Орындаған: Исағали А.А. Қойшығұлова А.С Тексерген: Агадиева М.С Ағынды сулар - Атмосфералық сулар мен жауын-шашын, оған еріген және жаңбыр сулары, сондай-ақ су қоймаларына өндірістік кәсіпорындар мен елді мекендер аумағынан кәріз жүйесі немесе ауырлық арқылы ағызылатын, адам қызметінің нәтижесінде қасиеттері нашарлаған жасыл екпелер мен көшелерді суарудан алынған сулар жатады.
Ағынды суларды келесі белгілер бойынша жіктеуге болады: - Шығу көзі бойынша
- Өндірістік (өнеркәсіптік) сарқынды сулар (өндірістің технологиялық процестерінде түзілетін) өнеркәсіптік немесе жалпы ағынды кәріз жүйесі арқылы ағызылады.
- Тұрмыстық (шаруашылық-тұрмыстық) сарқынды сулар (адамның тұрмыстық тіршілік әрекеті нәтижесінде пайда болатын) шаруашылық-тұрмыстық немесе жалпы ағынды кәріз жүйесі арқылы ағызылады.
- Жер бетіндегі ағынды сулар (жаңбыр мен еріген болып бөлінеді-қар, мұз, бұршақ еріген кезде пайда болады), әдетте, нөсерлі кәріз жүйесі арқылы шығарылады. Сондай-ақ, "нөсер ағындары" деп аталуы мүмкін.
Табиғи және жасанды ластану Қоршаған ортаның ластануы - табиғи және жасанды (шығу тегіне байланысты). Табиғи ластағыштар (жанар таулардың атқылауы, жер сілкінуі, су тасқындары, табиғи өрттер) жаңбыр суымен, су жиегінің шайылуы нәтижесінде экожүйеге түседі, сонымен қатар су қоймаларындағы өсімдік пен жануарлардың, микроорганизмдер өсіп-даму процесі мен тіршілігін жоюы нәтижесінде пайда болады – адам қатысуысыз. Су қоймаларының жасанды ластануы өнеркәсіп орындары мен елді мекендерден келетін ағынды сулармен жүзеге асады - адам қатысуымен. Пайда болуына қарай, ластанған ағынды сулар: 1. Тұрмыстық ағынды сулар – адамның күнделікті тұрмыста қолданатын су. Тұрмыстық немесе жалпы канализация жүйесі арқылы шығарылады 2. Өндірістік ағынды сулар - әртүрлі тауарларды, бұйымдарды, азық-түлікті, материалдарды және т.б.өндірудің технологиялық процестерінде пайда болатын ақаба сулар. 2. Өндірістік ағынды сулар - әртүрлі тауарларды, бұйымдарды, азық-түлікті, материалдарды және т.б.өндірудің технологиялық процестерінде пайда болатын ақаба сулар. Өндірістік немесе жалпы канализация жүйесі арқылы шығарылады 3.Атмосфералық Атмосфералық / жер үсті ағынды сулар ағынды сулар – жауыншашыннан пайда болған ағынды сулар. 3.Атмосфералық Атмосфералық / жер үсті ағынды сулар ағынды сулар – жауыншашыннан пайда болған ағынды сулар. Жауыншашын бөлінеді: - жаңбырлы сулар;
- еріген сулар - қар, мұз, бұршақ ерігені.
Әдетте, нөсер канализация жүйесі арқылы шығарылады. Сондай-ақ «нөсер ағындылар» деп аталады. Тұрмыстық ағынды сулар Тұрмыстық ағынды сулардың түзілуі: жеке-меншік үйлерде, коммуналдық ғимараттарда, сонымен қатар, тұрмыстық үйлерде және өндірістік орындарда пайда болады - күнделікті тұрмыста қолданатын су. Қазіргі көзқарас, қалыпты өмір-сүру үшін күнделікті тұрмыста адамға тәулігіне шамамен 160 литр қажет (1 адамға 95-360 л/тәул. СНжЕ – санитарлы нормаларға және ережелерге сәйкес): душ, дәретхана, тамақ пісіру, жуынуына және бөтен тұрмыстық қажеттіліктеріне: кір жуу, көлік. Өндірістік ағынды сулар Түзілуі - әртүрлі тауарларды, бұйымдарды, азық-түліктерді, материалды және т.б. өндіруде пайда болады: - өндірілетін техникалық ерітінділер, қалдықтар, техникалық жуылатын
- сулар, салқандатқыш жүйелер;
- шахталық және кен шығаратын орындар;
- химиялық су тазартқыштар, монша, кір жуатын мекемелер, асхана,
- өндірістік ғимараттардан және жуу құралдардан шыққан су;
- қатты қалдықтар тазалағанда пайдаланатын сулардан шығады.
Атмосфералық Атмосфералық / жер үсті ағынды сулар ағынды сулар – Жауыншашыннан пайда болған ағынды сулар. Жауыншашын бөлінеді: - жаңбырлы сулар;
- еріген сулар - қар, мұз, бұршақ ерігені.
Әдетте, нөсер канализация жүйесі арқылы шығарылады. Сондай-ақ «нөсер ағындылар» деп аталады. Ағын суларды биологиялық жолмен тазарту процестерінің 2 әдісі бар: Аэробты – микроорганизмдер заттарды тотықтыру үшін оттегі пайдаланады. Анаэробты – анаэробты микроорганизмдер арқылы жартылай тотығуы. Аэробты және анаэробты процестерге таңдау жасаған кезде, әдетте бірінші түріне ерекше көңіл бөледі. Аэробты жүйелер көп көлімді ластанған ағынды суларды тазартуға арналған, тұрақты, бірақ кең аймақты қамтиды. Анаэробты процестер аэробты процестерге қарағанда жүру жылдамдығы баяу,күрделі биореактор қамтиды, сондықтан экономикалық тиімді қоймалжын немесе қатты қалдықтарды ыдырату; артықшылықтары: қосымша энергия - биогаз түзіледі. Ластанған суларды аэробты тазалау әдісі Ағынды суларды тазарту кешенді, көп кезеңді процес, келесі кезеңдер: - – Механикалық тазарту: түрлі торлар аркылы сүзу;
- – Физикалық тазарту: құмүстағыштар арқылы ірі бөлшектерін түндыру, майлар флотациясы;
- – Биологиялық тазарту: белсенді лай арқылы органикалык ластанудын ыдырауы;
- – Физикалық тазарту: аэротенкте тазарылған судан белсенді лайді түндыру;
- – Биологиялық тазарту: қалдық азот және фосфордан толық тазарту -өсімдіктер, микробалдырлар және микробтар арқылы жүзеге асады
- – Химиялык тазарту: ағынды сулардан фосфаттарды темір мен алюминий (ҒеР04,АlР04) түздарының көмегімен алып тастау.
Назарларыңызға рахмет!!!
Достарыңызбен бөлісу: |
