Анықтамалық КӨмекші қҰрал тәуелсіз Қазақстан Республикасы

1. Солтүстік Қазақстан облысы 8. Қарағанды облысы

• 
  мемлекет орналасқан материк;
  
• 
  ең шеткі нүктелерінің координаттары;
  
• 
  мемлекетпен шекаралас елдер;
  
• 
  дүниежүзілік мұхитқа алыс-жақындығы;
  
• 
  экваторлық белдеуге алыс-жақындығы;
  

Қазақстан Еуразия материгінің орталығында, қоңыржай белдеудің оңтүстік бөлігінде орналасқан.

• 
  Шеткі нүктелері: солтүстікте – 55⁰ 26^/ с.е батыста – 46⁰ 20^/ ш.б
  

• 
  Қазақстан жері солтүстіктен оңтүстікке қарай – 1600 шақырымға ,
  

Қазақстан Еуразия материгіндегі бес мемлекетпен шектеседі.

• 
  Батысы мен солтүстігінде Ресеймен;
  
• 
  Шығысында Қытай Халық Республикасымен;
  
• 
  Оңтүстігінде Түркіменстан, Өзбекстан, Қырғызстанмен.
  

Шекарасының жалпы ұзындығы 15 000 шақырымнан астам.

• 
  Қазақстан мен Ресей арасындағы шекара ұзындығы – 7591 км
  
• 
  Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы шекара ұзындығы- 2354 км
  
• 
  Қазақстан мен Қытай арасындағы шекара ұзындығы- 1782 км
  
• 
  Қазақстан мен Қырғызстан арасындағы шекара ұзындығы- 1241 км
  
• 
  Қазақстан мен Түркіменстан арасындағы шекара ұзындығы – 426 км
  

• 
  Халықаралық уақыт өлшемі бойынша жер шары 24 сағаттық белдеуге бөлінген.
  
• 
  Әрбір сағаттық белдеу 15⁰ сайын жүргізілген. (360⁰꞉ 24 =15⁰ )
  
• 
  Меридиандағы белгілі бір мезгілдегі уақыт жергілікті уақыт деп аталады.
  
• 
  Бір сағаттық белдеудің ішіндегі уақыт белдеулік уақыт деп аталады.
  
• 
  Гринвич меридианы (бас меридиан) – Лондон қаласын кесіп өтеді.Гринвичте
  

• 
  Әр белдеудегі уақыттың көршілес белдеулердегі уақыттан 1 сағат айырмасы болады.
  
• 
  Қазақстан территориясынан 4-5 сағаттық белдеулер өтеді.
  
• 
  Даталардың ауысу сызығы шамамен 180⁰ меридиан бойымен 12-ші сағаттық белдеуде жүргізілген.
  

Қазақстан жерінің зерттелу тарихы 4 кезеңге бөлінген:

• 
  Ерте кездегі зерттеулер (грек, араб, итыльян ғалымдары);
  
• 
  Географиялық-табиғи тұрғыдан зерттеулер (ағылшын,қазақ, орыс ғалымдары);
  
• 
  Орыс саяхатшыларының зерттеулері (орыс ғалымдары)
  
• 
  Кеңес дәуіріндегі зерттеулер (орыс,қазақ ғалымдары, пайдалы қазбалардың өндірісте қолданылуы және қоғамдық орындардың ашылуы)