30-кесте. Талдау нәтижелерін есептеу (К.П.Магницкий бойынша)
Балл нөмірі
|
Элементтің
|
1 кг өсімдік шырынында, мг
|
|
деңгейі
|
нитрат азоты
|
фосфор
|
калий
|
1
|
Өте төмен
|
100
|
16
|
600
|
2
|
Төмен
|
250
|
40
|
1500
|
3
|
Жеткілікті
|
500
|
80
|
3000
|
4
|
Жоғары
|
1000
|
160
|
6000
|
31-кесте. Өсімдіктің азот тыңайтқыштын қажетсіну шкаласы (В.В.Церлинг бойынша)
|
|
|
|
|
|
Тыңайтқышты
|
|
Балл
|
|
Боялу сипаты
|
|
|
қажет ету
|
|
|
|
|
|
|
|
деңгейі
|
|
|
Кесінді
|
шырыны
|
қара
|
көк
|
түске
|
Нитраттар
|
|
5
|
боялады және біршама уақыт
|
жеткілікті,
|
|
|
сақталады
|
|
|
|
қажеті жоқ
|
|
4
|
Кесінді шырыны көк түске боялады
|
Нитраттар
|
|
да бірден жоғалады
|
|
|
|
шамалы қажет
|
|
|
|
|
|
|
|
Кесінді
|
шырыны
|
ашық
|
көк
|
түске
|
Қажеттілігі
|
|
3
|
боялады
|
да 2-3 минөттан соң
|
орташа
|
|
|
жойылады
|
|
|
|
|
|
2
|
Кесіндідегі өткізгіш шоқтар көгілдір
|
Қажеттілігі
|
|
түске боялады да тез жойылады
|
|
жоғары
|
|
|
|
|
1
|
Кесіндіде шамалы ашық көгілдір түс
|
Қажеттілігі өте
|
|
пайда болып тез жойылады
|
|
жоғары
|
|
|
|
|
2) фосфорды анықтау үшін өсімдіктің жетілген жасыл жапырағын немесе сабақтың төменгі жағының көлденең кесіндісін пайдаланады. Талдау минералды фосфордың аммоний молибдатымен әрекеттесуіне негізделген. Мұнда аммоний-фосформолибдат тұзы пайда болады. Оған бензидиннің сірке қышқылдағы ерітіндісін қосқанда көк түске боялады.
Боялу қарқыны өсімдік шырынындағы минералды фос-фор мөлшеріне пропорционалды болады. Фосфор мөлшерін балмен көрсетеді және талдау нәтижесін 32-кестені пайдала-ну арқылы қорытындылайды.
32-кесте. Өсімдіктегі фосфорды анықтау шкаласы және оның фосфор тыңайтқышын
қажетсінуі (В.В.Церлинг бойынша)
|
|
|
|
Тыңайтқышты
|
|
Балл
|
|
Боялу сипаты
|
қажет ету
|
|
|
|
|
|
деңгейі
|
|
|
Кесінді шырыны қара көк, ал түтіктер
|
Фосфор
|
|
5
|
шоғы көкшіл қара түске боялады
|
жеткілікті,
|
|
|
|
|
|
қажет емес
|
|
4
|
Кесінді
|
шырыны көк,
|
ал түтіктер
|
Қажеттілігі
|
|
шоғы қара көк түске боялады
|
шамалы
|
|
|
|
3
|
Кесінді шырыны ашық көк, түтіктер
|
Қажеттілігі
|
|
шоғы көк түске боялады
|
|
орташа
|
|
|
|
|
|
Кесінді
|
шырыны
|
сұр-көгілдір,
|
Қажеттілігі
|
|
2
|
түтіктер
|
шоғы күңгірт
|
көк түске
|
жоғары
|
|
|
боялады
|
|
|
|
|
1
|
Кесінді шырыны мен түтіктер шоғы
|
Қажеттілігі өте
|
|
сұр-көгілдір түске боялады
|
жоғары
|
|
|
|
37-сурет. Өсімдік қоректенуінде азот жетіспеушілігінің белгілері:
1 – қант қызылшасы; 2 – бұршақ; 3 – орамжапырақ; 4 – картоп; 5 – қияр; 6 - жүгері
3) калий мөлшерін өсімдік шырынына дипикриламинаттың әсер ету арқылы анықтайды. Мұнда магний дипикрилами-наты тұз қышқылының қатысында калиймен әрекеттесуінен қызыл-қызғылт сары түсті калий дипикриламинатының тұнбасы түзіледі. Боялудың қарқындылығымен сипатына 33-кесте бойынша тұжырым жасалады.
