E
D
D
D
C
11
12
13
14
15
A
A
A
D
D
16
17
18
19
20
A
A
A
A
A
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
63
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
ТАҚЫРЫПТАР БОЙЫНША МӘТІН ЕСЕПТЕР
АШЫҚ ТҮРДЕГІ ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
№1.ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
Өзен ағысына байланысты мәселе есептер
1.Моторлы қайық су ағысының бойымен 105 км жүргенде, осы жолды ағысқа
қарсы жүзгендегіден 2 сағ жылдам жүзді. Моторлы қайықтың тынық судағы
жылдамдығы 18 км/сағ болса, су ағысының жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 3 км/сағ
2.Моторлы қайық су ағысының бойымен 28 км, ағысқа қарсы 25 км жүзгенде
тынық суда 54 км жүзгендегідей уақыт жұмсады. Егер ағыстың жылдамдығы 2
км/сағ болса, моторлы қайықтың тынық судағы жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 12 км/сағ
3.Ағынсыз судағы жылдамдығы 20 км/сағ-қа тең катер ағысқа қарсы 36 км сағ
және өзен ағысының бойымен 22 км жол жүрген. Ол осы жолдың барлығына 3
сағ уақыт жіберген. Өзен ағысынң жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 2 км/сағ
4.Өзен бойындағы екі пристаньның ара қышықтығы 80 км. Қайықтың бір
пристаннан екінші пристаньға барып қайтуына 8 сағ 20 мин уақыт кетеді.
Ағыс жылдамдығы 4 км/сағ деп есептеп, қайықтың тынық судағы
жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 20 км/сағ
5.Тынық судағы жылдамдығы 15 км/сағ болатын моторлы қайық өзен
ағысының бойымен
3
1
139 км жүзіп барып, қайта қайтып келеді. Қайық барлық
жолға 20 сағ уақыт жұмсаған болса, өзен ағысының жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 4 км/сағ
6.Өзен бойындағы екі қаланың ара қашықтығы 80 км. Теплоход бір қаладан
екіншісіне барып қайтуға 8 сағ 20 мин жұмсады. Өзен ағысының жылдамдығы
4 км/сағ. Теплоходтың тынық судағы жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 20 км/сағ
7.Моторлы қайық ағыс бойымен 18 км және ағысқа қарсы 14 км жүрді, осы
жолдың барлығына ол 3 сағ 15 мин жұмсады. Қайықтың меншікті
жылдамдығы 10 км/сағ. Ағыстың жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 2 км/сағ
8.А пунктінен өзен ағысымен сал жіберілгеннен кейін 5 сағ 20 минут өткен
соң салдың соңынан моторлы қайық шығып, 20 км жүзгеннен кейін салды
қуып жетеді. Егер моторлы қайық салдан 12 км/сағ жылдам жүретін болса,
салдың жылдамдығы неге тең?
Жауабы: 3 км/сағ
9.Моторлы қайық өзен ағысымен 28 км жүзіп барып, бөгелместен кері қайтты.
Барып қайтуға 7 сағат уақыт кетеді. Өзен ағысының жылдамдығы 3 км/сағ
екендігі белгілі. Қайықтың тынық судағы жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 9 км/сағ
10.Моторлы қайық ағыспен 12 км, ағысқа қарсы 12 км жүрді. Ағысқа қарсы
жүрген жолына ағыспен жүрген жолынан 1 сағат артық уақыт жіберген.
Қайықтың тұнық судағы жылдамдығы 9 км/сағ болса, ағыс жылдамдығын
табыңыз.
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
64
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
Жауабы: 3 км/сағ
11.Турист 160 км-дің
8
5
бөлігін автомашинамен, ал қалған бөлігін катермен
жүріп өтті. Катердің жылдамдығы автомашинаның жылдамдығынан 20 км/сағ
аз. Турист автомашинамен катерге қарағанда 15 мин артық жүрген.
Автомашина мен катердің жылдамдықтары қандай?
Жауабы: (60; 80); (80; 100).
12.Токарь 120 детальді өңдеуі керек еді. Жаңа кескіш қолдану арасында ол
сағатына 4 детальдан артық өңдеп, берілген тапсырманы мерзімінен 2 сағ 30
мин-ке ете бітірді. Жаңа кескішті қолдана отырып токарь сағатына неше
детальдан өңдеді?
Жауабы: 16
13.Жинақ кассасынан ақша сатушы әуелде өз ақшасының
4
1 бөлігін алып,
екінші рет қалған ақшасының
9
4
бөлігін және 640 теңге алды. Ақшасын екі рет
алғаннан кейін жинақ кітапшасында барлық салған ақшасының
20
3
бөлігі
қалды. Басында салған ақшаның мөлшері қандай еді?
Жауабы: 2400 теңге
14.Шаңғышының 30 км-лік ара қашықтықты жүріп өтуі тиіс еді. Жүруді
белгіленген уақытынан 3 мин кешірек бастаған шаңғышы жоспарланған 1
км/сағ артық жылдамдықпен жүгіріп отырып, белгіленген жерге дер кезінде
келіп жетті. Шаңғышы қандай жылдамдықпен жүгірді.
Жауабы: 25 км/сағ
15.Өзен ағысымен катер 3 сағ, ағысқа қарсы 4,5 са, жол жүоді.катер
жылдамдығы 25 км/сағ болса, онда өзен ағысының жылдамдығы қандай?
Жауабы: 5 км/сағ
16.Бір натурал сан екіншісінен 3-ке артық, ал көбейтіндісі 180-ге тең. Осы
натурал сандарды табыңыз.
Жауабы: 15 және 12
17.Катер өзен ағысымен 75 км және ағысқа қарсы 75 км жүрді. Катер барлық
жолға тынық суда 80 км жүретін уақыттан 2 есе артық жұмсады. Егер
ағынның жылдамдығы 5 км/сағ болса, катердің жылдамдығы неге тең?
Жауабы: 20 км/сағ
18.Кварталда 8 көпқабатты уй салынды. Олардың орташа биіктігі 38 м. Егер
сегіз үйдің төртеуінің орташа биіктігі 29 м болса, онда қалған төрт үйдің
орташа биіктігі қандай болғаны?
Жауабы: 47 м
19.Катер арасы 96 км А-дан Б-ға өзен ағысы бойынша және керісінше жүзуге
14 сағ уақыт жіберді. Бір мезгілде катермен бірге А-дан сал шықты. Катер
қайтар жолда А-дан 24 км қашықтықта салды кезіктірді. Катердің тынық
судағы жылдамдығын және су ағысының жылдамдығын табу керек.
Жауабы: 14 км/сағ, 2 км/сағ
20.Өзен бойындағы екі қаланың ара қашықтығы 80 км. Теплоход бір қаладан
екіншісіне барып, қайтуға 8 сағ 20 мин жұмсайды. Өзен ағысының
жылдамдығы 4 км/сағ. Теплоходтың тынық судағы жылдамдығын табыңыз.
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
65
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
Жауабы: 20 км/сағ
21.А пунктінен өзен ағысымен сал жіберілгеннен кейін 5 сағ 20 минут өткен
соң салдың соңынан моторлы қайық шығып, 20 км жүзгеннен кейін салды
қуып жетті. Егер моторлы қайық салдан 12 км/сағ жылдам жүретін болса,
салдың жылдамдығы неге тең?
Жауабы: 3 км/сағ
22.Моторлы қайық өзен ағысымен 28 км жүзіп барып, бөгелместен кері
қайтты. Барып-қайтуға 7 сағат уақыт кетті. Өзен ағысының жылдамдығы 3
км/сағ екендігі белгілі. Қайықтың тынық судағы жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 9 км/сағ
№2.ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
Жылдамдыққа байланысты мәселе есептер
1.Ара қашықтығы 900 км екі қаладан бір-біріне қарама-қарсы екі пойыз
шығып, олар жол ортада кездескен. Бірінші пойыз екіншісіден 1 сағ кеш
шығып, екінші пойыздың жылдамдығынан 5 км/сағ артық жылдамдықпен
жүрген. Әр поездың жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 45 км/сағ, 50 км/сағ
2.Велосипедші 49 км жолды 3 сағатта жүріп өтті. Бірақ әрбір келесі сағатта,
алдыңғы сағатқа қарағанда 2 есе аз жол жүрді. Велосипедші соңғы сағатта
қанша жол жүрді?
