Ағымдағы операциялар шоты 2022 жылғы бірінші жартыжылдықтың қорытындысы бойынша профицитпен қалыптасты және 5,7 млрд. АҚШ долл. болды (2021 жылғы бірінші жартыжылдықта ағымдағы шоттың тапшылығы (-) 3,8 млрд. АҚШ долл. құрады).
Ағымдағы операциялар шоты 2022 жылғы бірінші жартыжылдықтың қорытындысы бойынша профицитпен қалыптасты және 5,7 млрд. АҚШ долл. болды (2021 жылғы бірінші жартыжылдықта ағымдағы шоттың тапшылығы (-) 3,8 млрд. АҚШ долл. құрады).
Сауда балансының профициті 20,9 млрд. АҚШ долларын құрады, профициттің өсуі тауарлар экспортының импорттан озық өсу қарқынымен қамтамасыз етілді.
Тауарлар экспорты 56,8% ұлғайып, 42,3 млрд. АҚШ долл. құрады. Тауарлар импорты 14,8% өсті және 21,4 млрд. АҚШ долл. құрады.
млн. АҚШ долл.
2021
1 тоқсан
2 тоқсан
3 тоқсан
4 тоқсан
1 жарты
жылдық 2022
1 тоқсан
2022
2 тоқсан
2022
Ағым
дық опера
циялар шоты
-7862,5
-2 032,8
-1 719,8
-1888,1
-2 221,7
5 670,2
2 194,2
3 476,0
Сауда балансы
18 756,3
3 292,3
5 029,0
5 138,3
5 296,7
20 896,1
9 584,0
11 312,2
2. Валюталық бағам, оның түрлері
2. Валюталық бағам, оның түрлері
Валюталық курс нақты және номиналды (атаулы) деп ажыратылады.
Номиналды валюта курсы – бұл екі елдің валюталарының салыстырмалы бағасы, яғни бір валютаның басқа валюта бірлігінде көрсетілген бағасы.
Мысалы, 1 доллар- 450 теңге атаулы бағамы бойынша нарықта 1 доллар 450 теңгеге айырбасталады, яғни доллар алғымыз келсе, онда әр долларға 450 теңге төлейміз.
Мысалы, 1 доллар- 450 теңге атаулы бағамы бойынша нарықта 1 доллар 450 теңгеге айырбасталады, яғни доллар алғымыз келсе, онда әр долларға 450 теңге төлейміз.
"Валюталық айырбас курсы" ұғымы осы номиналды валюта курсын белгілеу үшін қолданылады.
Нақты валюта курсы – екі елде өндірілген тауарлардың салыстырмалы бағасы (екі елдегі тауар бағасының қатысы).
Нақты валюта курсы – екі елде өндірілген тауарлардың салыстырмалы бағасы (екі елдегі тауар бағасының қатысы).
Номиналды және нақты валюта курстарының арасында байланыс бар. Оны келесі формуламен көрсетуге болады:
Ен = Eат • (P / P*) Мұндағы:
Ен – нақты валюта курсы;
Eат – номиналды валюта курсы;
P – ұлттық валютамен берілген ішкі баға деңгейі;
P* – тауардың шетел валютасымен берілген шетелдегі баға деңгейі.
Салыстырмалы нақты пайыздың мөлшерлемесінің өзгеруі
Алыпсатарлық.
Тағайындалатын валюта бағамы әдісі: бұл тәсіл еркін айналымдағы бағамды белгілеу тәсіліне қарама-қарсы. Тұрақты валюта курсының кезінде ұлттық валюта курсын Ұлттық Банк белгілейді. Ол кез-келген көлемдегі шетел валютасын белгіленген курс бойынша сату және сатып алу міндеттемесін өз мойнына алады. Әдетте, орталық Банк макроэкономикалық тұрақтандыруды көздеу мақсатында ұлттық валюта курсының еркін ауытқу шектерін белгілейді.
Тағайындалатын валюта бағамы әдісі: бұл тәсіл еркін айналымдағы бағамды белгілеу тәсіліне қарама-қарсы. Тұрақты валюта курсының кезінде ұлттық валюта курсын Ұлттық Банк белгілейді. Ол кез-келген көлемдегі шетел валютасын белгіленген курс бойынша сату және сатып алу міндеттемесін өз мойнына алады. Әдетте, орталық Банк макроэкономикалық тұрақтандыруды көздеу мақсатында ұлттық валюта курсының еркін ауытқу шектерін белгілейді.
Валютаны тағайындау кезінде тапшылықты мемлекет жояды, бұл күрделі мәселе, оны төмендегідей әдістермен реттейді:
Валютаны тағайындау кезінде тапшылықты мемлекет жояды, бұл күрделі мәселе, оны төмендегідей әдістермен реттейді:
Резервтерді қолдану – бұл валюта бағамын тұрақтандырудың ең жақсы тәсілі. Ол нарықта мемлекеттің өзінің валюта қорын пайдалану.
Сауда саясаты. Бұл бағамды қалыпты ұстау мақсатында квота, қосымша салық арқылы импортты шектеу шаралары, бірақ ол экономиканың дамуына кедергі келтіреді.
Валюталық бақылау(ел мен шетел арасындағы мәмілені үкіметтің бақылауы).
Ішкі макроэкономикалық реттеулер. Салық және ақша саясатын жүргізу көмегімен шетел валютасына деген сұраныс азаяды.
