101.Жұлынның сыртқы құрылысы. Жұлын ішкі құрылысы Жұлын (medulla spіnalіs) - омыртқа жотасының өзегінде (canalis vertebralis) ішінде орналасқан орталық жүйке жүйесінің бір бөлігі. Сыртқы құрылысы;
Мойындық буылтық (intumescentia cervicales) – қол мен кеуденің иннервациясын қамтамасыз етеді ;5-ші мойын мен 1-ші кеуде сегменті аралығында орналасады.
Бел-сегізкөздік буылтық (intumescentia lumbosacralis) – аяқ пен жамбастың иннервациясына жауап береді; 12-ші кеуде мен 3-ші сегізкөз сегменті аралығында орналасады
Ми конусы (conus medullaris) – жұлынның жіңішкерген төменгі бөлігі
Соңғы жіп (filum terminale) – жіпшелер; ми конусынан бастап 2-ші құйымшақ омыртқасы аралығында жатады
Алдыңғы орталық саңылау (fissurs mediana anterior) – саңылау тәрізді жүлге; жұлынның алдыңғы бетінде орналасады
Артқы орталық жүлге (sulcus medianus posterior) – жұлынның артқы бетінің ортасында орналасқан
Алдыңғы бүйір жүлге (sulcus lateralis anterior) – жұлынның алдыңғы түбіршегі осы жерден шығады
Артқы бүйір жүлге (sulcus lateralis posterior) – жұлынның артқы түбіршегі осы жерден кіреді
Жұлында 124 түбіршек бар: 62 артқы (radix dorsalis) – жұлынға бағытталып артқы бүйір жүлге арқылы кіретін псевдоуниполярлы нейрондардың орталық өсінділеодің жиынтығы; 62 алдыңғы (radix ventralis) –алдыңғы мүйізде орналасатын қимыл нейрондардың аксондарының жиынтығы. Бұл түбіршектерден 31 жұп жұлын нервісі түзіледі.
Ішкі құрылысы:
Жұлын сұр және ақ заттектен тұрады. Сұр заттек (substantia grisea) – пішіні көбелек тәрізді , жұлынның ортаңғы бөлімінде орналасқан, шартсыз рефлекстерді қамтамасыз етеді. Сұр заттек:
алдыңғы мүйіз (cornu anterior) – эфферентік нейрондардан түзілген, алға бағытталған жалпақ қысқа бөлік
артқы мүйіз (cornu posterius) – cезім қабылдайтын ядролары орналасқан, сұр заттектің артқа бағыттала орналасқан ұзын жіңішке бөлігі, оның: ұшы (apex cornu posterioris), басы (caput), мойыны (cervix), негізі (basis) бар.
бүйір мүйіз (cornu laterale) – вегетативті симпатикалық ядролары бар, жұлынның C8-L3 сегменттерінде орналасады.
Аралық заттек (substantia intermedia) – орталық бөлік; медиалді аралық ядро, үшкіл нервінің жұлындық ядросы, қосымша нервінің жұлындық ядролары орналасқан.
Ақ заттек – нерв клеткаларының өсінділерінен тұрады.
Алдыңғы жіпше (funiculus anterior) – fissure mediana anterior және sulcus anterolateralis-пен шектеледі
Артқы жіпше (funiculus posterior) – sulcus medianus posterior – sulcus medianus posterior және sulcus posterolateralis-пен шектеледі
Бұл жіпшелер өзара байланыса отырып, жұлынның өткізгіш жолдарын құрайды. Өткізгіш жолдар арқылы жұлынның ядролары және ми екі жақты байланыс құра алады.