33-кесте. Өсімдіктегі калийді анықтау шкаласы және оның калий тыңайтқышын қажетсінуі
(В.В.Церлинг бойынша)
|
|
|
|
Тыңайтқышты
|
|
Балл
|
|
Боялу сипаты
|
қажет ету
|
|
|
|
|
|
деңгейі
|
|
|
Өсімдік
|
шырыны
|
қызыл түске
|
Калий
|
|
5
|
боялады
|
|
|
жеткілікті,
|
|
|
|
|
|
қажет емес
|
|
4
|
Өсімдік
|
шырыны
|
қызыл-қызғылт
|
Қажеттілігі
|
|
сары түске өзгереді
|
|
шамалы
|
|
|
|
|
3
|
Өсімдік шырыны қызғылт-сары түске
|
Қажеттілігі
|
|
боялады
|
|
|
орташа
|
|
|
|
|
|
2
|
Өсімдік шырыны сары-қызғылт сары
|
Қажеттілігі
|
|
түске боялады
|
|
жоғары
|
|
|
|
|
1
|
Өсімдік
|
шырыны
|
ақшыл-сарғыш
|
Қажеттілігі өте
|
|
түске боялады
|
|
жоғары
|
|
|
|
|
Өсімдіктің қоректену диагностика әдісін пайдаланғанда топырақ қасиеттерін, ауа-райын, агротехникалық шаралар-ды ескеру керек.
38-сурет. Өсімдік қоректенуінде фосфор жетіспеушілігінің белгілері:
1 – арпа; 2 – жоңышқа; 3 – жүгері; 4 – қызанақ; 5 – картоп; 6 – күздік бидай
178 179
|
40-сурет. Өсімдік қоректенуінде магний
|
39-сурет. Өсімдік қоректенуінде калий
|
жетіспеушілігінің белгілері:
|
жетіспеушілігінің белгілері:
|
1 – қант қызылшасы; 2 – картоп; 3 – шие; 4 – алма;
|
1 – орамжапырақ; 2 – қант қызылшасы; 3 – алма;
|
5 – бұршақ; 6 – қияр; 7 - қарақат
|
4 – картоп; 5 – қияр; 6 – шие
|
|
180 181
41-сурет. Өсімдік қоректенуінде темір жетіспеушілігінің белгілері:
1 – жүзім; 2 – таңқұрай; 3 – алма ағашы; Өсімдік қоректенуінде бор жетіспеушілігінің белгілері:
4 – қызанақ; 5 – алма; 6 – зығыр; 7 – гүлді орамжапырақ; 8 - күнбағыс
42-сурет. Өсімдік қоректенуінде мыс жетіспеушілігінің белгілері:
1, 2 - сұлы; 3 – алмұрт; 4 – алма ағашы. Өсімдік қоректенуінде мырыш жетіспеушінің белгілері:
5 – алма ағашы; 6 – жүзім; 7 – алмұрт
182 183
43-сурет. Өсімдік қоректенуінде марганец жетіспеушілігінің белгілері:
1 - сұлы; 2 – таңқұрай; 3 – орамжапырақ. Өсімдік қоректенуінде молибден жетіспеушілігінің белгілері:
4 – темекі; 5 – қара бидай; 6 – гүлді орамжапырақ
Бұл әдістің нәтижелерін өсімдікті үстеп қоректендіру қажеттілігін және келесі жылға арналған тыңайту жүйесіне түзету енгізу мақсатына пайдаланады.
Қоректену диагностикасын агрохимиялық зерттеудің басқа тәсілдерімен, атап айтқанда, егістік, вегетациялық тәжірибелермен, өнімнің элементтік құрамы мен сапа көрсеткіштерін анықтау және топырақты агрохимиялық тал-даумен ұштастырып пайдалану жоғары өнім алу мақсатында, өсімдік қоректенуін реттеуде маңызы зор.
Бақылау сұрақтары:
Өсімдіктерді агрохимиялық талдаудың негізгі мақсаттары.
Өсімдікті талдау әдісінің негізгі бағыттарын атаңыз?
Өсімдіктің элементтік құрамын анықтаудың себебі
неде?
Өсімдік құрамынан анықталатын негізгі қосылыстардың түрлері және оларды талдау әдістері.
Өсімдік үшін микроэлементтердің маңызы, оны тал-дау әдістері.
Өнімнің сапалық көрсеткіштері, оларды талдаудың маңызы.
Өнімнің сапалық көрсеткіштерін талдаудың негізгі әдістері.
Өсімдіктің қоректену диагностикасы әдістері, түрлері, маңызы.
Ресей ғалымдары ұсынған өсімдіктің химиялық диа-гностика әдістері және олардың ерекшеліктері.
Өсімдік шырыны құрамынан қоректік элементтерді анықтау принциптерінің ерекшеліктері.
Алғаш рет өсімдікті талдауда диагностика әдісін ұсынған ғалым.
Химиялық диагностика кезінде өсімдіктердің қандай мүшелерін пайдаланады?
Өсімдіктің қоректік элементтермен қамтамасыз
етілуін анықтауда К.П.Магницкий әдісінің негізгі
|
|
|
|
|
|
принциптері.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14. Өсімдіктің қоректік элементтермен қамтамасыз
|
|
|
|
|
|
етілуін анықтауда В.В.Церлинг әдісінің негізгі принциптері.
|
|
8-ТАРАУ
|
|
|
|
15. Өсімдіктің
|
қоректену
|
диагностика
|
әдісін
|
|
|
|
|
пайдаланғанда қандай жағдайларды ескеру қажет?
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
