«АЛТЫН БЕЛГІ»    «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»

«АЛТЫН БЕЛГІ»    «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ» 

 

 

79 

ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ     海拉提。吐苏甫江        87753069355 

Жауабы: 5 см  

19. 

Тік бұрыш формалы мектептің спорт алаңының ұзындығы 41,5 м, ал ені 

– 25,5 м. Спорт алаңын айналдыра салынған жолдың сыртқы периметрі 154 м. 

Бүкіл спорт алаңы бойынша бірдей деп алып, жолдың енін табыңыз.  

Жауабы: 2,5 м  

20. 

Төрт  жәшікке  бірдей  мөлшерде  шай  салынған.  Әр  жәшіктен  9  кг-нан 

шай  алынды.  Сонда  барлық  жәшіктердегі  қалған  шайды  қосып  есептегенде, 

алғашында бір жәшікке салынған шайдың мөлшеріндей болып шықты. Әрбір 

жәшікте неше кг-нан шай болды?  

Жауабы: 12 кг  

21. 

Тік төртбұрыш формалы бақша участогінің ұзындығы оның енінен 10 м 

артық.  Осы  участогтің  ауданы  1200  м

2

  болса,  онда  оның  қоршауының 

ұзындығы қандай?  

Жауабы: 140 м  

22. 

Тік  төртбұрыштың  ұзындығы  оның  енінен  екі  есе  үлкен.  Тік 

төртбұрыштың  енін  3  м  арттырғанда,  оның  24  м

2

  артты.  Тік  төртбұрыштың 

алғашқы ұзындығы мен енін анықтаңыз.  

Жауабы: 8 м; 4 м  

23. 

Тік  ұшақтың  жылдамдығы  автомобильдікінен  85  км/сағ  артық. 

Олардың  жылдамдықтарының  қатынасы  35:18  қатынасындай.  Тікұшақ  пен 

автомобильдің жылдамдықтарын анықтаңыз.  

Жауабы: 175 км/сағ; 90 км/сағ  

24. 

Әкесі екі баласына 700 м

2

 жерді мұраға қалдырды. Кіші ұлының еншісі 

үлкен  ұлының  еншісінің 

4

3

 бөлігіндей  болса,  онда  үлкен  ұлдың  еншісіне 

қанша жер тиді.  

Жауабы: 400 м

2

  

25. 

Егер берілген саннан оның алтыдан бір бөлігін азайтып, осы айырмаға 

санның  бестен  бір  бөлігін  қоссақ,  онда  9,3  саны  шығады.  Берілген  санды 

табыңыз.  

Жауабы: 9 

26. 

Ара қашықтығы 500 км екі қаладан бір мезгілде қарама-қарсы бағытта 

трактор мен одан жылдамдығы 4 есе артық жүк машинасы шығып, 4 сағаттан 

кейін кездесті. Трактордың жылдамдығы қандай?  

Жауабы: 25 км/сағ  

27. 

Піл  баласынан  480  кг-ға  артық,  яғни  пілдің  салмағы  баласының 

салмағынан 5 есе ауыр. Пілдің салмағы қандай?  

Жауабы: 600 

28. 

Ағаш кесушілердің үш бригадасының жұмысына 36 мың теңге төленді. 

Бірінші  және  үшінші  бригадаларға  төленген  ақша  екінші  бригадаға  төленген 

ақшадан  2  есе  артық,  ал  екінші  жән  еүшінші  бригадаларға  төленген  ақша 

бірінші  бригадаға  төленгеннен  3  есе  артық  болса,  осы  бригадалардың 

әрқайсысына қанша ақша төленді?  

Жауабы: 9; 12; 15 мың  

29. 

Зауыт  трубасы  көлеңкесінің  ұзындығы  40  м,  ал  уақыттың  сол 

мезгілінде  ұзындығы  1,5  м  вертикаль  бағанның  көлеңкесінің  ұзындығы  2  м 

болды. Зауыт трубасының ұзындығын табыңыз.  

Жауабы: 30 м  

«АЛТЫН БЕЛГІ»    «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ» 

 

 

80 

ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ     海拉提。吐苏甫江        87753069355 

30. 

Бір жүкті тасуға үш тонналық 10 машина керек. Сол жүкті тасу үшін екі 

тонналық неше машина керек?  

Жауабы: 15 

31. 

6  палатка  тігу  үшін  ені  1,2  болатын  120  м  брезент  керек.  Ені  1,5 

болатын сондай 4 палатка тігу үшін неше метр брезент керек?  

