А. Соловьева, Б. Ибраимова



Pdf көрінісі
бет20/252
Дата24.10.2023
өлшемі5,1 Mb.
#188074
түріКнига
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   252
Байланысты:
Биология 《8》

26
Мүктер 
бөліміне 
көпшілігінде 
ма ңыз-
ды екі мүше – сабақ пен жа пырақтары бо-
латын өсімдіктер жатады. Алайда мүктердің 
арасында денесі тек спорангийі бар жасыл 
пластинадан тұратын қарапайым формала-
ры да кездеседі. Мысалы, 
бауыр­ мүктер.
Олар 
да жоғары сатыдағы өсімдіктерге жатады. 
Бауыр мүктерінің вегетативті дене құрылысының 
қарапайымдылығы, олардың ерте пайда бол-
ғанын көрсетеді. Маршанциялар – бауыр мүктер 
класына жатады (102-суретті қараңдар).
Мүктер – құрлықта өсуге бейім делген ал-
ғашқы өсімдіктердің бірі. Бірақ оларда өткізгіш 
және тірек ұлпалары қалыптаспады. Сондық-
тан мүктер аласа болады, тек ылғал жер лерде 
өседі. Олардың тамыры болмайды. Кейбірінде 
тамырдың қызмет ін 
ризоидтар
атқарады. 
Ри-
зоид
– бірнеше жасушалардан тұратын жіңішке 
жіп тәрізді сыртқы қабықтың өсіндісі. Ризо-
ид арқылы өсімдік топырақтан суды және онда 
еріген минералды заттарды бойына сіңіреді. 
Мүктер 
спо­рангийде
жетілетін 
споралар
арқылы 
көбейеді (18-сурет).
қырықбуындар және плаундар
бөлімі – 
бұл жоғары споралы өсімдіктер. Көпжылдық 
шөптесін өсімдіктер мен шала бұталар олардың 
қазіргі өкілдері.
қы рықжа пырақтар
жоғары споралы өсім-
діктерге жатады. Олар ертеде жойылып кеткен 
риниофиттерден пайда болуы мүмкін. Қырық-
жапырақтәрізділер ге ұсақ шөп тесін өсімдіктер
болуына тамыр сабақтың пайда болуы, өткіз гіш
және тірек ұлпа ларының қа лып тасуына мүм-
кін дік берген жоқ. 300 млн-дай жыл бұрын 
ұзындығы 100 метрге дейін жететін алып 
қырықжапырақтар өсті. Олар дың көбісі жой-
ылып, таскөмір қорын 
түзді. 
Қазақстан 
аумағындағы барлық қырықжапырақтәрізді-
лер – көп жыл дық шөпте сін өсімдіктер. Бі рақ 
Ав стра лияның реликтілік ормандарында ағаш-
18-сурет.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   252




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет