«Ана тілім – алтын діңгегім»

атты тәрбиешілер арасында ұйымдастырылған сөз сайысы.

Сахнаға екі бала шығып, М.Қанафияұлының "Жасай бер, ана тілім!” өлеңін оқиды.

 Аружан:        Жылаған алғашқы іңгә үннен тілім,

                            Жөргекте былдыр қағып күлген тілім.

                            Жағымды ана әлдиі, ақ сүтімен,

                            Жүрегіме, қаныма сіңген тілім.

 Бекжан:        Жанымды жадыратқан бала тілім,

                            Жыр, ертек жаттаттырған сана тілім,

                            Жаралып жермен бірге, күн көзімен,

                            Жасасқан қазақ тілі – ана тілім.

 Аружан:     Жарысқан жыл құсымен үнді тілім,

                            Жарасқан дала, малмен сырлы тілім.

                            Жиһанкез желмаялы Асан қайғы,

                            Жер-жерге баға берген сынды тілім.

 Бекжан:       Жырлатқан қазақтардың қазақтығын,

                            Жырлатқан елдік, ерлік азаттығын.

                            Жұлдызды құдіреттің туы болған,

                            Жауынгер ана тілім – қазақ тілім.

Жеке  бір адам ұлт тілін жасай алмайды. Тіл бүкіл халықтың игілігі, халықпен  бірге жасап, бірге дамиды. Ол әр халықтың жазуы жоқта кітабы, мектебі жоқта ұстазы болған. Әр азамат өз ойын ана тілінде білдіріп, білімінің жемісін сол тілде таратады, шығармасын ана тілінде жазып қалдырады. Халықтың тарихта қалуы тіліне байланысты. Тіл – халықтың жаны, сәні, дәлірек айтқанда, тұтастай кескін-келбеті. Адамды мұратқа жеткізетін тіл мен ата-дәстүрі. Ана тіліміз туралы М.Мақатаев, Ә.Тәжібаев, Д.Әбілев, М.Шаханов, Ж.Аймауытов сияқты көптеген  ақиық ақындарымыз жырлар жазды.

Ән: "Ананың тілі – аяулы үні”

Бүгінгі мерекелік құттықтау сөз балабақша меңгерушісі Байділда Қарлығаш Қаржаубайқызына беріледі.

Жүргізуші:        Қазақ тілі – туын биік ұстаған,

                            Қазақ тілі – кең далама ұқсаған.

                            Қазақ тілі – мәртебелі, еңселі,

                            Құрметтеп отыр бүгін ел сені!

Ортаға бүгінгі сөз додасына қатысушыларымызды шақырайық.

Құлшығаева Гүлмира

Ермашева Алтынай

Ідірісова Гүлсім

Серікова Анар

Дегенбаева Бибігүл

Өмірбекова Анар

Қазылар алқасымен таныс болыңыздар:

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

Қазылар алқасы төрелігін сайыс соңында сараптап көрсететін болады.

Ойыншыларымызға сөз додасының шарттарын таныстырып өтейін:

І кезең «Түрлі-түрлі сұрақтар ой түртеді...» Сұрақ – жауап.

1- мақалды жалғастыру. 2-Сөз тіркесін құру

Міне, құрметті ойынға қатысушылар, қонақтар ойынның барлық ережелерімен таныстық, іске сәт.
Атыңнан айналайын, егемен ел,
Тәуелсіз күнің туды кенеле бер.
Мерейің құтты болсын, Тәуелсіздік!
Ғасырдың тойы болшы келе берер! – дей отырып, ойынымыздың
алғашқы кезеңін бастайық.
І кезең: «Түрлі-түрлі сұрақтар ой түртеді...». Құрметті ойыншылар, бұл кезеңде сіздерге бірнеше сұрақтар қойылады, ал сіздер, сол сұраққа 20 секунд ішінде жауап берулеріңіз қажет. Ойлануға уақыт берілмейді.

1. Ең ащы көл (Қарасор)

17. Карта жинағы? ( Атлас)

22. «паспорт» сөзінің қазақша атауы? (Куәлік)

23. Қарғыстың ең жаманы? (өзің білме)

24. Қазақ алфабитінде неше әріп? (42)

25. Тіл нені жарады? (бас)

26. Ұрысу сөзінің синонимі? (зекіру)

27. «Ана тілің арың бұл ...» кімнің өлеңі? (Қ.Мырза Али)

28. Нені қызған кезде соғады? (темір)

29. Басқа бәле неден? (тілден)

30. Айнаға қай кезде өкпелеуге болмайды? (бетің қисық болса)

31. Қызылорда қаласының ескі атауы? (Ақмешіт)

32. Астана қаласы қай өзеннің жағасында? (Есіл)

34. Тәуке ханның тұсындағы заң қалай аталады? (жеті жарғы)

35. Сиыр малының пірі? (Зеңгі баба)

36. Сөйлем неден құралады? (Сөз)

37. «Қазақстан» сөзінде неше дауысты дыбыс бар? (3)

38. Қазақ алфабитінде неше дауыссыз дыбыс? (25)

Сайыскерлердің жауабы анықталып, талданады.

