Дескриптор
Білім алушы
|
|
халықтың ұдайы өсу түрлерін ажыратады;
логистикалық өсу түрін түсіндіреді;
экспоненциалды өсу түрін сипаттайды.
|
Бөлім 4.Әлеуметтік география
Бөлімше4.1Халық географиясы
|
Тақырып
|
Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай
|
Оқу мақсаты
|
8.4.1.3 Елдердің демографиялық жағдайын талдап, демографиялық көрсеткіштерін есептейді: халық саны, туу және өлім коэффициенттері, табиғи жәнемеханикалық өсім, жалпы өсім, жас-жыныстық көрсеткіштер, ұлттық және діни құрам
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
Елдердің демографиялық жағдайларына сүйеніп, демографиялық көрсеткіштерді анықтайды
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Білу және түсіну
Қолдану
|
Тапсырма
1.Төменде берілген Чад және Жапония мемлекеттерінің демографиялық көрсеткіштерін қолдана отырып, салыстырмалы талдау жасаңыз.
Елдің аты
|
Өмір сүру ұзақтығы
|
1000 адамға шаққандағы туу коэффиценті
|
1000 адамға шаққандағы өлім коэффиценті
|
1000 адамға шаққандағы табиғи өсім
|
Чад
|
47
|
49
|
18
|
25
|
Жапония
|
83
|
8
|
9
|
-1,31
|
Жапонияда өмір сүру ұзақтығы жоғары, оның себебін түсіндіріңіз.___________
Чад мемлекетінде туу көрсеткішінің жоғары болуы себебін анықтаңыз._______
Өлім коэффиценті қай елде жоғары, себебін жазыңыз. ______________________
Жапонияда табиғи өсім төмен болу себебін дәлелдеңіз. _____________________
2. Дүние жүзі халқының табиғи өсуін есептеңіз.
Жылдар
|
Туу көрсеткіші
|
Өлім көрсеткіші
|
Табиғи өсу
|
2012
|
663,1
|
520,7
|
|
2013
|
662,4
|
503,7
|
|
2014
|
632,5
|
465,9
|
|
2015
|
594,8
|
411,8
|
|
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
Жапонияда өмір сүру ұзақтығының жоғары болу себебін анықтайды;
Чад мемлекетіндегі туу көрсеткішінің жоғары болу себебін түсіндіреді;
өлім коэффициентінің жоғары болу себебін анықтайды;
Жапонияда табиғи өсудің төмен болу себебін сипаттайды;
жылдар бойынша дүниежүзі халқының табиғи өсуін есептейді.
|
Бөлім4.Әлеуметтік география
Бөлімше 4.1Халық географиясы
|
Тақырып
|
Демографиялық көрсеткіштер мен демографиялықжағдай
|
Оқу мақсаты
|
8.4.1.4 Елдердің демографиялық көрсеткіштерін графикалық түрде ұсынып, түсіндіреді
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
Демографиялық көрсеткіштерді графикалық түрдебейнелейді
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Қолдану
|
Тапсырма
Төмендегі кестеде дамыған және дамушы елдердің демографиялық көрсеткіштері берілген.
Дамыған және дамушы елдердің демографиялық көрсеткіштерінің орташа мәндерін есептеңіз.
Шыққан көрсеткіштерді графикте көрсетіңіз (дамыған елдерді – бір түспен, дамушы елдерді – бір түспен).
Дамыған және дамушы елдердің табиғи өсуі арасындағы айырмашылықты түсіндіріңіз.
Елдің аты
|
1000 адамға шаққандағы туу коэффиценті
|
1000 адамға шаққандағы өлім коэффиценті
|
1000 адамға шаққандағы табиғи өсім
|
Германия
|
8,42
|
11,29
|
−2,87
|
Италия
|
8,84
|
10,10
|
−1,26
|
Бельгия
|
9,99
|
10,76
|
−0,77
|
Орташа
|
?
|
?
|
?
|
Үндістан
|
19,89
|
7,35
|
12,54
|
Қытай
|
12,17
|
7,44
|
4,73
|
Нигерия
|
38,03
|
13,16
|
24,87
|
Орташа
|
?
|
?
|
?
|
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
есептеулерді дұрыс жасайды;
көрсеткіштерге сәйкесграфикте құрады;
елдер арасындағы табиғи өсудің айырмашылығын түсіндіреді.
|
Бөлім4.Әлеуметтік география
Бөлімше 4.1Халық географиясы
|
Тақырып
|
Демографиялық проблемалар
|
Оқу мақсаты
|
8.4.1.5Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалары бойынша жіктейді
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалары бойынша топтастырады
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
Тапсырма
Төмендегі кесте бойынша туындайтын демографиялық мәселелерді анықтаңыз.
