'jainz 'braitli] [its
'not 'tu 'hot 'autsaid]
[0a 'ga:dn iz 'pua jet]
[dei hav 'not 'matj 'w3:k ta 'du: 0ea]
[sau at 0is 'taim av 0a 'jia 'tjildran
'dra: and 'peint in 0i 'aupan ea] [in
'sama 0a 'waits 'gau ta 0a 'kantri]
[0ei 'w3:k in 0a 'ga:dn]
[0ei 'grau 'vegatablz and 'fru:t]
['boiz and 'g3:lz 'help 0ea 'pearants]
[0ei 'gau ta 0a 'forist]
[in 'atam it iz 'taim ta 'stadi]
[0a 'litl 'tjildran ar in 0a 'n3:sari] [0i
'elda wanz ar at 'sku:l]
[0a 'stjudants ar at 0a ^ juni'v3:siti]
[0ei 'ofan gau ta 0a 'laibrari]
[0ei 'w3:k in 'difarant 'w3:kjops]
[0ear~'iz sau matj 'haumw3:k]
Достарыңызбен бөлісу: |