ж. 2010 ж. 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж

Химия өнеркәсібінің НКИ, %

Өндіріс салаларының индексінің төмендеуі негізгі себептері болып «Қазақмыс» копроациясы және «Арселлор Миттал Теміртау» АҚ төмендеу жағындағы өндірістік бағдарламаны жандандыру, арнайы диоксид көміртегін шығаруға (АКИ – 75,7%), күкірт қышқылы (АКИ – 84,6%), сонымен қатар «ТЭМК» ЖШС тапсырыстар портфелінің төмендеуіне байланысты карбид кальциін өндіру қысқартылды (АКИ-70,8%).

Химия өнеркәсібі өндірісінің жалпы қосымша құны 46,6% артты және 20,4 млрд. теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия саласының жалпы қосымша құнының үлес салмағы 2010-2012 жж. 0,2% және 1,5% және 1,7% деңгейінде сақталады.

Көрсеткіш	2009ж	2010ж	2011ж	2012ж	2013ж
Химия өнеркәсібінің көлемі, млн.теңге	9 921,5	11 777,3	18 530,9	22 775,3	21 730,8
Химия өнеркәсібінің ЖҚҚ, млн.теңге	7 746,8	13 937,8	18 046,0	20 441,9	-
Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия өнеркәсібінің ЖҚҚ үлес салмағы, %	1	1,5	1,5	1,7	-
Жылына орта есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам	1 853	1 831	1 508	1 674	2182
Еңбек өнімділігі, мың тг.	8,2	16,6	47,5	27,7	15,0

Химия өнеркәсібінің еңбек нарығында қарастырылған кезеңде сала жұмысшыларын жұмыспен қамту 1831-тен 2182-ға дейін артты, ол 119,2% құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 16,6-тен 15,0 мың АҚШ долл немесе 90,4% артты.

2010 -2013 жылдар аралығында химия өнеркәсібіне 6,1 млрд. теңге, инвестицияланды, рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіру– 2,6 млрд. теңге.

2013 жылы бұл салаға 0,9 млрд. теңге сомасында,ал рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіруге – 0,7 млрд. теңге инвестиция салынды.

Химиялық және соған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдерінің экспорты 210,9 млн. АҚШ долларын құрады немесе 2005-2009 жылдары арлығында экспорттың жалпы көлемі 0,7 пайызды құрады.

Химиялық және оған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдері 830,5 млн. АҚШ доллары көлемінде импортталды немесе бес жылда импорттың жалпы көлемінен 18,0%.

Өңірде бұл саланы өз бетінше дамыту үшін ресурстық базаның жеткілікті әлеуеті жоқ.

Фармацевтикалық өнеркәсіп. Фармацевтикалық салада 3 кәсіпорын жұмыс істейді, олардың 1-уі орташа және 2-уі шағын өнеркәсіптік кәсіпорын. «Фармация 2010» ЖШС, "Тока-21" ЖШС, «Аврора фарм» ЖШС, «Қарағанды фармацевтикалық зауыты» ЖШС.

«Карагандинский фармацевтический завод» ЖШС өсімдік шикізатынан соны дәрілік дәрі-дәрмектерді өндіруге маманданады және Қарағанды қ. екі цехі орналасқан:

-сублимациялар және ампулирлеу (2005 жыл), GMP өндірістік тәжірибе талаптарына сәйкес келетін тазартылған инъекциялау нысандарын өндіру бойынша еліміздегі бірден-бір цех болып табылады;

-субстанциялардың экстракциялары және синтездері (2008 жыл).

Қазіргі уақытта "Қарағанды фармацевтикалық кешені" ЖШС-де "Фитохимия" Халықаралық ғылыми-өндірістік холдинпен бірлесіп «Қарағанды фармацевтикалық кешенінің үшінші кезегінің құрылысы» инвестициялық жобасы жүзеге асырылуда, іске асрыру кезеңі 2010-2015 жылдар.

2010 - 2013 жылдар аралығында фармацевтикалық сала өндірісінің көлемі 474,4-тен 527,5 млн.теңгеге дейін өсті.

Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 21,4-тен 18,4 мың теңгеге дейін немесе 86,0% төмендеді.

Өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлемінде сала үлесі 0,04%.

Құрылыс материалдарын шығару көлемі 2010 - 2013 жылдар аралығында 13 724,7 -ден 39 468,7 млн. теңгеге дейін өсті.

2009-2013 жылдарда құрылыс материалдарының саласында айғақты көлем индексінің және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы

Өзге бейметаллдың минералдық азық-түлігінің өндірісінің НКИ, %

2010 – 2013 жылдар аралығында өзге бейметалл минералды өнімдер өндірісіне 18,7 млрд. теңге инвестицияланды.

Құрылыс материалдары экспортының көлемі8,5 млн. АҚШ долларын құрады немесе2010-2013жылдарда экспорттың жалпы көлемінен 0,05%.

Құрылыс материалдарыимпорты159,3 млн. АҚШ долларын құрадынемесе қарастырылып отырған кезеңде импорттың жалпы көлемінен 3,5%.

2011 жылдың қорытындысы бойынша облыстың энергокөздерімен 11 965 млн.кВт*сағ өндірілген, тұтыным -15 719 млн.кВт*сағ.

2012 жылы 13 173 млн.кВт*сағ өндірілген, немесе 2011 жылмен салыстырғанда 10% артық, тұтыным – 16 264 млн.кВт*сағ.

2013 жылы 13 992 млн.кВт*сағ өндірілген, немесе 2012 жылмен салыстырғанда 6,2% артық, тұтыным – 15 504 млн.кВт*сағ, бұл 2012 жылға қарағанда 4,7% аз.

Электр энергиясының тапшылығы Қазақстанның ЕЭС электр станциясынан ВЛ-220/500кВ «Север-Юг» транзиттік желісі арасындағы ағындар есебінен жабылды.

Облыс энергия тапшылығын көруде, жаңа генерация қуаттарын пайдалануға енгізу есебінен, сондай-ақ шекті тарифтердан алынған инвестициялардың есебінен станса жабдықтарын жаңғырту есебінен энергия тапшылығын төмендету тенденциясы жоспарда.

Өңірдің энергетикалық секторының басты проблемасы – бұл жылу энергия көздері мен инженерлік коммуникациялардың қолданыстағы жабдықтарын жаңғырту, қайта құруда инвестиция деңгейін сақтау, өңір экономикасының түрлі секторларын алдағы уақытта дамыту үшін ерекше маңызды жаңа генераторлық қуаттарды енгізу.

Облыстың жылу энергетикалық шаруашылығының осындай масштабты дамыту проблемалық мәселесі қиын, айтарлықтай уақыт пен қаражатты қажет етеді.

Электрмен жабдықтаға, газды, буды беру және ауаны баптауға 30,4 млрд.теңге инвестиция болды, соның ішінде:

- электр энергиясын өндіру, беру және бөліп тарату – 20,8 млрд.теңге;

- газ тәрізді отынды өндіру және бөліп тарату – 0,003 млрд.теңге;

- буды беру және ауаны баптау жүйесі – 9,6 млрд.теңге.

Сала үшін электр энергиясының тапшылығының өсуі, электр энергиясына тарифтың салыстырмалы жоғары болуы, электр энергиясының баламалы көздерін (күн, жел) қолданудың салмағының аз болуы тән.
Облыстың индустриалдық-инновациялық дамуы.

2010-2013 жылдарда инновациялық өнім көлемі қолданыстағы баға бойынша 113,9 млрд. теңге болды.

2013 жылдың қорытындылары бойынша Қарағанды облысының 1957 кәсіпорындарында инновациялық қызметті статистикалық бақылау жүргізілді. 2013 жылы инновациялық көрсеткіштерді 148 кәсіпорын көрсетті (2012 жылы – 173 кәсіпорын).

Инновацияның барлық түрлері бойынша инновациялық белсенділік 7,6%, технологиялық инновациялар бойынша (азық – түліктік және процесстік) инновациялық белсенділік – 4,3% құрайды.

Барынша жоғары инновациялық белсенділік ірі кәсіпорындар арасында байқалды, инновациялық қызметті 21 кәсіпорын атқарды (15,2%).

2012 жылмен салыстырғанда инновациялық өнім көлемі 73,9% ұлғайды және 53731,2 млн. теңгені құрастырды. Сонымен қатар сатылған өнім көлемі 34123,8 млн. теңгені (өндірілген инновациялық өнімнің жалпы көлемінің 63,5%), экспортқа шығарылған инновациялық өнім көлемі 8721,9 млн. теңгені құрайды (жалпы көлемнің 16,2%).

