Алматы «Сардар» баспа үйі
жүктеу/скачать 1,52 Mb. Pdf көрінісі
|
| Екіншіден, осы орайда "өлі" түбірлерді анықтаудан да оған жалған-
ған қосымшаларды айыру əлдеқайда жеңілірек. Яғни, мұндай түбір- лерді тек өздеріне ұқсас сөздердің құрылысы бойынша ортақ сөзтуды- рушы модельдерін салыстырып, теориялык жолмен ғана қалпына кел- 83 тіруге болады. Ол үшін кез келген үлгідегі, сол арқылы жасалған екі буынды түбір құрамынан өзара ұқсас, тектес əрі мағыналас грамматика- лық тұлғалар түбір мен тұлға жалғасқан жігінен бөліп алынады. Бұл əдіс тіл білімінде морфемасы бойынша талдау (по-морфемный анализ) əдісі деп аталады. Мəселен, -ыр/-ір - моделі бойынша жасалған айыр-, ауыр-,сір-, жасыр-, кідір-, құтыр-, асыр-, кашыр-, бітір-, көшір-деген екі буынды етістіктердің құрамынан осы грамматикалык көрсеткіштің өзін бөліп алсақ, ас-, қаш-, біт-, кеш- деген дербес түбірлер-мен бірқатарда *ай-, *-ау-, *ес-, *жас, *кід, *құттүбірлерінің де сөз тудыруға қатысып отырғанын кіріспе бөлімде атап көрсетеміз. Айырмашылығы – бірінші топтағы түбірлер жеке-дара қолданылады да, екінші топтағылар ондай дербестігінен айрылған, мағынасы біз үшін бүгінде түсініксіз. Бұдан шығатын қорытынды: бір модель бойынша жасалатын туынды түбірлердің құрамындағы дербес түбірлер секілді "өлі" түбірлер де бір кезде дербес сөз болғандығынан дерек береді. жүктеу/скачать 1,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|