Қайырлы күн, білім алушылар! Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Қайталамалы және қайталамасыз әр түрлі қосылыстар»
Комбинаторика шешімі мүмкін болатын m элементтен құралған тұжырымдар жиыны. m элементтер жиыны реттелген немесе реттелмеген түрде және қайталанусыз немесе қайталану арқылы берілуі мүмкін.
Қазiргi уақытта комбинаторика тәжірибеде көп қолданылатын дискреттi математиканың маңызды бөлiмдерiнiң бiрi болып табылады. Демек, әр бір сауатты адам комбинаториканың негізгі орналастыру, орын ауыстыру, үйлестіру және бөлiктеу сияқты ұғымдарын жетік біліп, оны тәжірибеде қолдана білу қажет. Осы мақсатта комбинаторика бөлiмi дискреттi математика курсына қосылды.
Факториал – бұл 1-ден n- ға дейінгі сандардың қайталануынсыз көбейтілуі болып табылатын, анықталған бүтін оң сандар функциясы. Функция атауы factor, яғни «көбейткiш» деген мағына беретін ағылшын сөзінен шыққан. Белгіленуі: n!=1∙2∙3∙4∙…∙(n-1)n.
n айнымалысы натурал сандар қатарынан кез-келген мәнді қабылдай алады, бірақ кез-келген бүтін сан n! функциясының мәні бола алмайды. Белгілейік:
.
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда .
Егер , онда и т.д.
Осыдан байқайтынымыз, мысалы, 100 санын n! функциясының мәні қыла алмаймыз себебі, жүз санын 1-ден бастап, натурал сандардың қайталануынсыз көбейтіндісінің мәні бола алмайды.
n! функциясын төмендегідей жазуға болады:
.
n=1 болған жағдайда: f=1!=(1-1)!∙1=0!∙1=1!, осыдан 0!=1..
Өте қызықты теңдiктi алдынды. Нөл саны натурал сандар қатарына жатпайды, тіпті натурал сандар қатарына жатқан жағдайдада 0!=0 болып шығар еді. Бiрақ бiз мұндай жағдайда n-нің барлық мәнінде нөлге тең болатын функция алатын едік. Сондықтан 0! шамасын бірге тең деп есептейміз, себебi нөлге тең деп есептеуге болмайды. Бiрнеше мысалдарды қарастырайық.