Азық – түліктік және процесстік инновацияларға шығын 32782,7 млн. теңгені құрастырды (2012 жылы – 9319,1 млн теңге). Соның ішінде, кәсіпорындардың өз қаражаты есебінен шығындар 29608,6 млн. теңгені құрастырды, бұл инновациялық қызметті іске асыруға жалпы шағандардың 90,3% құрды.

Өткізілген зерттеу деректері бойынша азық – түліктік, процесстік, ұйымдық және маркетингті инновациялары бар барынша көп кәсіпорындар Қарағанды қаласында (56,1%), Теміртау қаласында (16,9%) және Балқаш қаласында (5,4%) әрекет етеді.

Облыста инновациялық қызметті өңірлік «Сары-Арқа Технопаркі» ЖШС және «Сарыарқа» ӘКК» ҰК АҚ жүргізеді.

«Сары-Арқа Технопаркі» ЖШС миссиясы – бар өндірістерді, ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарды жаңғыртуға, жоғары қосылған құнмен жаңа өндірістерді құруға бағытталған ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерциализациялауды жүргізетін шағын инновациялық компанияларды дамытуға көмек көрсету.

2013 жылы технопарк коммерциализация кеңсесімен бірлесіп 70 астам инновациялық жобалық ұсыныстар қарастырды.

ТБИ бағдарламасы бойынша 2013 жылы 3 инновациялық жоба қаржыландырылып, табысты аяқталды.

2012-2013 жылдарда технопарк коммерциализация кеңселерімен бірлесіп 28 жоба тұжырымдамаларын негіздеуге гранттар мен қаржы алынды.

Дамудың негізгі бағыттарын анықтау және инновациялық жобаларды қарастыру үшін Қарағанды облысы әкімі орынбасарының төрағалығымен өңірдің инновациялық кластерлерді дамыту бойынша Ғылыми – техникалық кеңес құрылды. Осы кеңеске қызметтегі ғалымдар, ЖОО, Ғылыми – зерттеу институттарының, өңірлік даму институттарының, салалық басқармалардың, кәсіпкерлер ассоциацияларының өкілдері қатысады.

Кеңс қызметінің мақсаты – Қарағанды облысының базалық өнеркәсіп салаларында өңірді және инновациялық кластерлерді дамытудың жаңа амалдарын құру.

Жұмыс органы, ҒТК жұмысына, материалдарды әзірлеуге жауапты «Сары-Арқа технопаркі» ЖШС болып табылады.

«Сарыарқа» ӘКК» ҰК» АҚ-мен бірлесіп Аймақтық инновациялық қор құру бойынша жұмыс атқарылуда. 2014 жылы инновациялық жобаларды қаржыландыруды бастау жоспарланған.

Аймақтың инновациялық белсенділігін арттыру мақсатында жергілікті кәсіпорындардың, кәсіпкерлердің, ғалымдар мен өнертапқыштардың ерекшеліктерін ескере отырып, Компания 2010-2014 жылдарға арналған инновацияны дамыту және технологиялық жаңаруға көмек көрсету бойынша бағдарламаны және Қазақстанның 2020 жылға дейін инновациялық даму тұжырымдамасын жүзеге асыру аясында R&D орталықтарын және кеңселер құру жоспарланған.

2013 жылы Компания «Номад» фирмасы ЖШС-мен бірлесіп Қарағанды қаласында бидай астығын терең қайта өңдеу бойынша өндірісті ұйымдастыру бойынша инновациялық жобаны іске асыруды бастады.

«ISSMAT INVESTMENT AND FINANCE» инвестициялық компаниямен бірлесіп бірегей инновациялық технологияларды қолданумен композиттік материалдар өндірісі бойынша зауыт құрылысын салу жоспарланған.

ӘКК альтернативті энергетика және энерготиімді технологияларды дамытуға қатысу қарастырылған. Қарағанды аймағының өндірісінде энерготиімді және энергияның жұмсалуын төмендету бағдарламасын жүзеге асыру аясында Компаниямен көмірді одан әрі өндіру кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, электрэнергиясын үнемдеуге, сонымен қатар қоршаған ортаға метанның шығарылуын төмендету есебінен («жасыл экономика») экологиялық жағдайды жақсартуға мүмкіндік беретін метанды одан әрі қайта өңдеумен көмір қыртысынан барлау бойынша инновациялық жобаларды жүзеге асыру жоспарланған.