Жауабы: 7 км
3.Ара қашықтығы 18 км болатын А пәунктінен В пунктіне қарай жаяу
жүргінші шықты. Жаяу жүргіншінің артынан 2 сағаттан кейін велосипедші
шығып, екеуі бір мезгілде В пунктіне келеді. Егер велосипедші жылдамдығы
жаяу жүргіншінің жылдамдығынан 4,5 км/сағ артық болса, велосипедшінің
жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 9 км/сағ
4.Реактивті самолет 0,5 сағатта винтті самолеттің 1 сағтта жүрген жолынан
200 км артық жүрген. Егер реактивті самолеттің жылдамдығы винтті
самолеттің жылдамдығынан 3 есе артық болса, әрқайсысының жылдамдығын
табыңыз.
Жауабы: 400 км/сағ, 1200 км/сағ SAA
5.Екі мотоциклші ара қашықтығы 50 км М және N пункттерінен бір мезгілде
шықты да, 30 минуттан соң кездесті. Егер олардың біреуі М пунктіне
екіншісінің N пунктіне келгенінен 25 мин ерте жетер болса, әр мотоциклші
қандай жылдамдықпен жүрген?
Жауабы: 60 км/сағ, 40 км/сағ
6.А және В пункттерінен бір мезгілде бір-біріне қарама-қарсы екі автомобиль
шықты. Екеуі кездескеннен кейін олардың біреуі В пунктіне 1 сағ 15 минуттан
соң, ал екіншісі А пунктіне 48 минуттан соң келіп жетті. А және В пунктерінің
ара қашықтығы 90 км. Автомобильдердің әрқайсысының жылдамдығын
табыңыз.
Жауабы: 40 км/сағ, 50 км/сағ
7.Екі қаланың арасын қосатын екі түрлі жол бар. Оның біреуінің ұзындығы
екіншісінен 10 км артық. Бірінші жолмен автомобиль жүріп келеді, ол екі
қаланың арасын жүріп өту үшін 3,5 сағат жұмасайды; ал екінші машина екінші
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
66
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
жолмен екі қаланың арасындағы жолға 2,5 сағат жұмсайды. Егер бірінші
машинаның жылдамдығы екіншісіне қарағанда 20 км/сағ аз болса, онда
машиналардың әрқайсысының жылдамдығы қандай?
Жауабы: 60 км/сағ, 80 км/сағ
8.Жедел поезд семафор алдында 16 минут тоқтатылған. Кестеден шығып
қалмау үшін, ол келесі 80 км аралықты жоспарлағаннан 10 км/сағ артық
жылдамдықпен жүрген. Поездың кесте бойынша жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 50 км/сағ
9.Қанат велосипедпен ауылдан көлге дейін барып, кідірместен кері қайтқан,
содан бүкіл жолға 1 сағат уақыты кетті. Ауылдан көлге дейінгі жылдамдығы
15 км/сағ, ал көлден ауылға дейінгі жылдамдығы 10 км/сағ болды. Көлден
ауылға дейінгі ара қашықтықты табыңыз.
Жауабы: 6 км
10.Жаяу адам 10 км жолды белгілі бір жылдамдықпен жүру керек еді, бірақ ол
жылдамдығын 1 км/сағ арттырып, 10 км жолды 20 мин тезірек жүріп өтті.
Жаяу адамның алғашқы жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 5 км/сағ
11.Моторлы қайық өзен ағысымен 40 мин, ағынға қарсы 1 сағат жүзіп, осы
уақытта барлығы 37 км жол жүрді. Егер өзен ағысының жылдамдығы 1,5
км/сағ болса, онда қайықтың тынық судағы жылдамдығы қандай?
Жауабы: 22,5 км/сағ
12.Велосипедшіге 15 км қашықтықты жүріп өтуі керек еді. Белгіленген
мерзімінен 15 минутқа кеш шыққандықтан жылдамдығын 2 км/сағ арттыруға
тура келді. Сөйтіп велосипедші қандай жылдамдықпен жүріп өтіп еді.
