«Аққаланы жина» Мақсаты
жүктеу/скачать 371 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Семей қаласы, «№6 «Нұрсәуле» ясли – бақшасы» КМҚК тәрбиешісі Қомаева Маржан Сейфуллаевна.
- І. Дидактикалық ойындар
| «Аққаланы жина»
Мақсаты: ұсақ моториканы дамыту, әртүрлі заттармен әрекет етуге үйрету. Ойынның барысы. Ойында әртүрлі шарлар немесе кубиктер пайдалануға болады. Тәрбиеші шарларды не кутиктерді көрсетеді, балалар қолдарына ұстайды. Содан соң аққала көрсетеді. Аққала қандай дөңгелектерден жасалғанын айтады: атында – үлкен, ортасында – орташа, үстінде – кішкентай. Шарлардан аққаланы жасауға ұсынады немесе кубиктерден жасауға болады. Астында – үлкен, ортасында – орташа, үстінде – кішкентай кубик. «Анасына төлдерін тауып бер» Мақсаты: әр жануардың өз төлін немесе балаларын дұрыс табуға, тани білуге үйрету. Ойын барысы. Тәрбиеші балаларға көлікті көрсетіп, әңгіме айтады. «Бір күні бұзау, кішкентай мысық, құлыншақ аналарынан қашып кетіп, адасып қалады. Жоғалған төлдердің аналары көлікпен іздеуге шығады. Мысықтың баласы ең кішкентайы болды. Ол сүрінді де мияулады. Ол қалай мияулады? (балалардың жауабы). Оны естіген анасы баласын шақырады: «Мияу-мияу». Сол дыбыс бойынша мысық өз баласын табады». Тәрбиеші әңгімесінен кейін бір балаға көліктің ішінен мысықты алуға ұсынады. Сол ойыншықпен үстел үстіндегі төлдер бейнеленген суреттердің ішінен мысықтың баласын тауып беруге ұсынады. «Сиқырлы қапшық» Мақсаты: заттарды ерекше белгілері бойынша танып үйрету. Ойын барысы. Ойынды ұйымдастыра отырып, тәрбиеші балалар танитын заттарды жинақтайды. Қысқаша әңгіме өткізеді. Балаларды заттарды атап беруге және де олар не үшін керек екенін айтуға ұсыныс береді. - Қазір біз ойнаймыз. Шақырған бала мына қапшыққа не салғанымды айтып беру керек. Айгүл, үстел үстіндегі заттарға қара, еске сақта! Енді айналып тұр. Мен ойыншықты қапшыққа саламын, сен сол ойыншықты айтып бересің! Қолыңды қапшыққа, онда не жатыр? Содан соң қиындалады. Бірнеше ойыншықтар қапшыққа салынады. Ол ойыншықтарды бір бала да білмейді. Шақырылған бала қапшықтағы қолына түскен ойыншықты атап беру керек. «Бұл не зат?» Мақсаты: затты атап, сипаттап үйрету. Ойын барысы. Бала сиқырлы қапшықтан ойыншық немесе бір затты шығарады да айтады. Мысалы: доп. Тәрбиеші алдымен сол затты сипаттап береді, содан соң бала қайталайды. - Мынау – доп. Ол дөңгелек. Оның түсі көк, т.с.с. «Ойыншықты тап» Мақсаты: затты оның сипаттамасына қарай табу біліктілігін қалыптастыру. Ойын барысы. 3-4 ойыншық балалардың алдына қойылады. Тәрбиеші былай дейді: - Балалар, мен қазір бір ойыншықты сипаттап беремін, ал сендер ол не ойыншық екенін айтып берулерің керек. Ескерту: бірінші заттың 1-2 сипаттамасы ғана айтылады. Егер балалар қиналса 3-4 сипаттамасы. «Айналаңдағы заттарды ата»
«Айгүлдің көмекшілері» Мақсаты: баланың тілін дамыту. Ойын барысы. - Бізге қонаққа Айгүл өзінің көмекшілерімен келді. Мен сендерге оларды көрсетемін, ал сендер оларды айтып берулерің керек. Қуыршақ үстел үстімен жүреді, тәрбиеші аяқтарына көрсетеді. - Бұл не? (аяқтар) - Олар – Айгүлдің көмекшілері. Олар не істейді? (жүреді, жүгіреді, билейді…). Басқа дене мүшелеріне тоқталып, сондай сұрақтар қойылады. Қолдар – алады, сурет салады, жұмыс жасайды,… Тістер – тістейді, тамақ жейді, … .