72
B) Айыл
C) Үзеңгі
D) Құйысқан
E) Өмілдірік
16. Екі елі қайыстан жасалған ер-тұрман жабдығының атауы
A) Пыстан
B) Тебінгі
C) Айыл
D)Тоқым
E) Құйысқан
17. Айылдың орналасу орны
A) Аттың бауырында
B) Ердің үзеңгілігінде
C) Тебінгінің аяғында
D) Аттың артқы жағында
E) Аттың мойын жағында
18. Мәтін мазмұнына лайықты сөйлемді көрсетіңіз
A) Ер жабдығының ең көрнектісі айылы болады.
B) Үзеңгі бауды терден сақтай алмайды.
C) Жуас жылқыларға жібек жүген қолданған.
D) Жүгеннің бір ғана түрі бар екені белгілі.
E) Тебінгі қатты қайыстан жасалады.
19. Ердің пайда болуына себеп болған нәрсе
A) Қамыр
B) Айыл
C) Патша
D) Аңыз
E) Киіз
20. Жүгеннің құрылымына жататындар
A) Түйме, өрім
B) Пыстан, шашақ
C) Милық, кеңсірік
D) Күміс, қайыс
E) Сағалдырық, құйысқан
IX нұсқа
Мәтін №1
Жеңсік ас көбіне қозының қом жинаған шағында дайындалады екен.
Сондықтан
жер көгеріп, көктемнің құлпырған шағында жеңсік астың бірі
саналатын сірне жасау әдетке айналған. Сондай-ақ
туғанынан әлжуаз немесе
ауырып тұрған төлді «арам қатпасын» деген ниетпен бауыздап,
арнайы ас
әзірлеген.
73
Жас төлдің еті өте жұмсақ, әрі сіңірсіз сіресіп пісетіндіктен де, сірне
аталады. Ал енді, тағамның қалай дайындалатынын білсек. Асты дайындау
әдісі көп жұмысты талап етпейді. Төлдің етін сүйегінен
ажыратып, ірілеп
турайсыз. Сүйектерді де мүмкіндігінше бөлу қажет. Қазанға бір литрдей сұйық
май құйып, әбден қызған кезде туралған етті саласыз.
Майға жақсылап
қуырылған еттің үстіне дәмдеуіштер,
яғни пияз, аскөк, қолыңызда болса көк
пиязды да
салып, қажетінше бұрыштап, тұздайсыз.
Артынша қою қаймақ
немесе жаңа сауған бие сүтін құйып, буын шығармай бетін жақсылып бекітіп,
40-45 минут демдейсіз. Қаймақ пен саумалдың орнына ірі етіп туралған картоп,
сәбіз қосылады. Буға піскен сірнені дастарқанға түсіре беруге болады. Бұл сірне
әзірлеудің соңғы кездегі үлгісі.
Достарыңызбен бөлісу: 