Жауабы: 12 км/сағ
13.Поезд жолда 6 мин-қа тоқтады да, өзінің кешігуіне 20 км-лік жол
кесіндісіне жойды. Ол үшін поездың қозғалыс кестесі бойынша жорамалдаған
жылдамдығынан 10 км/сағ артық жылдамдықпен жүруіне тура келді. Берілген
жол кесіндісіндегі поездың кесте бойынша жорамалдаған жылдамдығын
табыңыз.
Жауабы: 40 км/сағ
14.Моторлы қайық өзен ағысы бойымен 14 км, ал сонан соң ағысқа қарсы 9 км
қашықтықты жүзіп өту үшін барлығы 5 сағат уақыт жұмсады. Моторлы
қайықтың тынық судағы жылдамдығын 5 км/сағ деп алып, өзен ағысының
жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 2 км/сағ
15.Бір мезгілде А және В пунктерінен бір-біріне қарама-қарсы бағытта жолға
шыққан екі велосипедші 2 сағ-тан кейін жолықты. А-дан В-ға дейінгі
қашықтық 42 км-ге тең. Егер бірінші велосипедші сағатына екіншісіне
қарағанда 3 км жолды артық жүріп отырса, онда олардың әрқайсысының
жылдамдығының қандай болғаны?
Жауабы: 12 км/сағ, 9 км/сағ
16.Өзен жағасында орналасқан А және В пунктерінің ара қашықтығы 10 км. А
пунктінен шыққан қайық өзен ағысының бойымен жүзіп В пунктіне келді де,
кідірместен кері қайтты. Егер қайықтың тынық судағы жылдамдығы 3 км/сағ
болса, онда А-дан В-ға жету үшін В-дан А-ға жетуге кеткен уақыттан 2 сағ 30
мин кем уақыт жұмсалар еді. А пунктінен В пунктіне 2 сағ жету үшін
қайықтың тынық судағы жылдамдығының қандай болуы қажет?
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
67
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
Жауабы: 4 км/сағ
17.Мотрлы қайық А-дан В пунктіне дейін 2,4 сағ, ал қайтарды 4 сағат жолға
жұмсады. Моторлы қайықтың меншікті жылдамдығы 16 км/сағ болса, өзен
ағысының жылдамдығы қандай?
Жауабы: 4 км/сағ
18.Жеңіл машина жүк мащинасына қарағанда 2 минут кеш шықты, оны 10 км
жүргенде қуып жетті. Егер жеңіл машина жүк машинасына қарағанда
сағатына 15 км артық жүретін болса, онда машиналардың жылдамдықтары
қанша?
Жауабы: 60 км/сағ, 75 км/сағ
19.Темір жолдың екі станциясының арасы 120 км. Бірінші поезд екіншісіне
қарағанды осы аралықты 50 мин жылдам жүріп өтеді. Бірінші поездың
жылдамдығы екіншісінен 12 км/сағ артық. Поездың жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 48 км/сағ, 36 км/сағ
20.Қайық 12 км/сағ жылдамдықпен бір айлақтан екінші айлаққа қарай шықты.
Жарты сағаттан кейін сол бағытта 20 км/сағ жылдамдықпен пороход шықты.
Егер породод қайықтан 1,5 сағат бұрын келсе, онда айлақтар арасы қанша?
Жауабы: 60 км
21.Ара қашықтығы 900 км екі қаладан бір-біріне қарама-қарсы екі поезд
шығып, олар жол ортасында кездескен. Бірінші поезд екіншіден 1 сағат кеш
шығып, екінші поездың жылдамдығынан 5 км/сағ артық жылдамдықпен
жүрген. ӘР поездың жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 50 км/сағ, 45 км/сағ
22.Аэдромнан одан 1600 км қашықтығы пунктке бір мезгілде екі ұшақ ұшып
шығады. Бірінші ұшақтың жылдамдығы екіншіге қарғанда 80 км/сағ-қа артық
болғандықтан, ол белгіленген жерге 1 сағат бұрын жетеді. Әр ұшықтың
жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 320 км/сағ, 400 км/сағ
23.Поездға асыққан жолаушы бірінші сағатта 3,5 км жүргеннен кейін, осы
жылдамдықпен жүре берсе поездға 1 сағат кешігетінін есептеп білді. Ол
қалған жолды 5 км/сағ жылдамдықпен жүріп отырып, поездға 30 минут ерте
келді. Жолаушы қанша километр жүрген?