Сонымен қатар жаңартылған энергия көздерінің орталықтарын құру бойынша француз компаниясымен бірлескен жоба қарастырылуда.

Энерготиімді және энергоүнемдеуші технологияларды қолданатын бизнес-жобалар санын дамыту альтернативті «жасыл» энергетикалық технологияларды дамытуға ықпалын тигізеді.

Қазақстан Республикасы Президентінің 19.03.2010ж. №958 «Қазақстан Республикасының жылдамдатылған индустриалық – инновациялық дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» Жарлығына және ағымдағы жылдың 14 сәуірінде № 302 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысына сәйкес, Қарағанды облысының әкімшілігінің 2010 жылдың 7 маусымында №18/05 Қаулысымен бекітілген, өңірлік индустриаландыру Картасы өңделді.

01.04.2010 жылғы жағдай бойынша еліміздің индустрияландыру Картасына Қарағанды облысынан жалпы сомасы 75,6 млрд. теңгені құрайтын 17 инвестициялық жобасы енгізілді. 17 жобаның 5-ның республикалық маңызы бар, 12 өңірлік маңызы бар жобалар.

01.01.2014 жылғы жағдай бойынша индустрияландыру Картасына облыста 12 373 мыңнан астам жаңа жұмыс орнын құрумен жалпы сомасы 500,4 млрд. теңгені құрайтын 80 инвестициялық жобаны жүзеге асыру жоспарлануда.

Республикалық индустрияландыру Картасына енген 4 жоба: «Индустриалы парк инфрақұрылымының құрылысын салу», «АрселорМиталл Теміртау» АҚ-ның «Болат өндірісін жылына 6 млн. тоннаға дейін арттырумен «АрселорМиттал Теміртау» дамыту жәнежаңғырту», «Қарағанды кешенді қорытпалар зауыты» ЖШС-нің «Қарағанды кешенді қорытпалар зауытының құрылысын салу», «СП Арбат» ЖШС-нің «Көмір шығару бойынша көмір-химиялық өнімдер мен көмір тілігін өндіру бойынша зауыт құрылысын салу» жалпы сомасы 298 млрд. 516 млн. теңгеге, 5 989 жаңа жұмыс орындарын құрумен.

Индустрияландыру картасының жобалар саны 2010 жылдан бастап 63 жобаға, 2013 жылы 14 жобаға ұлғайды.

Индустрияландыру картасындағы жобаларды инвестициялауда негізгі үлес - кәсіпорындардың өз қаражаты, республикалық бюджет («Металлургия – Металлөңдеу» Индустриялық парк» ЖШС) даму институттарының қаражаты («Қарағанды фармацевтикалық кешені» ЖШС – БҒМ ғылыми қоры, «Геополимер» ЖШС, «Кэлсис» ЖШС – «ТДҰА» АҚ қаражаты).

Индустрияландыру картасының өңірлік көрсеткіші келесідей: жобаның басым бөлігі Қарағанды қаласында – 31, Саранда – 6, Теміртауда – 5, Балқашта-4, Жезқазған қаласында – 3, Сәтпаев және Шахтинск бойынша 2 жоба, Қаражал қ. – 1. Аудандар: Бұқар жырау ауданы – 7, Нұра – 4, Абай және Жаңаарқа бойынша 3 жоба, Шет ауданы – 2 жоба, Қарқаралы ауданы -1. 5 жоба – «Сарыарқа» АЭА аумағында орналасқан.

2010 жылдан бастап 2013 жыл бойынша Индустрияландыру картасының енгізілген жобаларымен 109 млрд. теңге сомасына өнеркәсіптік өнім өндірілді.

«Сарыарқа» АЭА

Машина жасау және металлөңдеуде инвестициялар мен технологияларды тарту үшін қолайлы жағдай құру, сонымен қатар осы салаларда жетекші бәсекеге қабілетті кластерді құру мақсатында Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылдың 24 қарашасындағы Жарлығымен «Металлургия – Металлөңдеу» Индустриялық парк» ЖШС инфрақұрылым базасында «Сарыарқа» арнайы экономикалық аймақ құрылды. АЭА жалпы көлемі 534,9 га. құрайды.