Көздер – көреді, жылайды,… . «Әдемі сандық» Мақсаты: баланың тілін дамыту. Ойын барысы. - Мен мына әдемі сандыққа суреттерді салдым. Сендер суреттерді алып, не екенін айтып бересіңдер. «Пошташы ашық хат (открытка) әкелді» Мақсаты: балалардың еске сақтау қабілеттерін, тілін дамыту. Ойын барысы. Ойын 5-6 баламен жүргізіледі. Біреу есікті қағады. Тәрбиеші: - Балалар, пошташы бізге әдемі ашық хаттар ікелді. Қазір бәрін қарайық. Мына ашық хатта не ? ( балалар жауабы). Дұрыс, қонжық. Ол не істеп тұр? Ия, барабан соғып келе жатыр. Мына ашық хат Дианаға. Диана, есіңе сақта! Ал мына ашық хат Алдиярға. Мынада не? Ол не істеп тұр? т.с.с. Тәрбиеші: - Енді мен тексеремін, сендер қалай менің айтқанымды еске сақтадыңдар екен? Аққала билеп тұр, бұл кімнің ашық хаты?.. т.с.с. «Санамақ» Мақсаты: ойын арқылы саусақтардың аттарын үйрете отырып, бөбектердің тілін дамыту, саусақтарының қимылын жетілдіру. «Қуырмашты» айта отырып, қой, түйе, қасқыр, жылқы, ешкі, түлкі сөздерін сөздік қорларына енгізу. Ойын барасы. Тәрбиеші: - Қане, балалар, саусақтарыңды көрсетіңдерші? (Балалар көрсетеді.) - Түу, қолдарың қандай тап-таза! Саусақтарың неткен әдемі! Балалар, осы саусақтарыңның аттарын білесіңдер ме? (Үнсіз отырады.) Тәрбиеші өзінің саусақтарын жая көрсетіп, әрқайсысын атай бастайды. - Балалар, бірінші саусағым – бас бармақ, екіншісі – балаң үйрек, ал мына үшінші ұзын саусағым – ортан терек, төртіншісі – шылдыр шүмек, ал кішкентай ғана соңғы саусағым – кішкентай бөбек, – дейді. Содан соң балалармен бірнеше рет қайталайды. Бұл ойында балалар саусақтардың аттарын үйреніп қана қоймайды, сандық ұғымды да түсіне білетін болады. Осыдан кейін балалардың алақанын ашқызып, «Қуырмаш» ойынын бастайды. Балалар да тәрбиешіге қарап қимыл жасайды. Қуыр-қуыр, қуырмаш, Балапанға бидай шаша, Тауықтарға тары шаш, Әжең келсе есік аш, Қасқыр келсе мықтап бас. Мына жерде қой бар, Мына жерде ешкі бар, Мына жерде сиыр бар, Мына жерде жылқы бар, Мына жерде түлкі бар, Мына жерде күлкі бар Қытық-қытық , - деп, баланы қытықтайды. Әр жануарды атағанда суретін немесе ойыншығын көрсету керек. Халықтық педагогика тәсілімен ойналатын осындай ойындардың баланың тілін жаттықтыруға да, дүниетанымын байытуға да септігі мол. «Балақай» Мақсаты: балалардың ой-қиялын дамыту, қойылған сұраққа зейін аудара отырып жауап беруге дағдыландыру. Ойын барысы. - Бүлдірген тереміз, балақай! (қолдарын жоғары көтеріп, саусақтарын төмен қарай жұлқиды) - Алақай! - Ат жарыс көреміз, балақай! (атша шапқан қимыл көрсетіледі) - Алақай! - Кел, ағаш жарамыз, балақай! (бастарын шайқайды) - Әй, атай, жоқ, атай! Тәрбиеші: -Жалқау болуға бола ма, балалар? Балалар: -Жоқ, жоқ! Тәрбиеші: -Келіңдер, ендеше, көмектесейін! (бәрі екі алақандарын біріктіріп, оған шабу қимылын келтіреді) - Айға ұшып барамыз, балақай! (екі қолдарын ерсілі-қарсылы сілтейді) - Алақай! «Қайсысы қайда барады?» Мақсаты: балардың қабілеттерін ашу. Кейіпке енуді жетілдіру. Сөйлеу қорларын дамыту. Ойын барысы. Бұл үшін әртүрлі аңдардың, құстардың, кейіптері таратылып беріледі. Өлең оқыла бастаған кезде әр бала өз рөліне еніп, өздерінің айналысатын кәсіптерін дәлме-дәл көрсетеді. Жүргізуші: Қасқыр, қайда барасың? Қасқыр: Қой қыруға барамын. Жүргізуші: Қарсақ, қайда барасың? Қарсақ: Қаңғыруға барамын. Жүргізуші: Түлкі, қайда барасың? Түлкі: Тауық іздеп барамын. Жүргізуші: Маймыл, қайда барасың? Маймыл: Сауық іздеп барамын. Жүргізуші: Майлан, қайда барасың? Майлан: Мал баққалы барамын. Осыдан соң әр кейіпкердің мінез-құлқын сипаттау, әрқайсысы жайлы ойдан шығармашылық әңгіме құратуға болады. «Ала күшік» Мақсаты: ойын ерекшелігі мен тәрбиелік маңызы және сюжеттік мәні балаларды сақтыққа тәрбиелейді, қиындықты жеңуге, батылдыққа баулиды. Ойын барысы. Тәрбиеші жерге шеңбер сызады. Бұл – ала күшіктің үйшігі. Бұдан 2-3 қадам жерге тағы да сызық түседі, бұл сызыққа балалар жете алатындай болуы керек. Осы сызықтан 20-25 адымдай жерге екінші сызық сызылады, бұл – балалардың ала күшіктен сақтанатын жері. Мұндай дайындық балалардың көңілін сөзсіз сақтыққа аударады. Тәрбиеші ойын шартымен таныстырады. Міне жатыр ала күшік, Табанына мұрнын тығып. Маңғазданып тыныш жатыр, Бірде қалғып, бірде ұйықтап. Жақын барып оятайық, Үрмес пе екен, байқайық. Ойын барысында тәрбиеші «ала күшік» рөлін өзі атқарады. Оның ұсынысымен балалар бір-бірінің қолынан ұстап сызыққа жақындайды. Ортаға бір бала шығып өлең айтуы тиіс, қалғандары оны қайталайды. Осы өлеңнің соңғы шумағы айтылғанда балалар итті түртеді және сипайды. Ит өзін балалар келіп түртіп, сипағанша көзін ашпай жатады. Кенеттен көзін ашқан ит арс-арс етіп үреді де, балаларды қуады. Ал балалар үйлеріне қарай қашады. Балалардың соңына түскен ит сызыққа жеткенше ұстап алады. Балалар ұстатпауға тырысу керек. «Жүргізуші» Мақсаты: балалардың жүргізушілік мамандығына, техникаға ынтасын арттыру. Сөздік қорын байыту. Керекті құралдар: машинаның сырт көрінісі (суретте автобустың алдыңғы жағынан көрініс), машинаның рулі, автобус билеті, жүргізушінің бас киімі, микрофон (аялдамаларды хабарлайтын құрал). Түсінік жұмыстары: руль, педаль, микрофон, жүргізуші деген сөздермен таныстыру. «Жүргізуші» – жеңіл машинаны, жүк машинасын, таксиді, автобусты, трамвайды, троллейбусты жүргізетін адам. Ойын барысы. Тәрбиеші балалаға қазіргі ойын автобустың жүргізушісі туралы екенін және оның атқаратын қызметімен таныстырады. Балаларға автобусқа отырарда артқы есігінен кіріп, шығарда алдыңғы есігінен түсу керектігін, оған мінген адам жол ақысын билет алу арқылы төлейтіні, оларды қолына қызыл шүберек байлаған тексеруші тексеретінін, әрбір аялдаманы жүргізуші микрофон арқылы дауыстап айтып отыратынын, әркім өзі қалаған жеріне жетіп түсіп қалатынын әңгімелеп түсіндіреді. Автобусқа мінушілердің билет алған-алмағанын тексеретін себебі: кейбіреулер билет алмай, тәртіп бұзатынын, ондайлар анықталса, айып төлететін тәріп барын, жол ақысын төлемеу ұят екенін балаларға жете ұғындыруға тырысады. Содан кейін ғана «Жүргізуші» ойыны басталады. Ойын шартыбойынша жүргізуші болып тек тәртібі өте жақсы бала болатыны ескертіледі. Сондай баланың бірі Мейрамбек жүргізуші болып бекітілді. Ол автобустың рулін ұстағандай, оңды-солды дөңгелете: Машинам да жүйіткейді, Жолдың шаңы ұйытқиды, – деп әндетеді. Автобусқа отырғандай оның соңынан тіркелген балалар қозғалып жүре бастайды. Машинаның гүрілін салып жүріп келе жатқан жүргізуші Мейрамбек біраздан кейін тоқтап, «Аялдама «Дәріхана» » деп хабарлайды. 