Жауабы: 21 км
24.Велосипедші 30 км аралықты жүруі керек еді. Ол белгіленген мерзімнен 3
минут кеш шыққандықтан жылдамдығы 1 км/сағ арттырып, баратын жеріне
дәл уақытында келді. Велосипедші қандай жылдамдықпен жүрді.
Жауабы: 25 км/сағ
25.Жүк машинасының 3 сағатта жүрген жолын, жеңіл машина 2 сағатта
жүреді. Егер жеңіл машина жылдамдығын 30 км/сағ-қа кемітсе, онда ол бір
сағатта жүк машинадан 10 км кем жүреді. Машиналардың жылдамдығын
табыңыз.
Жауабы: 60 км/сағ, 40 км/сағ
26.Жаяу адам 10 км жолды белгілі бір жылдамдықпен жүру керек еді, бірақ ол
жылдамдығын 1 км/сағ арттырып, 10 км жолды 20 мин тезірек жүріп өтті.
Жаяу адамның алғашқы жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 5 км/сағ
27.А және В станцияларының арасын жүк поезына қарағанда жолаушы поезы
36 мин тезірек жүріп өтеді. Егер жолаушы поезының орташа жылдамдығы 60
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
68
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
км/сағ, ал жүк поезының орташа жылдамдығы 48 км/сағ болса, онда екі
станцияның ара қашықтығын табыңыз.
Жауабы: 144 км
28.Егер пороход кездескеннен кейін бірі оңтүстікке, ал екіншісі батысқа қарай
кетті. Екі сағат өткеннен кейін олардың ара қашықтығы 60 км болды. Егер
біреуінің жылдамдығы екіншісінен 6 км/сағ артық боса, онда олардың
әрқайсысының жылдамдықтары қандай болғаны?
Жауабы: 18 км/сағ, 24 км/сағ
29.Саяхатшы 105 км жолды күніне бірдей жол жүре отырып, бірнеші күнде
жүріп өтті. Егер осы саяхатына тағы да 2 күн қосып алса, ол күніне 6 км аз
жүрген болар еді. Саяхат неше күнге созылды?
Жауабы: 5 күн
30.Мотоциклші 5 сағатта велосипедшының 4 сағатта жүрген жолын 259 км
артық жүреді. 10 сағатта велосипедші мотоциклшінің 2 сағатта жүретін
жолынан 56 км артық жүрді. Велосипедшінің жылдамдығы қандай?
Жауабы: 19 км/сағ
31.А және В пунктерінен бір мезгілде бір-біріне қарсы мотоциклші мен
велосипедші шықты. Олар В пунктінен 4 км қашықтықта кездесті. Ал
мотоциклші В пунктіне жеткен кезде велосипедші А пункітінен 15 км
қашықтықта еді. А және В пунктерінің ара қашықтығын табыңыз.
Жауабы: 20 км
32.Екі мотоциклші бір мезгілде бір-біріне қарсы А мен В пунктерінен шыққан.
Олардың ара қашықтығы 600 км. Бірінші мотоциклші 250 км жер жүргенде
екіншісі 200 км жүреді. Бірінші мотоциклші В-ға екіншінің А-ға жеткен
уақытынан 3 сағ бұрын жетеді. Олар бір қалыпты қозғалады деп есептеп,
мотоциклшілердің қозғалыс жылдамдықтарын табыңыз.
Жауабы: 40 км/сағ, 50 км/сағ
33.Бір мезгілде А-дан В-ға және В-дан А-ға қарай бір-біріне қарама-қарсы екі
автокөлік шықты. Екеуі кездескеннен кейін әлі де олардың біреуіне 2
сағаттық, ал екіншісіне
8
9
сағаттық жол қалған еді. Егер А мен В-ның арасы
210 км болса, онда олардың жылдамдықтары қандай?
Жауабы: 60 км/сағ, 80 км/сағ
34.Екі желаяқ араларына 2 минут интервал тастап, бірінен соң бірі жүгіріп
кетті. Старт берілген нүктеден 1 км қашықтықта екіншіні қуып жетті де, 5 км
қашықтыққа жүгіріп барып, кері қайтты. Осы жолда ол бірінші желаяқпен
кездесті. Бұл кездесу бірінші желаяққа старт берілген уақыттан 20 минуттан
кейін болған еді. Екінші желаяқтың жылдамдығын табыңыз.
