Алшынбай Рақышев
жүктеу/скачать 57,45 Kb.
|
казак даригерлер 1
| Гүлсім Асфендиярова
Қазақ қыздарынан шыққан алғашқы дәрігер Гүлсім Асфендиярова (1880-1937) 1880 жылы 12 қарашада Ташкент қаласында дүниеге келген. Шамамен 1892-93 жылдары әкесі Сейітжапар Асфендиарұлы Гүлсімді Ташкент қыздар гимназиясына оқуға береді. Жергілікті халыққа, әсіресе оның кедей әрі тұрмысы нашар бөлігіне медициналық көмектің тиісті дәрежеде немесе уақытында көрсетілмеуі салдарынан өлім-жітімнің көбеюіне куә болған Гүлсім, Ташкент қыздар гимназиясында оқып жүрген жылдары-ақ медициналық білім алуды алдына мақсат етіп қояды. Гүлсім Асфендиярова Петербордағы Қыздар медициналық институтына 1900 жылы түсіп, онда 8 жыл оқиды. 1905-1907 жылдардағы орыс революциясы тұсында Қыздар медициналық институты Петербордың өзге жоғары оқу орындары сияқты уақытша қызмет етуін тоқтатуға мәжбүр болып, осы себептен Гүлсім институтта тиісті 7 жылдың орнына 8 жыл оқып шықты. Гүлсім білім алған Петербор Қыздар медициналық институты (қазіргі академик И.П.Павлов атындағы Санкт-Петербург Мемлекеттік медициналық университеті) патша жарлығымен Петропавл ауруханасының негізінде 1897 жылы 15 қазанда ашылып, тек Ресейде ғана емес, сонымен қатар бүкіл Еуропада медицина саласы үшін әйел дәрігерлерді, фармацевтерді және кіші медицина қызметкерлерін даярлаумен айналысатын тұңғыш оқу орны болатын. Гүлсім 1908 жылы дәрігер мамандығын алып, сол жылы 5 маусымда әскери-медициналық ведомство бойынша №86 бұйрыққа сәйкес Гүлсім Асфендиярова Шымкент уезінің Темірлан ауылдық-дәрігерлік учаскесіне жіберіліп, Сырдария облысының учаскелік дәрігерлері ретінде қызметке тағайындалады. Темірлан дәрігерлік учаскесінде 4 жылдан аса уақыт еңбек еткен соң, әскери-санитарлық ведомствоның 1912 жылы 15 қазанында шыққан бұйрығына сәйкес, Ферғана облысы, Наманған уезінің, Пап ауылдық-дәрігерлік учаскесіне учаскелік дәрігер қызметіне ауыстырылады. Бұл уақытта Хиуа хандығында Асфендияр ханның уәзірі Сейіт-Ислам Қожаның ерік танытуымен халыққа медициналық көмек ұйымдастыру шаралары қолға алынып, мемлекеттік қазынадан 100 мың сом қаржы бөлінеді. Осы қаржының есебінен 1911 жылы Хиуа қаласының ескі бөлігінде 100 орындық аурухананың құрылысы басталып, Гүлсім біраз жыл сол ауруханада қызмет атқарады. Кейінірек Ташкентке ауысып, дәрігер-гинеколог болып еңбек етті. 1917 жылы Қазан төңкерісінен кейін Түркістан өлкесіндегі саяси билікті өз қолына алған большевик билігі тұсында да білікті маман Гүлсім Асфендиярова дәрігерлік және оқытушылық қызметтерін атқаруды одан ары жалғастырды. 1913 жылдан бері Г.Асфендиярова басқарып келген Ташкент қаласындағы 30 орындық акушерлік-гинекологиялық ауруханада және оның жанындағы амбулаторияда 1920 жылы медициналық бөлімде 31 адам, ал шаруашылық бөлімде 15 адам қызмет етті. Сол жылы мамырда Тұрар Рысқұлов басқарған Түркістан өлкелік Мұсылман бюросы Ташкент бөлімінің өтініш білдіруімен Гүлсім Асфендиярова перзентхана жанынан жергілікті ұлт әйелдері үшін акушерлік мектеп ұйымдастыру жұмыстарына жетекшілік етуді қолына алады. Сөйтіп, дәрігерлігімен қоса медбикелер дайындау ісіне де атсалысады. Қазақ қыздары арасынан шыққан тұңғыш дәрігер Гүлсім Сейітжапарқызы Асфендиярова 1937 жылы өмірден озып, Ташкентте жерленген. жүктеу/скачать 57,45 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|