Жұқпалы аурулар (латын сөзі infection — жұқтыру) – бір топ патогенді қоздырғыштармен шақырылатын; жоғары жұғуымен, цикл түрінде өтуімен сипатталатын, арнайы иммунитет құратын, кең таралған аурулар. Бұл аурулар ерекше «миазма» — ауаның улы булануымен байланыстырылады. Адам патологиясының ішінде үлес салмағы 60-70 %
Аса қауіпті инфекциялар (АҚҚ) немесе жұқпалы аурулар - бұл инфекцияның жоғары дәрежесімен сипатталатын аурулар. Олар кенеттен пайда болады және тез таралады, ауыр клиникалық көрініспен және өлімнің жоғары деңгейімен сипатталады.
Аса қауіпті инфекциялар екі сипаттамаға сәйкес келетін аурулардың тобы:
-кенеттен пайда болуы мүмкін, тез және жаппай таралуы мүмкін;
- ауыр және жоғары өлім;
Барлық патологиялар шартты түрде 2 топқа бөлінеді:
Ерекше емес және халықтың денсаулығына әсер етуі мүмкін аурулар:
-шешек; адам тұмауы; полиомиелит; ауыр жедел респираторлық синдром.
Кез-келген көрінісі қауіп ретінде бағаланатын аурулар, өйткені олар елеулі әсер етуі және халықаралық деңгейде тез таралуы мүмкін:
-тырысқақ; өкпе обасы; сары безгек; геморрагиялық қызба (Ласса, Марбург, Эбола, Батыс Ніл безгегі); Денге безгегі; Рифт аңғарының қызбасы; менингококк инфекциясы. ТМД-да бұл ауруларға тағы екі инфекция қосылды - сібір жарасы және туляремия.
AҚИ диагностикасы әдістері :
Классикалық: микроскопия - микроскопиялық заттарды микроскоппен зерттеу; полимеразды тізбекті реакция (ПТР); агглютинация реакциясы (RA); иммунофлуоресценция реакциясы (RIF, Koons әдісі); бактериофагпен тестілеу; иммунитеті жасанды төмендетілген эксперименталды жануарға биоанализ.
Жедел: қоздырғыштың көрсеткіші; патогенді антигендер (AG); кері пассивті гемагглютинация реакциясы (ROPHA); коагглютинация реакциясы (RCA); иммундық-ферменттік талдау (ИФА).
Жұқпалы аурулардың салыстырмалы қысқа мерзімде тара- луы індет деп аталады. Тұмау індеті өте жиі байқалады. Жұқпалы аурулардың тұтас елдердің (құрлықтардың) үлкен аумағына жаппай таралуы пандемия деп аталады. Бүкіл қоршаған ортадағы жағдаймен және сырқат адамдар- мен қарым - қатынас жасаған нақты сырқаттың немесе ауру та- ратушының орналасқан жері індет ошағы деп аталады. Барлық жұқпалы аурулар жаппай зақымдануды жайылтпау және таралу тсгерііті бойынша төрт негізгі топқа болінеді: тыныс алу жолдарының жұқпалы аурулары; ішек - қарын жұқпалы аурулары; қан жұқпалы аурулары; сыртқы жамылғы- лар жұқпалы аурулары
Қарсылас жақ бактериологиялық қару қолданғаны анық- талған кезде карантин қолданылады. Жүқпалы ауруларды ескертуге және зақымдану ошағын жоюға бағытталған режимдік, әкімшілік және санитарлық ша- ралар кешені харантин деп аталады. Карантин ошаққа қару қоршауды, карантин аймағынан адамдар мен халық тобының алдын ала уақытша оқшаулаусыз және медициналық бақылаусыз жүріп-тұруға, одан мүлікті ал- дын ала зарарсыздандырусыз әкетуге, сондай-ақ зақымдану ошағы арқылы көлік пен адамның өтуіне тыйымды ұйымдас- тыруды қарастырады. Карантин халықты ажыратуды және қарым - қатынасты ічектеуді қарастырады.
Жұқпалы ауру қоздырғышының түрі әлі анықталмаған және қай аурудың түріне қарсы халыққа егу жүргізу белгісіз жағ- дайда олардың пайда болуын ауыздықтау мақсатында кешенді препараттар - антибиотиктер қолданылады. Осындай ескерт- пе емдеу шұғыл сақтандыру деп аталады. Осы мақсат үшін жеке дәрі -дәрмек қобдишасы (АИ-2) пайдаланылады. Қоздырғыш түрі анықталған кезде арнайы сақтандыру жүргізіледі. Арнайы сақтандыру қүралы ретінде өртүрлі звак- цина түрлері пайдаланылады: өлтірілген, химиялық және тірі вакциналар. Дезинфекция немесе зарарсыздандыру адамның қоршаған ортасында жұғымтал ауру қоздырғыштарын жоюға бағыттал- ған арнайы шаралар жиыны. Дезинфекцияның жекелеген түрлеріне дезинсекция, яғни жұқпалы ауруды тарататын жәндіктер мен кенелерді жою және дератизация- жұқпалылық тұрғысынан қауіпті кеміргіштерді құрту жатады.
Достарыңызбен бөлісу: |