Жауабы: 20 км/сағ.
№3.ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
Жұмысқа байланысты мәселе есептер
1.Егер екі насос бірге жұмыс істесе ыдысты 4 сағатта суға толтырады. Егер
әрқайсысы жеке-жеке жұмыс істесе, 1-ші насос ыдысты 2-ге қарағанда 6 сағ аз
уақытта толтырады. 1-ші насос жеке жұмыс істегенде ыдысты қанша сағатта
суға толтырады?
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
69
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
Жауабы: 6 сағ
2.Екі жұмысшы бірлесе жұмыс істеп 7 күнде жұмыстың 75% атқарды. Олар
жұмысты 10 күнде бітіргенімен 2-ші жұмысшы соңғы 2 күн жұмысқа
шықпаған болса, әрқайсысы осы жұмысты жеке-жеке орындағанда қанаш
уақытта бітіреді?
Жауабы: 14; 28
3.Екі кран бірлесе жұмыс жасай отырып, баржадағы жүкті 6 сағатта түсіріп
болды. Егер олардың біреуі екіншісіне қарағанда жүкті 5 сағат ерте түсіретін
болса, онда олардың әрқайсысы жүкті неше сағатта түсіріп болар еді?
Жауабы: 10 сағ; 15 сағ
4.Екі бригада орындықтар жасады, сонда бірінші бригада 65 орындық, ал
екінші бригада 66 орындық жасады. Бірінші бригада бір күнде екіншіден екі
орындық артық, бірақ одан бір күн кем жұмыс жасады. Екі бригада бірлесе
отырып, бір күнде қанша орындық жасады?
Жауабы: 24
5.Бірінші жұмысшы жұмысты 10 күнде бітіреді, ал екінші жұмысшы сол
жұмысты 15 күнде бітіре алады. Екеуі бірлесіп, осы жұмысты неше күнде
бітіреді?
Жауабы: 6
6.Екі құбыр бассейінді 7,5 сағатта толтырады. Бірінші құбыр жеке өзі
бассейінді екінші құбырға қарағанда 8 сағат бұрын толтыра алады. Бірінші
құбыр жеке өзі бассейінді неше сағатта толтырады?
Жауабы: 12 сағ
7.Бір жылқы мен екі сиырға күн сайын 34 кг шөп беріледі, ал екі жылқы мен
бір сиырға 35 кг шөп беріледі. Күн сайын бір жылқыға қанша кг және бір
сиырға қанша кг шөп беріледі?
Жауабы: 12 кг; 11 кг
8.Трактор бригадасы егістік жерді жоспар бойынша 14 күнде жыртып болуы
керек еді. Бригада күн сайын жоспардағыдан 5 га артық жыртқандықтан, жер
жыртуды екі күн бұрын аяқтады. Егістік жердің ауданын табыңыз.
Жауабы: 420 га
9.Токарь және оның шәкірті бір кезекте 65 деталь жасап шығарды. Егер токарь
жоспардан 10%, ал шәкірті - 20% артық жасайтын болса, онда олар 74 деталь
жасап шығарады. Жоспар бойынша бір кезекте токарь және оның шәкірті
қанша деталь жасап шығарады?
Жауабы: 40; 25
10.Бір уақытта ашылған екі кран бассейннің
6
5
бөлігін 18 минутта толтырады.
Егер оның біреуі екіншісінен бассейінді 18 мин тезірек толтыратын болса,
онда әр кран жеке-жеке бассейінді қанша уақытта толтыра алады?
Жауабы: 36 мин; 54 мин
11.Қайықшы 16 км қашықтықты өзеннің ағысы бойымен, ағысқа қарсы жүруге
кеткен уақытқа қарағанда 6 сағатқа тезірек жүріп өтеді, сонымен қатар
ағынсыз судағы қайықтың жылдамдығы өзен ағысы жылдамдығынан 2 км/сағ-
қа артық. Қайықтың тынық судағы жылдамдығын және өзен ағысының
жылдамдығын табу керек.
