«Ақпаратты сығу. Ақпаратты қорғау. Вирусқа қарсы программалар»
Сабақтың тақырыбы:
Ақпартты сығу туралы басты мағұлыматтар беру және ақпаратты сығаттын бағдарламалармен таныстыру.
Оқушыларды архиваторлар түрімен таныстыру; файлдарды мұрағаттау және мұрағатқа орналастыруды үйрету.
Ақпаратты қорғау туралы түсінік беру және оларды қалай қорағау керектігін түсіндіру
Вирустарға деген түсініктерін қалыптастыру және оларды емдейтін бағдарламалармен таныстыру
Сабақтың мақсаты:
Өткенді қайталау
Код деген не?
Кодтау деген не?
ASCCI коды неше бөліктен тұрады?
«Astana» деген сөзді екілік кодта жазыңдар.
Декодтау деген не?
Жаңа сабақ
Қатты дискіде немесе ауыстырлатын тасымалдаушыда бос орын аз болғанда немесе файлды электронды поштамен жөнелту кезінде орынды үнемдеу қажеттілігі туындайды. Мұндай жағдайда ақпаратты бүлдірмей сығуға мүмкіндік беретін арнайы программалар қолданылады.
Ақпаратты сығу – файлда жадтың сақтау көлемі кішірейтетін ақпаратты түрлендіру процесі.
Файлда ақпаратты сығу процесі деректерді мұрағаттау терминімен аталады.
Мұрағатталған файл – арнайы әдіспен ұйымдастырылған файл, оның ішінде бір немесе бірнеше файл немесе сығылған қапшық болуы мүмкін.
Мұрағаттан алу – бұл файлдарды мұрағатқа орналастырғанға дейін қандай түрде болса, архивтен тура сондай түрде қалпына келтіру процесі.
Мұрағаттан алу – бұл файлдарды мұрағатқа орналастырғанға дейін қандай түрде болса, архивтен тура сондай түрде қалпына келтіру процесі.
Файлдарды қаттау мен шешуді жүзеге асыратын программалар мұрағаттаушылар (ахиваторлар) деп аталады.
Көлемі бойынша үлкен мұрағатталған файл бірнеше дискілерде (томдарда) орналасуы мүмкін. Мұндай мұрағаттар көптомды деп аталады. Том- бұл көптомды мұрағаттың құраушы бөлігі. Мұрағатты бірнеше бөліктерден құрастыра отырып, оның бөліктерін бірнеше дискетке жазуға болады.
Архиваторлар – дискідегі орынды үнемдеу үшін файлдың көлемін кішірейтіп сақтауға мүмкіндік беретін программалар тобы. Архив жасауға мүмкіндік беретін программалардың жалпы қызметті – файлда қайталанып тұратын фрагменттердің орнына ақпаратты жазып, кейіннен оларды өз реттіліктерін сақтай отырып алғашқы қолынға келтіретін мүмкіндікті пайдалану. Архиваторлар файл көлемін 10-70 %-ға дейін кішірейтуге мүмкіндік береді. Архивтеу программалары тегін немесе делдалдық әдіспен таратылады. Олардың ішінде кең таралған архиваторлар тобына ART, RAR, PKZIP, PKUNZIP тәрізді программалар жатады. Архивтік файл – қысылған күйде бір файлға еңгіділген, қажет болғанда бастапқы күйінде шығарып алуға болатын бір немесе бірнеше файлдың жиынтығы. Оның мазмұны және әр файлдың сақтаулы циклдің бақылау коды болады.
Ақпартты қорғау
басып, Сохранить как командасын орында.
Шыққан терезеден төменгі сол жақтағы Сервисбөлімінен Общие параметры командасын орында.
Төмендегі екі жағдайдың біреуін таңдауыңызға болады:
егер құжат иесі құжатты ашуға шектеу қойғысы келсе, онда Пароль для открытия таңдау қажет.
егер құжат иесі құжатты өзгерткеннен кейін, өзгерісті сақтауға шектеу қойғысы келсе, онда Пароль для изменения бөлімін таңдау қажет.
Пароль орнату
Құжатты қарау үшін немесе оның ішіндегі
ақпараттарды өзгерту рецензенттік рұқсатқа
шектеу қоюға болады.
Яғни, барлық құжатты парольмен қорғауға болады.
«Office» батырмасын
Кезкелген құжатқа не архивтелген (сығылған) құжатқа құпия сөз (пароль) егізсек, онда ол қорғалған құжат болып саналады.
Компьютерлік вирус — арнайы жазылған шағын көлемді (кішігірім) программа. Ол өздігінен басқа программалар соңына немесе алдына қосымша жазылады да, оларды "бүлдіруге" кіріседі, сондай-ақ компьютерде тағы басқа келеңсіз әрекеттерді істеуі мүмкін. Ішінен осындай вирус табылған программа "ауру жұққан" немесе "бүлінген" болады. Алдымен соны анықтау керек.
Өзінің жабысқанын жасыру мақсатында вирустың басқа программаларды бүлдіруі және оларға зиян ету әрекеттері көбінесе сырт көзге біліне бермейді. Вирус өзіне қажетті бүлдіру әрекеттерін орындаған соң, жұмысты басқаруды негізгі программаға береді, ал ол программа алғашында әдеттегідей жұмыс істей береді де "вирус жұққандығы" бастапқы кезде байқалмай қалады.Осыған қарсы әрекет жолдарын нақтылау керек.
Вирустың көптеген түрлері ЭЕМ жадыда ВОВ - ты қайта жүктегенше тұрақты сақталып, оқтын-оқтын өзінің зиянды әсерін тигізіп отырады.Осыдан басқа программалардың жұмыс істеу қызметі нашарлап, баяулайтынын анықтау .