«Сарыарқа» АЭА облыс экономикасын дамытудың маңызды орны болып табылады, себебі 2020 жылға қарай ол 5000 жаңа жұмыс орындарының құрылуына, сонымен қатар жоғары қосылған құнмен бәсекеге қабілетті өнім өндірісіне275,0 млрд. теңге көлемінде инвестиция тартуға жол беру тиіс.

Бүгінгі таңда «Сарыарқа» АЭА тіркелген 33 қатысушының 12 жобалаушыға өтінген инвестициялық жобаларын іске асыру үшін ұзақ мерзімді уақытша жер пайдалану (жалдау) құқығымен жер учаскелері берілді.

Бүгінгі таңда оны дамытудың басты аспектілері – инфрақұрылым және аумағында орналасқан жобалар.

АЭА инфрақұрылымының негізгі нысандарының құрылысын аяқтау ағымдағы жылдың саңында жоспарланған.

«Сарыарқа» АЭА инфрақұрылымы құрылысының сметалық құны - 25,4 млрд. теңге.

Инфрақұрылым құрлысына республикалық бюджеттен барлығы 24,8 млрд. теңге бөлінді, соның ішінде бүгінгі таңдағы жағдай бойынша 20 523 млн. теңге игерілген.

АЭА сол үшін анықталған басым салаларға сәйкес дамуда. Ең алдымен, қысқамерзімді перпективада металлургия және дайын металл бұйымдар өндірісі.

Ортамерзімді перпективада машыина және жабдықтар, құрылыс материалдары, электржабдықтары өндірісін, химиялық заттар, резеңке және пластмасс бұйымдар өндірісін дамыту қарастырылған.

Бұл бағыттарды бар АЭА аумағын кеңейту немесе субаймақ құру арқылы дамытуға болады.

Осы уақытта бұл мәселе ИЖТМ-де «тоқтатылғанына» қарамастан, ол әлі күнге дейін өзекті.

Республикамыздағы АЭА қызметіне «Джуронг» сингапурлық компаниямен бірлесіп өткізілген салыстырмалы талдау «Сарыарқа» АЭАтың анықталған басым салалар тізімі облыстың экономикалық әлеуетіне және мүмкіндіктеріне сәйкес келеді.

12 әлеуетті жобалардан:

- 3 жобаны 2014 жылы іске қосу жоспарланған («Изоплюс Центральная Азия» ЖШС,«Хёнву Централ Азия ЖШС, «Бёмер Арматура» ЖШС),

- 7 жоба - 2015 жылы («VMTSintez» ЖШС, «Bukharzhyrauplastic» ЖШС, «ConstructionSteel» ЖШС,«FTDFahrzeugtechnikKazakhstan» ЖШС, «Экотон Азия» ЖШС, «Завод «СибКазКабель» ЖШС,«Гидропротект» ЖШС),

- 2 жоба – 2016 жылы («Қарағанды кешенді қорытпалар зауыты» ЖШС, «СП «Ритм КЗ» ЖШС).

Бірқатар жобалар бойынша пайдалануға қабылдау м ерзімдері өзгеруі мүмкін, себебі жобаларға түзетулер енгізіліп, параметрлері өзгертіледі, сонымен қатар өнімді сату мәселесін қосымша қарастыру қажет.

2014 жылдан кейін іске асырылатын жобалар ТЭН және ЖСҚ жобалау барысында.

АЭА-тың басқа қатысушылары инвестициялық шешім қабылдау барысында.

Инвестицияларды кедергісіз тарту, инвесторларға тұрақты негізде одан әрі қызмет көрсету үшін «Кіру билетін» ұсыну үшін даму институттарымен бірлесіп Қарағанды өңірінің активтер қорын (Кепілдік қоры) құру жоспарланған.

Инвестициялық қыземттің жаңа бағыттарын дамыту аясында «Сарыарқа» ӘКК Компаниясы Ислам Даму Банкінің Тобымен бірлесіп шағын және орта бизнес өкілдерін несиелендіру, дуальді білім беруді дамыту, маркетинг зерттеулерін жүргізу, өңірде жаңа технологиялар енгізу бойынша жобаларды қолдау және іске асыру үшін Қор құру жоспарланған.