1-2 бала (тіркеуден шығып) автобустан түсіп, дәріханаға қарай аяңдайды. Жүргізуші Мейрамбек енді қатардың соңына келіп тұрып, оның орнына Біржан жүргізуші болады. Ол да : Артқа тастап белеңді, Арқалаймын көп елді, – деп әндетіп кетеді. Бір айналыс жасағанда жүргізуші Біржан: - Түсуге дайындалыңдар, келесі аялдама «Құрылыс» деп хабарлайды. Осы жерден 1-2 бала автобустан түскен болып, қатардан шығады. Олардың орнына тағы 2-3 бала автобусқа мінген болып тіркеледі. Біржаннан кейін рульге ие болған жүргізуші Бекзат: Өзім енді рульде, Өзім мотор гүрілдеп. Педальды көп басамын, Қырат, қырдан асамын, – деп әндетіп, автобусты жүргізеді. Келесі аялдама «Наубайхана» екені хабарланады. Аялдамаға тоқтасымен автобусқа тергеуші кіреді. Бір тамашасы бәрінде де билет бар екен. Алдыңғы жүргізушінің іс-әрекетін қайталаған Марат та: Кірістім мен жұмысқа, Жолаушылар ұрыспа, – деп әндете келіп, келесі аялдама «Балабақшаға» келіп тоқтайды. Бәрі автобустан түсіп, балабақшаға кіреді. Олар түсіп болғанша, жүргізуші жолаушыларға «Жолдарың болсын!» деп ақ тілеу тілейді. Тәрбиеші: – Балалар, автобуспен біраз жер жүрдік. Бұл ойын сендерге ұнады ма? деп сұрайды. Тәрбиеленушілер өздерінің әсерін әңгімелейді. Тәрбиеші келесі ойында басқа балалар жүргізуші болатынын хабарлайды. Семей қаласы, «№6 «Нұрсәуле» ясли – бақшасы» КМҚК тәрбиешісі Қомаева Маржан Сейфуллаевна. Әлем бала өміріне біртіндеп кіреді. Бала ең алдымен оны үйде, балабақшада не қоршап тұрғанын ұғынады. Біртіндеп өмірден алған тәжірибесі көбейеді. Мектеп жасына дейінгі балалар өзінің айналасындағы қоршаған ортамен танысуға өте құштар. Бұл баланың бірнеше сұрақтар қоюына әкеліп соғады. Яғни, балаға әлем аздап ғана сырын ашса, онда баланың білуге деген құштарлығы арта түседі. Ойын–баланың бірінші әрекеті, сондықтан да оның мән–мағынасы ерекше. Қазақ халқының ұлы ойшылы Абай Құнанбаев: «Ойын ойнап, ән салмай, өсер бала бола ма?», - деп айтқандай, баланың өмірінде ойын ерекше орын алады. Мектеп жасына дейінгі балалардың зейіні тұрақсыз болады. Оларды біркелкі жұмыс тез жалықтырады. Сондықтан олардың зейінін үнемі қажетті бағытқа аудару үшін ойын түрінде жүргізу қажет. Өйткені ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде алған білімді ойынмен тиянақтау білімнің беріктігіне негіз қалайды. Ойын барысында баланың жеке басының қасиеттері қалыптасады. Баланың қуанышы мен реніші ойында айқын көрінеді. Ойын кезіндегі баланың психологиялық ерекшелігі мынада: олар ойланады, эмоциялық әсері ұшқындалады, белсенділігі артады, ерік қасиеті, қиял елестері дамиды, мұның бәрі баланың шығармашылық қабілеті мен дарынын ұштайды. Мектеп жасына дейінгі балалар көргендерін, байқағандарын, айналасынан естігендерін ойын кезінде қолданатын байқауға болады. Ойын айналадағы болмысты бейнелейді. Ойын барысында балалар дүниені тани бастайды, өзінің күш жігерін жұмсап, сезімін білдіруге мүмкіндік алады, адамдармен араласуға үйренеді. Сондықтан да ойшыл ұлы адамдар балаларды ойын арқылы оқыту керек деген ойға келді. Ойын арқылы оқыту, бұл ой көптеген оқытушылар мен тәрбиешілерді қызықтырды. Грузин педагогы Ш.А.Амонашвили ойын арқылы балаларға өте қиын әлемдік танымды түсіндіре білді. Ш.А.Амонашвили өз оқушыларымен ойын ойнағанда өзін балалармен бірдей қоя отырып, олардың көңіліне, ойына, санасына пайдалы ұғымды беріп, өз ісіне сенімді болып, қиындықтарды жеңе білуге үйретті–баланың көздерінде білімге деген құштарлықты байқады. Ойын арқылы оқытудың арқасында дидактикалық ойын пайда болды. Берілген ойындарды қолдану іс-әрекеттің әсерлігін арттырып, балалардың логикалық ойлауын, математикалық қабілеттерін дамытады. Бұл ойындарды тәрбиешінің шығармашылықпен түрлендіре отырып, балалардың психофизиологиялық ерекшеліктерін ескеріп, жаңа тақырыпты өткенде, өтілген материалды қайталағанда, білімді тиянақтау кезінде іс-әрекеттің мазмұнына сай пайдалануға болады. Сондықтан, бұндай ойындар ойнау балалардың ойлау, қабылдау, еліктеу қабілеті және заттардың түрін, түсін, көлемін ажырата білуін дамыта түсу үшін өте қажет. Дидактикалық ойындарда міндетті түрде екі бала қатысатын ойындар түрін пайдаланған тиімді. Ойын арқылы оқыту үшін дидактикалық ойындар құрылған. Балаларға тапсырмалар ойын түрінде беріледі, бұл дидактикалық ойындардың негізгі ерекшеліктері. Балалар ойнау арқылы белгілі бір білім, білік, дағдыларды және ойын әрекеттерін меңгереді. Әр дидактикалық ойынның танымдылық және тәрбиелік мазмұны болады. Ұсынылып отырған құралда балалардың математика пәніне қызығушылығын арттыру мақсатында дидактикалық ойындар; қазақ ақын–жазушыларының санға байланысты санамақтар, жаңылтпаштар; сергіту сәттері; іс-әрекеттің конспектісі берілген, не үшін ойынды ұйымдастыру керек және тәрбиешінің алға қойған мақсатына қалай жету деген сұрақтардың негізінде құрастырылған. Ойындардың тиімділігі көп жағдайда тәрбиешінің көңіл–күйіне де байланысты болады. Әр ойынды өткізген кезде тәрбиешіге шығармашылық қажет. Мектеп жасына дейінгі балалар мекемелерінде балалармен өткізілетін математиканың алғашқы ұғымдарын қалыптастыру іс-әрекетте ойынның мынадай түрлерін пайдалануға болады: 1) дидактикалық ойындар–логикалық ойлауын, математикалық қабілеттерін дамыту. 2) санға байланысты санамақ, жаңылтпаштар, жұмбақтар–балалардың сандарды танып білуін, тілдерін жаттықтыру, есте сақтауын, ойлау қабілеттерін дамыту. 3) математикалық сергіту сәттері–кеңістікті бағдарлау, қимыл қозғалысты дамыту. Құралда дидактикалық ойындар мазмұны, ойынды ұйымдастырудың әдіс–тәсілдері көрсетілген. Олар балалардың зейінін, есте сақтауын, байқағыштығын, көзбен мөлшерлеуін, тапқырлығын дамытуға, математикалық білімдерін, икемділіктері мен дағдыларын, заттарды түсі, өлшемі, пішіні бойынша топтастыруға, салыстыруға, ажыратуға, кеңістік пен уақытты бағдарлауға үйрету. Балалардың логикалық ойлау, қабылдау, есте сақтау қабілеттерін, зейінін, қолдың ұсақ моторикасын дамытуға арналған. Жоғарыда айтылған мақсаттарды шешуде нәтижесі ұтымды болу үшін балалардың қарапайым математикалық түсініктерін қалыптастыруда дидактикалық ойындардың жинағын ұсынамын. І. Дидактикалық ойындар Геометриялық пішіндерге арналған дидактикалық ойындар Мақсаты: Балаларға біреуі артық немесе кем санды тауып, атауды үйрету.
«Дәл осындай пішінді тап» Ойынның мақсаты: геометриялық пішіндер жайлы білімдерін бекіту, пішіндерді атауға, ажыратуға, салыстыруға жаттықтыру.
«Үйдің есігін жабайық» Ойынның мақсаты: заттарды өлшемі бойынша салыстыруға, жуан және жіңішке заттарды ажыратуға жаттықтыру. Ойлау қабілетін дамыту.
«Вагондарға дөңгелек таңдау» Ойынның мақсаты: геометриялық пішіндерді ажыратуға, қасиеттерін білуге жаттықтыру, ойлау қабілетін дамыту.
