"Архив ғылымы" ұғымын ресми айналымға енгізді. Н. В. Калачов (1819-1885) бірінші болып әрбір үкіметтік мекемеде іс жүргізуге және оларды мәңгілік сақтауға орналастыруға қатысты ережелерді әзірлеудің бірыңғай ғылыми бағытының қажеттілігін негіздеді; құжаттардың құндылығын жинақтау мен сараптаудың бірыңғай қағидаттарын теориялық әзірлеу қажеттілігін тұжырымдады; мұрағатшы кәсібінің мемлекеттік және қоғамдық маңызын негіздеді. Н. В. Калачов мұрағат туралы ғылымды құрды, ол тарихи білімнің дербес саласы ретінде әрекет ете бастады. Оның идеяларын әрі қарай И.Е. Андреевский (1831-1891), Д. Я. Самоквасов (1843-1911)дамытты. Д. Я. Самоквасовтың "Ресейдегі мұрағат ісі"(1902) еңбегі мұрағаттанудың қалыптасу кезеңін аяқтайды. Архивтік істі қатаң орталықтандыру және архивтердің мемлекеттік мәртебесін белгілеу негізінде Архивтік реформа жүргізу туралы Самоквасовтың идеялары 1917 жылы А.С. Лаппо-Данилевскийдің (1863-1919) басшылығымен Ресей архивтік қайраткерлер одағына біріккен Архив ғалымдарының қызметінде жүзеге асырылды. 1918 жылы И. Л. Маяковский (1878-1954) Мұрағаттану идеясын өзінің міндеттері мен әдістерімен ғылым ретінде тұжырымдады, бірақ мұрағаттануға көмекші тарихи пән ретінде көзқарас басым болды. Мұрағаттану дербес арнайы пән ретінде А.А. Зимин (1920-1980) қарастырды. Осындай пікірді 1960-шы жылдары архивистер білдірген. Мұрағат қызметінің міндеттері тарих ғылымына қызмет көрсетуден гөрі кеңірек қарала бастады. XX ғ. архивтанудың дамуына, пәннің кешенді құрылымдалуына В.Н. Автократов (1922-1992) үлкен үлес қосты.