Жауабы: 64 м  

32. 

Екіншісі біріншісінен қанша артық болса, үшіншісі екіншісінен сонша 

артық,  кішілерінің  көбейтіндісі  85,  ал  үлкендерінің  көбейтіндісі  115  болатын 

үш санды табыңыз.  

Жауабы: 8,5; 10; 11,5  

33. 

Картоп  егілген  жердің  бір  бөлігінің  ауданы  екіншісіне  қарағанда  2  га 

артық. Бірінші бөліктен 748 тонна, екіншісінен 720 тонна кортоп жинады. Егер 

екінші бөліктің 1 гектарынан жиналған картоп бірінші бөліктің 1 гектарынан 

жиналған картоптан 4 тоннаға көп болса, онда әр бөліктің 1 гектарынан қанша 

картоп жиналды?  

Жауабы: 44; 48 

34. 

Бір кооператив өз жерінен 1500 ц, ал екінші кооператив одан 20 га кем 

жерден  1600  ц  бидай  жинады.  Екінгі  кооператив  біріншісіне  қарағанда  әр 

гектардан 5 ц көп бидай жинаған болса, онда бірінші кооператив әр гектардан 

қанша бидай жинайды.  

Жауабы: 15 

35. 

Үш  үйдің  көлемдері:  2410  м

3

,  1790  м

3

  және  1050  м

3

.  Бұл  үйлерді 

жылытуға  жұмсалған  2625  мың  теңгені  олардың  көлемдеріне  пропорционал 

етіп бөліңіз.  

Жауабы: 1205 мың теңге; 895 мың теңге; 525 мың теңге  

36. 

Клуб  залында  неше  қатар  болса,  әр  қатарда  сонша  орындық  бар.  Егер 

қатар  санын  2  есе  арттырып,  әр  қатардағы  орын  санын  10-ға  азайтсақ,  залда 

орын саны 300-ге көбейеді. Залда қанша қатар бар?  

Жауабы: 30 қатар  

37. 

Бір  кесек  металдың  массасы  880  г,  ал  екіншісінікі  858  г  және  бірінші 

кесектің  көлемі  екіншісінен  10  см

3

  кем.  Біріншісінің  тығыздығы  екіншісінің 

тығыздығынан 1 г/см

3

 артық. Металлдың әр кесегінің тығыздығын табыңыз.  

Жауабы: 7,8 г/см

3

, 8,8 г/см

3

  

38. 

Аэропортта  880  жолаушы  ұшақ  күтіп  отыр.  Олардың  35%-і  еркектер. 

Әйелдер  мен  балалардың  жалпы  санының  75%-ін  әйелдер  құрайды. 

Аэропортқа қанша әйел және қанша бала болғанын табыңыз.  

Жауабы: 429 әйел, 143 бала  

39. 

Үш  санның  екіншісі  біріншіден  қанша  үлкен  болса,  үшіншісі 

екіншісінен  сонша  үлкен.  Егер  екі  кіші  сандардың  көбейтіндісі  85-ке  тең,  ал 

екі үлкен сандардың көбейтіндісі 115-ке тең болса, сол үшін санды табыңыз.  

Жауабы: 8,5; 10; 11,5  

40. 

Калькулятордың бағасын алдымен 25%-ке, ал содан соң тағы да 65%-ке 

арттырды. Калькулятордың бағасы қанша есе өсті?   

Жауабы: 2,0625 

41. 

Ізделінген  санды  2,5  есе  арттырып,  одан  ізделінді  санның  жартысын 

шегерген  кезде,  ізделінді  саннан  1,99-ға  артық  болатындай  сан  шықты. 

Ізделінді санды табыңыз.  

Жауабы: 1,99 

«АЛТЫН БЕЛГІ»    «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ» 

 

 

81 

ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ     海拉提。吐苏甫江        87753069355 

42. 

Жүзім  кептірілген  кезде  өзінің  массасының  65%-н  жоғалтады.  40  кг 

таза жүзімнен қанша килограмм кептірілген жүзім алуға болады?  

Жауабы: 14 кг  

43. 

3 саннын үш қосылғышқа жіктеді, сонша екінші қосылғыш біріншіден 

25%-ке кем, ал үшіншісі екіншіден 1-і кем. Бірінші қосылғышты табыңыз.  

Жауабы: 1,6 

44. 

Тік  төртбұрыштың  периметрі  20  см,  ал  оның  ауданы  24  см

2

.  осы 

төртбұрыштың қабырғаларының ұзындығын табыңыз.  