Жауабы: 5 км/сағ; 3 км/сағ
12.Егер берілген тік теңбүйірлі үшбұрыштың катетінің біреуін 2 есе өсіріп, ал
«АЛТЫН БЕЛГІ» «МАТЕМАТИКАЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ»
70
ТҮСІПЖАН ҚАЙРАТ 海拉提。吐苏甫江 87753069355
екіншісін 2 см кәшәрейтсек, онда үшбұрыштың ауданы 6 см
2
артар еді.
Берілген үшбұрыштың катеттерінің ұзындығын табыңыз.
Жауабы: 6
13.Турист өзен ағысымен 90 км-ді қайықпен жүзді де, қалған 10 км-ді жаяу
жүріп өтті. Оның жаяу жүріп өткен уақыты, қайықпен жүзуге кеткен
уақытынан 4 сағ-қа кем еді. Егер турист қайықпен жүзіп өткен уақытындай
жаяу жүрсе, ал жаяу жүріп өткен уақытындай қайықпен жүзсе, онда олардың
жүрген жолдары біріне-бірі тең болар еді. Турист қанша уақыт жаяу жүрді
және қанша уақыт қайықпен жүзіп өтті.
Жауабы: 2 сағ; 6 сағ
14.Сыйымдылығы 10 мың литрлік ыдысқа екі насос арқылы бензин құйылады.
Екінші насос біріншіге қарағанда минутына 10 л бензин кем құяды. 10
минутта ыдыс 50%-ке толтырылды. Әр насос қанша литрден бензин құйды?
Жауабы: 2550 л; 2460 л
15.Токарь 3 күн жұмыс істеп, 208 деталь дайындады. Бірінші күні ол
нормасын орындап, екінші күні нормадын 15% асыра орындады, ал үшінші
күні екінші күнге қарағанда 10 детальға артық дайындады. Токарь әр күн
сайын қанша детальдан дайындап еді?
Жауабы: 60; 69; 79
16.Ағаш дайындай жұмысына үш бригада қатысты. Бірінші бригада барлық
жұмысшылардың 36% бөлігі, ал екінші бригада біріншіге қарағанда 72 адам
артық болды. Қалған 124 жұмысшы үшінші бригадада еді. Үш бригадада
барлығы неше жұмысшы бар?
Жауабы: 700
17.Құрамындағы никельдің мөлшері 5% және 40% болатын болаттың екі түрлі
сорты бар. Құрамындағы никельдің мөлшері 30% болатын 140 т болат алу
үшін екі сорттың әрқайсысының неше тоннадан алу керек?
Жауабы: 40 т; 100 т
18.Екі қапта 140 кг ұн бар. Егер бірінші қаптан 12,5% ұнды екіншісіне
ауыстырып салса, онда екі қаптағы ұн бірдей болады. Әр қапта қанша кг ұн
бар?
Жауабы: 80 кг; 60 кг
19.Ағаш кесушілер бригадасы үш күнде 184 куб.метр отын дайындады.
Бригада бірінші күні жоспарлағаннан 14 куб.метр артық, ал екінші күні 2
куб.метр кем отын дайындады. Үшінші күні бригада жоспарды 16 куб.метр
асыра орындады. Бригада жоспар бойынша күніне неше куб.метр отын
дайындауға тиіс.
Жауабы: 52 куб.метр
20.Құс фермасында қаздар үйрекке қарағанда 2 есе көп. Біраз уақыттан кейін
қаздар саны 20%-ке, ал үйрек саны 30%-ке өсті. Сонда қаздар мен үйректер
саны барлығы 8400-ге өскені анықталды. Құс фермасында қаздардың және
үйректердің саны өскеннен кейін қанша болды?
Жауабы: 28800 қаз; 15600 үйрек
21.Сауыншы бірінші жылы екі сиырдан барлығы 8100 л сүт алды. Келесі
жылы бірінші сиырдан алатын сүттің мөлшері 15%-ке, ал екінші сиырдан
алатын сүттің мөлшері 10%-ке артты. Сондықтан сауыншы екінші жылы осы
екі сиырдан 9100 л сүт алды. Бірінші жылы сауыншы әр сиырдан неше л-ден
сүт алды?
|