Тыныс алу ырғағының бұзылуы

Тыныс алу мүшелері ағзаны оттегімен қамтамасыз етуге ж/е одан көмірқышқыл газын шығару қызметін атқаоады. Науқасты тексерген кезде оның тыныс алк ырғағына, жиілігіне ж/е тереңдігіне көңіл аударады.

Дені сау адамның тыныс алуы ырғақты, тыныс алу мен тыныс шығару үшін бірдей болады. Дені сау аламның тыныс алу қимылы минутына 16-20 дейін болады. Бұл адамдардың жасына, жынысына, дене бітіміне байланысты. Дене қызуының көтерілуі, қобалжуы, дене еңбегімен айналысу тыныс алу жиілігін арттырады. Бір тыныс алу қимылы ретінде тыныс алу мен шағыруды санау керек. Тыныс алу қимылы санның көбейюі яғни, 20дан көп болса ол тахипное деп аталады. Ал егер, тыныс алу қимылы санның азаюы яғни, 16дан кем болса брадипноэ деп аталады. Тыныс алудың уақытша тоқтауы апноэ деп аталады.

Тыныс алатынорталығының қызметі зардап шеккен кезде тыныс алу сирейді. Ауыр жағдайларда Чайн-Стокс, Биота ж/е Кузмауль типтес поталогиялық тыныс пайда болады. Чайн-Стокс тынысы демалу қимылдарының оқтын оқтындылығымен сипатталады, дем алу қимылдарының арасында біртіндеп өсетін ж/е тыныс толық тоқтап қалғанша азаятын үзілістер болады. Тынысы қалыпты ырғақты тыныс алумен сипатталады, ол арасында 0,5 минутке дейін созылатын ұзақ үзілістермен сипатталып отырады. Куссмауль тынысы қалыпты сирек тыныс алу циклдерімен шулы дем алумен дем шығаруы күшейюумен сипатталады.

Тыныс қимылының жиілігін санау. Тыныс алу жиілігін науқасқа байқатпай санау керек. Осындай мақсатпен науқастың білегін алып, тамыр соғуын анықтағандай болдаы, ал 2-ші қолын науқастың көкірек клеткасына койып, оның 1 минуттағы қимылын санайды. Дені сау аламның тыныс қимылының жиілігі минутына 16-20 аралығында болу керек.