Демографиялық көрсеткіштер
|
Демографиялық көрсеткіштерге байланысты туындайтын проблемалар
|
Кездесетін аймақтар
|
Дәлелдер
ұсыныңыз
|
Табиғи өсудің жеке аймақтарда жылдам өсуі
|
|
|
|
Табиғи өсудің жеке аймақтарда азайып кетуі
|
|
|
|
Табиғи өсу көрсеткішінің қалыпты болуы
|
|
|
|
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
демографиялық көрсеткіштерге байланысты туындайтын проблемаларды анықтайды;
кездесетін аймақтарын жазады;
өз дәлелдерін ұсынады.
|
Бөлім4.Әлеуметтік география
Бөлімше 4.1Халық географиясы
|
Тақырып
|
Демографиялық саясат
|
Оқу мақсаты
|
8.4.1.6«Демографиялық саясат» ұғымын түсіндіреотырып, жекелеген дүниежүзі елдеріне қатыстыдемографиялық саясаттың өзіндік моделін ұсынады
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
Демографиялық саясаттың қолданылуын зерттеп, өзіндік модель жасайды
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
Тапсырма
Берілген мәтінді оқи отырып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
Халықтың өсуін қолдап жатқан елге нақты мысал келтіріп, демографиялық саясатын түсіндіріңіз. _________________________________________________
Халықтың кемуін қолдап жатқан елге мысал келтіріп, демографиялық саясатын түсіндіріңіз.__________________________________________________________
Еліміздегі халықтың өсуіне қатысты қандай демографиялық саясат ұсынар едіңіз. ________________________________________________________________
Елдің демографиялық проблемаларын шешу мақсатында мемлекет тарапынан табиғи өсуді реттеуге бағытталып, жүргізетін шараларының жиынтығы-демографиялық саясат.
Қазақстанныңдемографиялық саясаты негізгі үш бағытта жүргізіледі.
- Экономикалық – бала күтуге байланысты ақылы демалыс беру, бала туылған кездегі әртүрлі жәрдемақылар.
- Әлеуметтік-демографиялық – көп балалы жанұяларға мемлекет тарапынан пәтер беру, тегін медициналық көмек, жоғарғы оқу орындарында тегін білім алу.
- Әкімшілік-құқықтық – ішкі және сыртқы көші-қонды реттеу,басқа елдерден қандастарымызды шақыру.
Қытайдағы “Бір отбасы- бір бала саясаты” термині Қытайдың өзін-өзі асырай алмау қаупін төндірген халық санының жылдам өсуін баяулатуға бағытталған шаралар жиынтығын анықтайды. Бұл саясаттың негізінде, әрбір жанұяға бір баланы ғана дүниеге әкелуге рұқсат етіледі. Нәтижесінде Қытай халқын 400 миллионнан артық адамға азайтуға мүмкіндік береді.
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
халықтың табиғи өсуіне қолдау көрсету саясатын түсіндіреді;
халық саныныңкемуін қолдайтын саясатты түсіндіреді;
еліміздегі халық санының өсуін қолдауға арналған өз жобасын ұсынады.
|
Бөлім5.Экономикалық география
Бөлімше5.1Табиғи ресурстар
|
Тақырып
|
Табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау
|
Оқу мақсаты
|
8.5.1.1Табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалайды
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
Табиғи ресурстарға экономикалық және экологиялық тұрғыдан баға береді
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
Тапсырма
Қарағанды көмір бассейніне экономикалық тұрғыдан баға беріңіз.
Сапасы
|
Қолдану аумағы
|
Табиғат ресурсын өндіру кезінде кететін шығын мөлшерін сипаттау
|
Тасымалдау кезінде болатын шығын мөлшерін бағалау
|
|
|
|
|
Екібастұз көмір бассейніне экологиялық тұрғыдан баға беріңіз.
Өндіру кезінде қоршаған ортаға әсері (террикон)
|
Табиғат ресурстары сарқылғаннан кейінгі қоршаған ортаға әсері (карьер)
|
Қалпына келтіру жолдарын ұсыныңыз
|
|
|
|
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
Қарағанды көмір бассейніне экономикалық тұрғыдан баға береді;
Екібастұз көмір бассейніне экологиялық тұрғыдан баға береді.
|
Бөлім5.Экономикалық география
Бөлімше5.1Табиғи ресурстар
|
Тақырып
|
Дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық потенциалы
|
Оқу мақсаты
|
8.5.1.2Жекелеген дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық әлеуетін бағалайды
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
Дүниежүзі аймақтарының жеке елдеріндегі табиғи-ресурстық қорына баға береді
|
Ойлау дағдыларының
деңгейі
|
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
|
Тапсырма
Кестедегі минералдық ресурсқа берілген (мұнай)ақпаратты қолданып, есептеңіз.
(қанша уақытқа жетеді = қоры / қолданылуы; әр адамға = қоры / халық саны)
Мемлекеттер
|
Халық саны
|
Қоры (млрд тонна)
|
Қолданылуы (млн тонна)
|
Қанша уақытқа жетеді
|
Әр адамға қаншадан
|
Ресей
|
141927000
|
6,7
|
304
|
|
|
Сауд Арабиясы
|
21137000
|
35,5
|
404
|
|
|
Қазақстан
|
16197000
|
7,0
|
92
|
|
|
АҚШ
|
310241000
|
3,0
|
402
|
|
|
ҚХР
|
1340000000
|
3,9
|
160
|
|
|
Минералдық ресурс (мұнай) қоры бойынша Сауд Арабиясы мен ҚХР-ның ресурстық әлеуетін бағалаңыз.
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
|
мұнайдың қанша уақытқа жететінін анықтайды;
әр адамға қанша мөлшерде келетінін есептейді;
мұнай қоры бойынша берілген елдердің ресурстық әлеуетін бағалайды.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