қарадан да. Саясатшылар келеді,

кетеді, ал ана тілі – мәңгілік.  

Осыны есте ұстайық.                             

Марат Қабанбай. 

Ойынымыздың келесі ІІ кезеңі «Сиқырлы фонетика»

Әр ойыншы конверт таңдап алады. Конверттен шыққан сөзге фонетикалық талдау жасайды.

Қ – Дауыссыз, қатаң.

А – Дауысты, ашық, еріндік.

З – Дауыссыз, үнді.

А– Дауысты, ашық, еріндік.

Қ – Дауыссыз, қатаң.

С – Дауыссыз, қатаң.

Т – Дауыссыз, қатаң

А– Дауысты, ашық, еріндік.

Н – Дауыссыз, ұяң.

                            Ана тілім – болашағым, ертеңім,

                            Ана тілім – сайын далам, жер, көгім,

                            Ана тілім – арман, ойым, өрнегім.

                            Ана тілім – бәрін сөйлер шежірем,

                            Тілсіз нені білдіре алам, не білем?!

                            Тілім барда ғана мынау ғаламның

                            Кілтін табар саналысы сезінем.

                            О, адамдар, қадіріне жетіңдер,

                            Ана тілің – анаң, сыйлап өтіңдер!

ІІІ кезең: «Үздік жарнама»

Әр ойыншы қазақ тілінде үздік жарнама жасап, таныстырады.

Сіздерге 10 минут уақыт беріледі. Алғашқы болған ойыншы жарнамасымен таныстыра береді.
Жүргізуші: Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі.

Қазақ тілі – қазақ халқының тілі. Оның негізгі мекені – Қазақстан.

22 қыркүйек - Қазақстан  Республикасы  халықтарының тілдері күні, халықтық мереке. Тілді қастерлеу - ізгілік пен мәдениеттілік белгісі.

1997 жылы 11 шілдеде Қазақстан Республикасында «Тіл туралы» жаңа Заң дүниеге келді. Қазақ тілі ұрпақтан-ұрпаққа, атадан-балаға жеткен ұлы мәдени  мұра. Сондықтан да ана тіліміз талай жырға арқау болған.

Жүргізуші: Сенің әрбір тынысыңмен күн кешем,

         Сен арқылы тіршілікпен тілдесем.

         Ел бетіне қалай түзу қараймын,

         Ана тілім, егер сені білмесем.

Ойынның шарты бойынша мақал-мәтелдің, қанатты сөздердің жалғасын табу керек. Әр ойыншымызға екі-екіден тапсырма беріледі.

1.      Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, ... (тіл ашады).

2.      Адам көңілінен азады, ...(тілінен жазады).
3.      Ауызда жиек жоқ, ...(тілде тиек жоқ).

4.      Мал басынан байланады, ...( адам тілінен байланады).

6.      Бал тамған тілден ... (у тамар)

8.      Өз тілің – бірлік үшін, ...(Өзге тіл – тірлік үшін).

10.    Қылыш жарасы бітер, ... (Тіл жарасы бітпес).

12. Жақсы тауып айтар, ... (жаман қауып айтар).

Ит өлген жер (алыс)

Көзге түртсе көргісіз (қараңғы)

Тонның ішкі бауындай (тату)

Бет моншағы үзілу (ұялу)

Жарғақ құлағы жастыққа тимей (мазасыздану)

Сайыскерлердің ұпай сандары анықталғанша, әсем әнді ұсынамыз.

Әділова Динара, Бекайдаров Әділет, Қуанышбайқызы Кәусар, Жұмабек Дастанның орындауында «Жас дәуірдің түлегіміз» әні

                            Оянсам, сөйлеп кеттім, кідірмедім.

                            Анамның ақ сүтімен сіңген тілім,

                            Бітпейді менің одан бұрын демім.

                            Сырласпай адамдармен тұра алмаған, 

                            Жоңғармен шайқасқанда осы тілде.

Сарапшыларға сөз беріледі. Жеңімпаздарды марапаттау, Құттықтау.

2013 – 2014 оқу жылы