«Үй құрылысының ретін көрсет» Мақсаты: түстерді ажыратуға жаттықтыру; ойлау қабілеттерін, қабылдау, ес, зейін процесстерін дамыту.
«Бет орамалға лайық жамауларды табу» Мақсаты: геометриялық пішіндерді ажыратуға, салыстыруға жаттықтыру; логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.
« Жұбын тап» Мақсаты: геометриялық пішіндерді ажыратуға, салыстыруға жаттықтыру; білімдерін бекіту, ойлау қабілеттерін дамыту.
«Әдемі кілемшелер» Ойынның мақсаты: бөліктерден кілемше жасауға үйрету; қабылдау, ес, зейін процесстерін дамыту; ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
«Таныс пішіндер доминосы» Ойынның мақсаты: геометриялық пішіндер жайлы білімдерін бекіту; көп заттың ішінен біреуін таңдауға жаттықтыру.
«Гараждар» Ойынның мақсаты: геометриялық пішіндер жайлы білімдерін бекіту; ойлау қабілеттерін дамыту; жағымды көңіл-күйлерін қамтамасыз ету.
«Өз үйіңді тап» Ойынның мақсаты: түстерді ажыратуға жаттықтыру; қабылдауын дамыту; ойынның ережесін сақтауға үйрету.
«Зейінді бол» Мақсаты: Күрделі геометриялық суреттен үшбұрышты, төртбұрышты, шеңберді көрсете білу.
«Мынау қай пішін?» Мақсаты: Геометриялық пішінді сипалап анықтау арқылы айта білу.
«Кім зейінді?» Мақсаты: Белгілі геометриялық пішіндерден әртүрлі нәрселер құрастыру.
«Қандай пішін шықты?» Мақсаты: Таяқшалардан таныс геометриялық пішіндер құрастыра білу. Көрнекілік: Әрбір балаға 10 данадан санағыш таяқшалары Барысы: Тәрбиеші балаларға үш таяқша алып, олардан пішін құрастыруды ұсынады. Қандай пішін шықты? Енді төрт таяқша алып, пішін құрастыру ұсынылады. Қандай пішін шықты? Тәрбиеші тағы да бір таяқша алып, оны шаршының, төртбұрыштың үстіне қоюды ұсынады. Қандай пішін шықты? «Біркелкі пішіндерді сана» Мақсаты: Пішіндерді танып, топтастыра білуге үйрету. Ойлау қабілетін, қол қимылын жаттықтыру. Көрнекілік: Геометриялық пішіндер суреттері бар, таратпа суреттер. (15 дана) Барысы: Әр балаға пішіндер суреттері бар, суреттер таратылып беріледі. Суреттерден біркелкі пішіндерді санап атау. «Бос торларды сәйкес пішіндермен толтыр» Мақсаты: Геометриялық пішіндерді танып, атай білуге үйрету. Бос торларды сәйкес пішіндермен толтырту. Көрнекілік: Әр балаға жеткілікті таратпа суреттер. Барысы: Балаларға суреттер таратылып беріледі. Суреттердегі бос торларды сәйкес пішіндермен толтыр. «Қандай пішін жетіспейді?» Мақсаты: Геометриялық пішіндерді атай білуге үйрету. Қай пішін жетіспейтінін тапқызу.
«Пішіндерді боя» Мақсаты: 1.Түстерді тани білуге үйрету.
Өлшемдер туралы дидактикалық ойындар «Сиқырлы суреттер» Ойынның мақсаты: балалардың логикалық ойлау қабілетін, ес, зейін, қабылдау процесстерін дамыту. Ойынның кұрал-жабдықтары: әр түрлі сурет бөлінділері. Ойынның мазмұны: Балалар алдарындағы үлгі бойынша бөлінділерден сурет құрайды. Сурет бойынша әңгіме құрауды ұсыну. «Сиқырлы қапшық» Ойынның мақсаты: заттарды белгілі бір қасиеттері бойынша салыстыруға, топтастыруға үйрету.
«Көзіңді жұмып, қолыңмен анықта» Ойынның мақсаты: Ұзын-қысқа, жуан-жіңішке, үлкен-кіші ұғымдарын бекіту.
«Зейінді бол» Ойынның мақсаты: Биік және аласа ұғымдарын бекіту; логикалық ойлауын дамыту.
«Ұзын-қысқа» Ойынның мақсаты: өлшемдердің қасиеттерін қабылдауға үйрету; тапсырманы орындауға жаттықтыру.
