Алпысов ақан қанапияұЛЫ
Болашақ математика мамандарын дәрежелік функциялары бар теңдеу мен теңсіздіктерді шешуге тереңдете оқыту әдістемесі
жүктеу/скачать 2,26 Mb.
|
stud.kz-86431
| 2 Болашақ математика мамандарын дәрежелік функциялары бар теңдеу мен теңсіздіктерді шешуге тереңдете оқыту әдістемесі
2.1 Теңдеулерді кері амалдар әдісімен шешу заңдылығын игерту әдістемесі Табылған шешімдерді теңдеулердің өз шешімі және бөгде шешім деп екі топқа бөледі. Бөгде шешімді болдырмас үшін тепе-тең теңдеулер деген ұғым- дар енгізілген. Бұлар объективтік заңдылыққа жатпайтын кездейсоқ ұғымдар. Олардың пайда болу себептерін түсіндіру мақсатын көздеп жасанды теориялар құрастырылған. Жасанды теорияның көбеюі білім қалыптастыру процесіне теріс әсерін тигізуде. Теңдеуді амалға қатысты шешеміз. Ал математикаға амалдар қосақталып енгізілген. Берілген теңдеудегі амалдарды тура десек, онда олардың шешімін немесе түбірін табуға қолданатын амалдарды кері деп қарастырамыз [ 59, 60]. Мысалы, 3х -5 23 - 4х теңдігін шеш деген талап қойылды делік. Сонда есептің берілуі математика тілінде, ал талабы табиғи тілде тұжырымдалды. Табиғи тілдің әрбір сөзінде анықталмағандық бар. Олар есеп шығарушының ойына дұрыс бағыт бермей дағдарысқа ұшыратады. Шынында да, математиканың сөз есептерінің объектілерінің бірі метрмен өрнектелсе, екіншісі см-мен, немесе бірі кг-мен, ал екіншісі тоннамен өрнектелсе, онда оларды қандай өлшеммен өрнектеуімізді білмейміз. Ойда дағдарыс пайда болады. Әдіскерлер дағдарыстан құтылу жолын “бірдей өлшемге келтір” –деген нұсқау-бұйрық арқылы шешуге болады деп оқулықта көптеген мысалдар келтіріледі. Бұл субьективтік нұсқау-бұйрық жасанды теория құрастыруға келтірді. Есептің математика тілінде жазылуы, ал талабы сөзбен тұжырымдалуы осыған іспеттес проблема. Проблеманы шешу жолы есептің талабы төменде көрсетілгендей математика тілінде жазу. Шешуі. Есептің қойылысында х-ті табу керек делінген. х бір мүшенің құрамында болғанда ғана табылады, яғни теңдеу мына ахв түрде берілсе, онда оны теңдіктің екі жағында а-ға бөліп – кері амалдар әдісімен шешуге болады. Кері амалдар әдісін пайдалану үшін х-сі бар мүшелерді біріктіру керек деген шешім қабылданады. Қабылданған шешімнің іске асыру жолы математика тілінде келесідей түрде көрсетіледі. Осыдан кейін а –ның үстіндегі сұрақ белгісі сызып тасталынады. Ескерту. Осы мысалдың өзінде шешім табу үшін түбір таңбасы пайдаланылмайды. Дәрежелік теңдеулерден басқа теңдеулерге түбір деген атау қолданылмайды. Әсіресе теңдік таңбасы қатыстырылмай өрнегі берілсе, оны кері дәрежелік функция деп айтпай түбір деп айту, яғни өзінің шығу тегімен байланыстырылмай айту -ті оқушылардың кері дәрежелік функция ретінде қарастыруына ой салмайды. Математикада атауды өзінің шығу тегімен байланыстырып беру олардың біліктілігін арттыру деп түсінген абзал. Сызықтық теңдеудің құрылымы әртүрлі бола береді. Бірақ олардың құрылымын түрлендіруге керекті ой жүйесіне түрткі болатын, яғни ойлау жүйесін басқаратын теңдеу түрі келесідей: жүктеу/скачать 2,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|