Жауабы: 6 және 4 см  

45. 

Тік  бұрышты  үшбұрыштың  катеттерінің  ұзындықтарының  қосындысы 

14 см, ал ауданы 24 см

2

. катеттерінің ұзындықтарын табыңыз.  

Жауабы: 6 және 8 см  

46. 

Үйден мектепке дейін 400 м. Жоғары сынып оқушысы төменгі сынып 

оқушысына қарағанда  бұл  жолға 300 адым аз жұмсайды, себебі  оның адымы 

төмен  сынып  оқушысының  адымына  қарағанда  30  см  үлкен.  Әрбір  баланың 

адымының ұзындығын табыңыз.  

Жауабы: 0,5 м және 0,8 м  

47. 

Бөлшектің  алымын  бірге  кемітсе,  онда 

5

1

-ге  тең  болатын  бөлшек 

шығады,  ал  оның  бөлімін  бірге  кемітсе,  онда  бөлшек 

4

1

 -ге  тең  болады.  Осы 

бөлшек санды табыңыз.  

Жауабы: 

25

6

 

48. 

Сырттай  жанасатын  екі  дөңгелектің  аудандарының  қосындысы 

2

1300 см



. Егер олардың центрлерінің ара қашықтығы 14 см-ге тең болса, онда 

олардың радиустары неге тең?  

Жауабы: 11 см және 3 см  

49. 

Бірінші сан екіншісінің 80%-ін құрайды, ал екінші санның үшінші санға 

қатынасы  0,5:

20

9

 тең.  Бірінші  мен  үшінші  сандардың  қосындысы  екінші 

саннан 70-ке артық. Осы үш санды табыңыз.  

Жауабы: 80; 100; 90  

50. 

Екі  қапты бірге алғанда 140 кг ұн бар. Егер бірінші қаптан екіншісіне 

12,5%  ұнды  аударса,  онда  екі  қаптағы  ұнның  мөлшері  бірдей  болады.  Әрбір 

қапта қанша килограмм ұн бар?  

Жауабы: 80 және 60 

51. 

Жас  саңырауқұлақта  салмағының  90%-і,  ал  кептірілгеннің  12%-і  су 

болады.  22  кг  жас  саңырауқұлақтан  қанша  килограмм  кептірілген 

саңырауқұлақ алуға болады?  

Жауабы: 2,5 кг  

52. 

Пропорцияның  алғашқы  үш  мүшесінің  қосындысы  58-ге  тең.  Үшінші 

мүшесі  бірінші  мүшесінің 

3

2

-сін,  екіншісі 

4

3

-ін  құрайды.  Пропорцияның 

төртінші мүшесін табыңыз.  

Жауабы: 12  

53. 

Көлемдері 2 см

3

-тан болатын үш затты араластырғанда 16 г қоспа пайда 

«АЛТЫН БЕЛГІ»    «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ» 

 

 

82 

ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ     海拉提。吐苏甫江        87753069355 

болды.  Екінші  заттың  4  грамының  алтын  көлемі  үшінші  заттың  4  грамының 

алтын  көлемінен  0,5  см

3

  артық.  Егер  қоспада  екінші  заттың  массасы  бірінші 

заттың массасынан екі  есе артық болса, онда үшінші заттың тығыздығы неге 

тең?  

Жауабы: 4 г/см

3

  

 

 

 

 

 

 

 

МАЗМҰНЫ 

             «Математикалық сауаттылық» үлгісіндегі тест тапсырмалары 

А001-нұсқа...............................................................................................2 

А002-нұсқа...............................................................................................5 

А003-нұсқа...............................................................................................8 

              Орналастыру және терулер, ықтималдық...........,...................................11 

А004-нұсқа.............................................................................................12 

А005-нұсқа.............................................................................................14 

А006-нұсқа.............................................................................................17 

А007-нұсқа.............................................................................................19 

А008-нұсқа.............................................................................................21 

А009-нұсқа.............................................................................................24 

А010-нұсқа.............................................................................................27 

А011-нұсқа.............................................................................................29 

А012-нұсқа.............................................................................................33 

А013-нұсқа.............................................................................................36 

А014-нұсқа.............................................................................................42 

              «Математикалық сауаттылық» қа арналған тест 

               тапсырмаларын шешу тәсілдері..............................................................46 

              Логикалық тапсырмалар 

             №1-5.тест тапсырмалары................................................................................54 

             Тақырыптар бойынша мәтін есептер ашық  

              түрдегі тест тапсырмалары 

              №1-5.тест тапсырмалары......................................................................63