«Шамдар» Мақсаты: қасиеттері бойынша заттарды топтастыруға, түстерді, өлшемдерді ажыратуға жаттықтыру; зейіндерін дамыту.
«Қолымда не бар? Ойынның мақсаты: ұзын-қысқа, жуан-жіңішке , үлкен-кіші, оң-сол жайлы білімдерін бекіту. Түйсіну сезімдерін дамыту.
«Қуыршақ қонаққа дайындалуда» Ойынның мақсаты: ұзын-қысқа, жуан-жіңішке, ұзындығы бірдей деген өлшемдерді салыстыруға жаттықтыру.
«Тапсырманы орында» Ойынның мақсаты: үлкен және аз заттарды ажыратуға жаттықтыру.
«Қай қолымда көп» Ойынның мақсаты: аз және көп заттарды ажиратуға, салыстыруға жаттықтыру; ойлау қабілеттерін дамыту.
«Сипаттамасы бойынша тап» Ойынның мақсаты: ұзын-қысқа, кең-тар, биік-аласа ұғымдарын бекіту.
«Көп және біреу» Ойынның мақсаты: көп және біреу қатынастарын білуге үйрету; заттардың тең, тең емес топтарын салыстыру.
«Түрлі-түсті жолақтар» Ойынның мақсаты: түстерді атауға, салыстыруға жаттықтыру; берілген тапсырманы орындауға ынталандыру; достық қарым-қатынастарын тәрбиелеу.
«Ұзын және қысқа» Ойынның мақсаты: өлшемдердің қасиеттерін қабылдауға үйрету; тапсырманы орындауға жаттықтыру.
Кеңістіктер туралы дидактикалық ойындар «Кеңістік» Мақсаты: балаларды кеңістікті бағдарлауға жаттықтыру; ойлау қабілеттерін, қабылдау, зейін процесстерін дамыту. Құрал-жабдықтары: әртүрлі заттар бейнеленген суреттер. Мазмұны: Балалардың алдында үлкен бөлменің суреті тұрады. Балаларға суреттерді таратып беру. Суреттерді орындарына орналастыруды ұсыну. Мысалы, балықты аквариумға салу, гүлді үстелдің үстіне, суретті қабырғаға ілу. Ойын осылай жалғаса береді. «Жоғарыда-төменде» Ойынның мақсаты: жоғары–төмен ұғымдарын пысықтау. Байқағыштықты, зейін, қиялды дамыту.
«Оң және сол» Ойынның мақсаты: үлкен және аз заттарды ажыратуға жаттықтыру.
«Суреттерді орналастыр» Ойынның мақсаты: заттарды топтастыруға жаттықтыру, өз бетінше тапсырманы орындауға дағдыландыру, ойлау қабілетін дамыту.
«Танып ал да, атын ата» Ойынның мақсаты: заттың түр-түсін, пішінін, атын атауға жаттықтыру; сөздік қорын молайту; ойлау қабілетін дамыту.
«Тәулік бөліктері » Ойынның мақсаты: тәулік бөліктері жайлы білімдерін бекіту; тәулік бөліктерін атауға, ажыратуға жаттықтыру. Ойынның құрал-жабдықтары: суреттер Ойынның мазмұны: Балалар кезектесіп суретті алып, тәуліктің қай бөлігі екенін айтады, сол сурет бойынша әңгіме құрайды. «Сипаттамасы бойынша тап» Мақсаты: Ұзын-қысқа, кең-тар, биік-аласа, үлкен-кіші ұғымдарын бекіту.
«Қалай жүріп, нені тапқың келеді?» Мақсаты: Кеңестікті бағдарлай білуге үйрету. Оң-сол, алдында- артында ұғымдарын бекіту.
«Доппен ойнау» Мақсаты: «Жоғары-төменде», «астында-үстінде», «сол жақта-оң жақта» ұғымдарын бекіту.
«Ойыншықты тап» Мақсаты: Кеңістікті бағдарлай білуге үйрету.
«Жоғарыда–төменде, биік-аласа» Мақсаты: жоғары- өмен, биік-аласа ұғымдарын пысықтау.
Сандық құрамды ажыратуға арналған ойындар «Карточкаға қандай сан жазылған?»
«Автобус» Мақсаты: Санның құрамын пысықтау. Көрнекілік: Сандық карточкалар. Барысы: Алаңға бормен тікбұрыш /автобус/ сызылған. Екі бала бақылаушылар болып, бетіне «5»цифры жазылған үлкен карточканы ұстап тұрады. «Автобусқа» сандық карточкаларында бейнеленген дөңгелектердің қосындысы 5 болатын /жол ақысы/ балалар ғана жұптасып отырады.Ойын басталды дегеннен кейін әрбір бала өз сыңарын іздеп табуға тырысады /2 және 3, 3 және 25, 1 және 4, 4 және 1/. Жұптар бірінен соң бірі сапқа тұрады, «автобусқа» кіреді, өздерінің сандық карточкаларын көрсетеді, ал «бақылаушылар» жұптардың дұрыс таңдалуын тексереді. «Сан құрастыр» Мақсаты: Санның құрамын пысықтау.
«Ою құрастыру» Көрнекілік: Бірнеше бөліктерге бөлінген ою элеметтері.
«Поезд құрастыр» Мақсаты: 1-ді қосу таблицасын қайталату.
«Заттарды сана» Мақсаты: 1.Балалардың назарын дамыту, байқағыштықтарын арттыру. 2.Көкеністер санымен сандарды тауып қою. 3.Ойын арқылы көкеністер түрлері туралы білімдерін бекіту.
«Дыбыс арқылы санды тап» Мақсаты: Есту мүшелері арқылы баланың ойлау қабілетін анықтау.
«Тез ойла» Мақсаты: 1.Балалардың заттарды салыстыру, оң жақ, сол жақ сияқты түсініктерін дамыту. 2. Кеңестікті бағдарлай білуге үйрету. 3. Ойын арқылы шапшандыққа, тез ойлауға баулу.
«Қанша? Қандай?» Мақсаты: 1. 10–ға дейін санауды бекіту.
Мақсаты: 10 көлеміндегі сандарды кері қарай санауды қайталау. Көрнекілік: Доп, сандық карточкалар. Барысы: Тәрбиеші көлемдегі санды көрсетеді де, бір баланың атын атап: «Әрі қарай кері сана» - дейді. Ол : «Тоғыз, сегіз, жеті» деп санай бастайды.Тәрбиеші балалардың біреуіне қарап, доп лақтырады. «Жеті» - дейді. Допты тосып алған бала «үш, екі, бір» деп жалғастырады. «Жазылмай қалған сандарды ата» Мақсаты: 1. Балалардың сандардың реті туралы білімдерін бекіту. 2.Ойын ойнау арқылы байқағыштыққа, тез орналастыруға баулу. 3.Ойын элементтерін пайдалана отырып математикаға қызығушылығын арттыру.
«Қуыршақтардың сыйлықтары» Мақсаты: 1. Сандар мен олардың құрамы туралы білім беру.
«Жәндікте неше аяқ бар?» Мақсаты: 1.Балалардың санау және есептеу дағдыларын қалыптастыру. 2.Жәндіктер туралы түсініктерін жаңарту. 3.Ойын элементтерін пайдалана отырып математикаға қызығушылықтарын арттыру.
«Нешінші?» Мақсаты: «Нешінші?» ұғымын қалыптастыру.
«Қай қолымда көп?» Мақсаты: Заттардың екі жиынтығын салыстыра білуге үйрету.
«Қол соғу» Мақсаты: Тез, дәл қимыл жасау, есту қабілетін жетілдіру, ретімен санауды, қанша, қанша болса сонша ұғымдарын қалыптастыру.
«Өзара айырмашылығын тап» Мақсаты: 1.Суреттерді салыстыра отырып, айырмашылығын тапқызу.
«Қанша болса, сонша» Мақсаты: Сандарды тани білуге үйрету. Берілген тапсырманы дұрыс орындай білуге жаттықтыру.
«Керісінше айт» Мақсаты: Тәулік жөнінде түсініктерін кеңейту. Қарама-қарсы мағыналы сөздермен жауап бере білуге үйрету.
«Неше саңырауқұлақ немесе көкеністер?» Мақсаты: Артық-кем ұғымдарын бекіту.
«Апта күндері» Мақсаты: Апта күндерін атап, есте сақтай білуге үйрету.
«Қиындыларды дұрыс бөл» Мақсаты: Қиындыларды түсі мен ұзындығы бойынша айыра білуге жаттықтыру.
«Қандай сандар жетіспейді?» Мақсаты: Сандарды тани білуге, аталған сан арасындағы санды атай білуге үйрету.
«Көрші–көрші» Мақсаты: Сан құрамын атап, неше бірліктен тұратынын, сандарды салыстыра білуге үйрету.
жүктеу/скачать 371 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|