Оқушылардың «Қазақстан тарихы» мен «Дүние жүзі тарихы» пәндері бойынша дайындық деңгейі

• 
  жалпы білім беретін мектептерде «Қазақстан тарихы» және «Дүние жүзі тарихы» бойынша оқушылардың білім сапасын анықтау;
  
• 
  зияткерлік жарыстарға оқушылардың қатысу дәрежесін бағалау;
  
• 
  оқушылардың зияткерлік біліктерін қалыптастырудың педагогикалық шарттары тиімділігінің дәрежесін анықтау;
  

4-кесте – Қазақстан тарихы пәнінен оқу үлгерімі мен білім сапасы (қазақ тілді мектептер)

Сонымен қатар, мониторингтік зерттеу нәтижелері бойынша білім алушылардың оқу тапсырмаларын орындауға талдау жасалды:

1. Белгілі бір тарихи кезеңге қатысты негізгі оқиғаларын атау, тарихи ұғымдарды көрсету қажет тапсырмаларды білім алушылар нәтижелі орындады

2. Ең күрделі деңгейдегі тапсырмаларды орындауда үшінші білім алушы өтпеді, шамамен олардың 70% қате жіберді немесе тапсырмаларға толық емес жауап берді, онда толығымен мемлекет пен қоғамның тарихи дамуының келесі кезеңдері үшін сол немесе басқа оқиғалардың маңызын көрсету, олардың экономикалық, саяси және әлеуметтік жағдайын сипаттау керек болды.

3. «Қазақстан тарихы» пәні бойынша білім алушыларда тарихи фактілер арасында себеп-салдар байланыстарын анықтау, өтілген тақырып бойынша қортындылау, тарихи келешекті көру білігі бойынша көптеген қиындық келтірген тапсырмалар болды.

4. «Қазақстан тарихы» пәні бойынша тест тапсырмалары сараптамалық талдауды талап етеді, білім алушылардың жартысынан көбі толық жауап бермеді немесе берілген тапсырмаларды орындауға кіріспеді.

Осылайша, жоғарыда көрсетілген талдаудан пән бойынша мұғалім қызметінің негізгі бағыттары мен міндеттерін бөлуге болады, жүзеге асыру тарихи білім сапасын көтеруде, оқу үдерісін жетілдіру үшін, білім алушыларда функциональдық сауаттылықты қалыптастыруда маңызды.

2013-2014 және 2014-2015 оқу жылдарында қазақ тілді мектептердің «Қазақстан тарихы» бойынша оқу үлгерімі мен білім сапасы 65%-дан 66%-ға өскенін көруге болады. Бұл еліміздің көптеген облыстарында, білім беру үдерісінің сапасын көтеру мен жетілдіру туралы дәлелдер және тарих мұғалімдерінің біліктілігіне сәйкес жағымды тенденция болып табылады. «Қазақстан тарихы» пәні бойынша 4 облыста: Жамбыл, Қызылорда, Павлодар және Солтүстік-Қазақстан облыстарында білім алушылардың білім сапасы сәл төмендеген (1-сурет).

1- сурет – Қазақ тілді мектептердегі оқушылардың білім сапасының

салыстырмалы динамикасы ()

5- кесте – Қазақстан тарихы пәнінен оқу үлгерімі мен білім сапасы (қазақ тілді емес мектептер)

2- сурет – Қазақ тілді емес мектептердегі оқушылардың білім сапасының

салыстырмалы динамикасы ()

Осылайша, қорытынды жасауға болады, білім сапасымен қамтамасыз етудегі негізгі жауапкершілік мектеп әкімшілігіне қатысты, алға қойған мақсаттарды жүзеге асыру үшін барлық қажетті жағдайлар жасалу қажет, ол үшін басқару қадамдарын дұрыс жолға қойып, барлығынан бұрын мұғалімдердің соның ішінде тарих мұғалімдерінің педагогикалық шеберлігін көтеру бойынша жұмыстар жүзеге асырылу керек.Тарихи білім берудің сапасы сапасыз оқыту және мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін көтерусіз мүмкін емес, пәндік әдістемелік бірлестіктердің жұмысына олардың белсенді қатысуын, оқытудың инновациялық әдістерін қолдану, тарихтан білім беруді ақпараттандыруды жобалайды. Білім алушылардың тарихтан білімінің базалық деңгейіне жету бойынша тарих мұғалімдерінің қызметі, оларды жақсы оқуға ынталандыру, олимпиадаларға және түрлі тарихи конкурстарға қатысу, білім алушылардың функциональдық сауаттылығын қалыптастыруға назар аудару, мұғалімдердің өз білімін жетілдіруі және олардың жетістігі білім алушылармен жұмыстың жаңа әдістерін енгізу, оқытудың жаңашыл технологияларын белсенді іздеу, тарихи білім берудің мүмкіндігін кеңейту қарастырылады.

салыстырмалы динамикасы ()

«Дүниежүзі тарихы» пәні бойынша оқыту тиімділігінің төмендеу себептері: «білім алушыларда жалпы оқу білігін қалыптастырудың төмен деңгейі», «білім алушылардың оқу қызметі ынтасының төмендеуі», тарих пәні мұғалімдерінің инновациялық оқу технологияларын қолданбауы.

Білім алушылардың жалпы оқу білігінің қалыптасуының жоғары емес деңгейі жүргізілген мониторингтік зерттеулердің нәтижесімен дәлелденеді.

• 
  Оқу материалын ойланып есте сақтау;
  
• 
  өзінің оқу қызметінің нәтижелерін бақылау, бағалау және түзету;
  
• 
  оқу материалдарын талдау, қорытындылау, жүйелеу;
  
• 
  өзінің оқу қызметін тиімді ұйымдастыру;
  
• 
  оқу пәні бойынша оқулықтармен, қосымша әдебиеттермен өз бетінше жұмыс істеуді үйрену.