Көзді және оның қосымшаларын қарау, сипау, жас жолын тексеру. Ол үшін малды жарық жерге қойып, екі көзінде қарап, сипап салыстырып тексереді. Қабақтардың жағдайы (жарақаттары, экзема, зілді ісік т.б.), көз саңылауын байқау (тарылу, қабықтың жабылуы, флегмона т.б.). Көз шарасын, коньюнктивасын (түсі, қан тамырларының жағдайы), қарашығын (жақыннан жарық түсірсе сау көздің қарашығы кішірейеді, ал жарықты алыстатқан сайын қарашық кеңейеді) көз алмасын, жас бездері мен жас жолдарын қарау (үлкейткіш шыныны да пайдаланады), сипау арқылы зерттейді. Қабақтың қабынуына (блефарит), ісінген - ісінбегеніне, жарақатына, орналасуына (айналуы бар ма), айналасындағы терісіне (дерматиттер), жиегі мен кірпіктеріне көңіл аударады. Ісік болса қаты ма әлде бүлкілдей ме, температурасы қандай, ауыра ма. Көзден жас ағуы (эпифора), жарыққа қарауы – қарай алмауы (блефароспазм), анықталады.
Кератоскопия - кератоскоп құралын пайдаланып көздің қасаң қабығын зерттеу әдісі. Қасаң қабықтың мөлдірлігін, тегістігін зерттейді. Малдың зерттелетін көзіне қарама – қарсы жақтан табиғи немесе электр жарығы түсіп тұруы қажет. Зерттеуші мал дәрігері оң қолына кератоскопты шеңбері бар жағын көзге қаратып, зерттелетін көз деңгейінде 10 – 15 см қашықтықта ұстап, жарықтан шағылысқан шеңбер суретін көздің қасаң қабығына түсіреді. Кератоскоптың ортасындағы тесік арқылы қарағанда шеңбер көздің қасаң қабығы аумағынан кіші болса кератоскоп көзден сәл алшақтатылады, ал үлкен болса керісінше жақындатылады. Сау малдың қасаң қабығы тегіс, жылтыр. Оған түскен кератоскоптың дөңгелек шеңберлерінің суреттері анық, бұзылмаған және дұрыс орналасқан. Ал көзінің қасаң қабығы бұрын жарақаттанған және орнында тыртық қалған болса немесе жаңа жарақаттар болса, қасаң қабық тағы басқа себептермен өз тегістігін жоғалтқан болса шеңберлер иректеліп тұтастай немесе оның белгілі бір бөлігі бұзылады. Бір немесе бірнеше шеңбер бұзылуы мүмкін.
