Абстракт Зерттеу тақырыбының өзектілігі

Сабаққа талдау жасау немесе қазіргі сабаққа қойылатын талаптар. Әрбір мұғалімнің және мектеп басшысының сабақ пен сабақтан тыс жұмыстарға қатысып, тексеру, талдау жасау және тәжірибе алмасу жұмыстарын жүргізіп отыруы — педагогикалық іс-тәжірибені жетілдіру мен сабақтың тиімділігін арттырудың маңызды факторы. Қатысу мақсаты қандай болмасын сабаққа қатысушы (тексеруші) адам сабаққа талдау жасау барысында мұғалімнің төрт бағыттағы жұмысын ескеру керек:

• 
  Мұғалімнің ұйымдастырушылық қызметі;
  
• 
  Мұғалімнің білімділік (оқытушылық) қызметі;
  
• 
  Мұғалімнің тәрбиелік қызметі;
  
• 
  Оқушылардың іс-әрекетіне қойылатын талаптардың орындалуы.
  

1. 
   Белгіленген сабақ жоспарын орындау;
   
2. 
   Оқытудың көрнекілігі және техникалық құралдарын мақсатқа сай және нәтижелі пайдалану;
   
3. 
   Негізгі психологиялық және гигиеналық талаптарды іске асыру;
   
4. 
   Барлық оқушылармен нәтижелі кері байланыста болу;
   
5. 
   Оқу пәнін білуі, педагогикалық тәжірибесінің дәрежесі;
   
6. 
   Сабаққа қажетті құжаттарды дайындаудағы ұйымдастыру дәрежесі;
   
7. 
   Мұғалімнің сөйлеу мәнерінің сапалылығы, үйлесімді карқыны,
   екпіні, дикциясы, бейнелілігі, сезімділігі, эмоциясы;
   
8. 
   Сабақта уақытты ұтымды пайдалануы;
   
9. 
   Мұғалімнің педагогикалық мәдениеті, тартымдылығы, сыртқы көрінісі;
   

Сабақта әрбір баланы (барлығын) белсенді жұмысқа тарту шеберлігі аса маңызды болып табылады. Мұғалім оқушылардың аз ғана тобымен жұмыс істеп, жоғары жетістіктерге жетуін емес, барлық баланың өзіне лайықты; жетістігінің болуын қамтамасыз етуі керек.

Мұғалімнің белсенділік (оқытушылык) қызметін талдағанда ескерілетін мәселелер:

1. Оқытудың ғылымилық принципін іске асыру;

2. 
   Көрнекілік принципінің жүзеге асуының айқындығы;
   
3. 
   Білімінің және икем-дағдыларының беріктігі;
   
4. 
   Оқытудың мүмкіндікке және шамаға қарай жүргізілуін қамтамасыз ету;
   
5. 
   Сабақтың проблемалық принципін жүзеге асыру;
   

6. 
   Оқу мен өмірді, теория мен практиканы байланыстыру;
   
7. 
   Басты дидактикалық мақсаттың айқындалуы мен оның орындалуы дәрежесінің үйлесімділігі;
   
8. 
   Оқыту әдісін дұрыс таңдау және оның оқушылардың жасы мен даму ерекшеліктеріне лайықты болуы;
   
9. 
   Оқушылардың білім, икем-дағдыларын тексеру мен бағалауға қойылатын талаптардың деңгейін білу дәрежесінің қалыптасуын бақылау;
   

Оқу материалдарының игерілуі сабақтағы уақыттың тиімді пайдалануына тікелей байланысты болады және білімнің дұрыс меңгерілуі мен үй тапсырмасының шамадан тыс көп берілмеуі үшін жаңа материалды меңгеру мен оны қолдана білу жұмыстарының 80-85 пайызы сабақ үстінде орындалғаны дұрыс.

Қай пәннің мұғалімі болмасын, ол оқытумен бірге тәрбиелік мақсаттағы жұмысты қатар алып жүруі керек. Бүгін оқытып, ертең тәрбиелеуге болмайды. Бұл мәселелер кешенді түрде шешілуі, яғни оқытуды тәрбиелей отырып жүргізу — әрбір мұғалімнің міндеті.

Ой еңбегін дұрыс ұйымдастыра білуге тәрбиелеп отыру көбінесе фор-мальды жүргізіледі. Яғни оқушылардың сабақты үлгермеуінің негізгі себебі — олардың оқығысы келмейтіндігінде, — деп жауап береді көп мұғалімдер.

Тәрбиелік мақсатты жүзеге асыру үшін мына бағыттағы жұмыстардың дұрыс ұйымдастырылуын жүзеге асыру қажет:

1. Сабақтың өнегелі ой мен әлемге көзқарасын қалыптастыру бағытында болуы;

2. Оқушылардың оқу және еңбек ету дағдыларын қалыптастыру;

7. Тәрбиелік мақсатты жүзеге асыру үшін сабақтың практикамен және өмірмен байланысын пайдаланудың тиімділігі;

8. Ауызша және баллдық бағалаудың тәрбиелік мүмкіндіктерін пайдалану;

9. Мұғалімнің оқушыларға қатынасының бағыты мен оларды басқару стилінің дұрыс-тығы;

10. Сабақтағы мұғалімнің жеке басы мен оның іс-әрекеттерінің тәрбиелік мәні.

Осы орайда 5-сыныпта тарих пәнінен "тарихи хронология" тақырыбында өткен сабағынан мысал келтіруге болады. Ғасырда неше жыл бар? Т.б., есептер үшін алған мысалдары сол сыныптың ішінен, оқушылардың өздері мен заттарын қатыстыра отырып алынуы оқушылардың қызығушылығы мен белсенділігін арттырса, есепті шешу жолдарының бірізділігін сақтауы, жауапты толық беруді талап етіп, өзін-өзі және бірін-бірі тексеруді ұйымдастырып отыруы — оқушыларды ұқыптылыққа, тиянақтылыққа және оқушыға қойылатын талап дәрежесін меңгере білуіне тәрбиелеп отырады.

Сабақта оқушылардың іс-әрекетіне қойылатын талаптардың орындалуы сабақтың негізгі мақсаттарының жүзеге асуының негізі.

1.Танымдык белсенділігінің деңгейі;

2.Сабақ пен оқу пәніне қызығушылығының дәрежесі.

3.Өз бетінше жұмыс істеу дәрежесі;

4. Білім маңыздылығы (оқу материалдарынан алдыңғы қатарлы, негізгі, озық идеяларды айыра білу);

5.Талдау дағдысы мен шеберлігінің деңгейі;

6.Сабақ барысында сөйлеу, жазу, графикалық және арнайы икем-дағдыларының дамуы;

7.Ұжымдық (топтық) жұмыс дағдыларын дамыту;

8.Тақтада жұмыс істей білу;

9.Ұйымшылдығы мен тәртіптілігі;

10. Оқушылардың сыртқы көрінісінің бірыңғай талапқа сай болуы.

Оқушылардың оқу белсенділігінің мысалы "Алғашқы қауымдық құрылыс" тақырыбында өткен сабақтарында оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай, тарихи мұражайдағы алғашқы адамдардың тұрмыс тіршілігінен мысалдар келтіре отырып жүргізуі оқушылардың белсенділігінің артуына, оларды бағыттай отырып, өз бетінше талдау жасай алуына дағдыландырып, оқушылардың өз бетінше сөйлеу, талдау жасау қабілеттерін арттырып отырады.