Жоспарланған қосымша өнімге арналған минералдық тыңайтқыштар мөлшерін есептеу

Бұл әдіспен тыңайтқыш мөлшерін алғаш рет 1964 жылы мазмұндаған Ресей оқымыстысы Д.В.Федоровский болды. Оның ойынша жоспарланған қосымша өнімге арналған минералдық тыңайтқыш мөлшері топырақ-климат жағдайына сәйкес ғылыми жағынан дәлелденуі тиіс. Сондықтан автор соңғы 3-4 жыл бойы тыңайтқыш берілмеген танаптағы дақылдың өнімінің орташа мәнін пайдаланған. Ал жоспарланған қосымша өнімге тиісті тыңайтқыш мөлшерін белгілеу үшін автор өніммен кететін қоректік заттардың шамасын және минералдық тыңайтқыш құрамындағы қоректік элементтерді өсімдіктің бірінші жылы пайдалану коэффициентін негізге алған. Есептеу арқылы шығарылған минералдық тыңайтқыш мөлшеріне топырақтың қоректік элементтердің жылжымалы түрлерімен қамтамасыз етілу деңгейіне сәйкес түзету енгізеді (50-кесте).

А.Т.Пономарева (1968 ж.) пікірінше Қазақстанның оңтүстік аймағының топырақ-климат жағдайында өніммен кеткен калийдің 30%-ы мен фосфордың 100%-ын тыңайтқыш түрінде топыраққа енгізу барлық ауыл шаруашылығы дақылдарынан мол өнім алуды қамтамасыз етеді.

Азот тыңайтқышының мөлшерін топырақ түріне қарай белгілеу керек. Мұнда қара-қоңыр топыраққа арналған азот мөлшері боз топырақта 20%-ға көтеріледі де, ал қара топырақта 50%-ға азайтылуы керек (50-кесте).

50-кесте. Жоспарланған қосымша өнімге арналған минералдық тыңайтқыш мөлшерін есептеу


(Д.В.Федоровский бойынша)

	Көрсеткіштер								Жүгері көк								Орамжапырақ
											балаусасы
Жоспарланған		өнім,		гектардан ц								300									600
есебімен
Тыңайтқыш берілмеген				дақыл				өнімі,				135									300
гектардан ц есебімен
Жоспарланған		қосымша						өнім,				165									300
гектардан ц есебімен
										N				Р2О5		К2О		N		Р2О5			К2О
1 тонна	негізгі		өніммен				кететін		5,2				1,0		2,8		2,5			1,0		3,3
қоректік заттар мөлшері, кг
Қосымша	өніммен		кететін		қоректік				86				16		46		75			30		100
заттар мөлшері, кг
1 га егістікке берілген төсенішті көң, т												10							-		-		-
Өсімдіктің		бірінші		жылы				көң
құрамындағы		қоректік		элементтерді						12,5				7,7		45
пайдалануы, кг
Минералдық		тыңайтқыш				түрінде				72				8,5		1,0		75		30		100
берілетін қоректік заттар, кг
Өсімдіктің				минералдық
тыңайтқыштың қоректік заттарын 1-ші										65				20		70		65		20		70
жылы пайдалану коэффициенті, %
Минералдық		тыңайтқыш				түрінде				111				42,5		1,0		115		150		143
берілетін қоректік заттар, кг
Минералдық тыңайтқыш құрамындағы										34*				20**		56***		34		20		56
заттар мөлшері, %
Өсімдіктің		қоректік				заттарды
пайдалануына		сәйкес		есептелген						3,3				2,1		0		3,4		7,7		2,5
тыңайтқыш мөлшері, ц
Топырақтың		қоректік		элементтердің						орт				төме		орта		орт		орта		жоғ
жылжымалы түрлерімен										аша				н		ша		аша		ша		ары
қамтамасыз етілу деңгейі
Есептелген	тыңайтқыш мөлшеріне								1,0				1,3		1,0		1,0			1,2		0,5
түзету енгізу коэффициенті
Ұсынылатын				минералдық						3,3				2,73		-		3,4		9,24		1,25
тыңайтқыштың физикалық массасы, ц
Ескерту: * - аммоний селитрасы; ** - суперфосфат; *** - калий хлориді

жүктеу/скачать 1,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: