Ары мектеп педагогикасы
жүктеу/скачать 1,31 Mb.
|
Жоғары мектеп педагогикасы
| 1 тарау. ЖОҒАРЫ МЕКТЕП ПедагогикаСЫның теориялық–әдіснамалық негіздері
Жоғары мектеп педагогикасының пәні, мақсаты мен міндеттері Жоғары мектеп педагогикасы екі түрлі түсіндіріледі. Бірі – жекек тұлғаның дамуы мен тәрбиесіне бағытталған адамның іс-әрекеті. Ал, екіншісі – іс-әрекеттің заңдылықтарын, ұстанымдарын, әдістерінашатын ғылыми теория. Адамның іс-әрекетісияқты педагогика да адаммен біргепайдаболған. Адам санасының өсуі, ойлаудың пайдаболуы, адамның өмірден жинаған тәжірибелері, алдыңғы және кейінгі буын жасұрпақтың қарым-қатынасы, педагогикалық ойлардан туған. Қазіргі педагогика саласы 3 түрлі жолдан тұрады: педагогика тарихы; педагогика (мектептке дейінгі, орта мектеп, кәсіби мамандандырылған білім, жоғары мектеп, кәсіптік әскери, салыстырмалы, т.б.); білім әдісі. Жоғары мектеп педагогикасы өз алдына ғылыми білім болуы жоғары мектептің қазіргі, өндіріс саласына мамандар даярлауды жетілдіруде және тиімділігін арттырудың қажеттілігінен туындап отыр. Оның басты міндеті - мамандарды кәсіби іс-әрекетке қазіргі ғылым мен тәрбиенің қол жеткен негізінде дайындау. Жоғары мектеп педагогикасы – тәрбие заңдылықтарының ұстанымы мен жоғары оқуорындарындағы жоғары білікті маман иесін даярлайтын ғылым саласы. Болашақ маман – қазіргі студент оқу-тәрбие жүйесінің белсенді субъектісі. Оның кәсіби даярлығы шығармашылық тұрғыдан ұйымдастырылуы керек. Жоғары мектеп педагогикасының мақсаты – студенттерді оқу орындарының кез келген түрімен байланыстыратын педагогикалық іс-әрекетке даярлау. Жоғары мектеп педагогикасының міндеттері: студенттерді болашақ мамандықтың теориясы және технологиясымен танысуға бағыттау; студенттерді жоғары мектеп педагогикасы саласындағы өзекті зерттеу мәселелерін анықтап талқылауға жағдай туғызу; студенттерді жоғары оқу орындары мен жалпы мектеп арасындағы байланысты жан-жақты зерттеуге баулу. Жоғары мектеп педагогикасында қалыптасқан негізгі ұғымдар (категориялар) оқытушыларға педагогикалық жеке құбылыстардың мәнін ашып, ең бастысы, олардың өзара байланысын, бірі-біріне ықпалының қандай деңгейде екендігін көрсетеді. Жоғары мектеп педагогикасы ғылымының даму деңгейі үнемі оның ұғымдарының мазмұнының өзгеруіне әкеледі. Жоғары мектеп педагогикасының негізгі категориялары: тәрбие, білім беру, оқыту, педагогикалық процесс, тұлға, іс-әрекет, қарым-қатынас, дамыту, қалыптастыру, заңдылықтар, методология (Кесте 1) Кесте 1 – Дидактиканың негізгі ұғымдары
Жоғары мектеп педагогикасы жас ғалымдар қатарына жатады. Ол ғылым ретінде ХХ ғасырдың ортасында қалыптасты. Осы кезеңде алғаш рет педагогика оқулығы құрал ретінде пайдаланылды. Алайда, студенттермен жұмыс жасау, оқу жайындағы сұрақтарға кепілдеме беру, тәрбие жұмысы, ақыл-ойлар ежелгі дәіурден бастап университеттегі білім беру тарихының дамуымен бірге келді. Ғылыми білімнің қарқынды дамуы барысында жоғары мектептегі педагогика өзінің жастығына қарамай өз ішінде жеке салаларға бөлінді және сол бөлінген салалар өз алдынадами бастады. Оларға: жоғары мектеп дидактикасын, жоғары оқу орындарындағы әдіс пен ілімнің тәрбиесі, жоғары мектептегі менеджмент, т.б. жатады. Жоғары мектеп педагогикасының объектісі – жоғары оқу орындарын басқару жүйесі, жоғары орқуорындарындағы білім саласы, педагогикалық жүйелер. Аталаған жүйелерге академиялық топтар, курстар, факультеттер, жоғары оқу орындары, қоғамдық ұйымдар мен қалыптасулар, студенттер,оқытушылар, білім министрлігі мен бөлімдері, т.б. жатады. Ғылыми деректерді талдау, жинақтау барысында ғылыми категориялар қалыптасады. Ғылыми категориялар ұшан теңіз деректердің ішінен белгілі бағытты анықтауға көмектеседі, бұл танымның өзіндік бір сатысы болып табылады. Жоғары мектеп педагогикасының әдіснамасы философиялық диалектикаға негізделеді. Заттар мен құбылыстардың арасында әр түрлі байланыстар болады. Әлеуметтік ғылымдарда сан қырлы қоғамдық құбылыстардың байланыстары мен тәуелділіктері ашылады. Ғылым кез-келген заттар мен құбылыстардың өзара сан алуан байланыстарын зерттей отырып, ең алдымен олардын ішінен сол заттар меп құбылыстар үшін анағұрлым маңыздысын, оларда болып жатқан үдерістерді басқаратындарын бөліп алады. Бұл байланыстар заңдар деп аталады. Сонымен заң дегеніміз - құбылыстардың өздеріне ғана тән қайталаньп тұратын және біршама тиянақты байланысы. Адамдар өз қалауынша заң атаулының қандайын болса да өзгертіп, жойып жібере алмайды. Олар тек бұл заңдарды танып біліп, зерттей алады және алған білімдерін өзінің қызметіне пайдаланады. Диалектика - дүниенің барлық саласындағы заттар мен құбылыстарға тән жалпы заңдарды ашуды өз алдына мақсат етіп кояды. Ол табиғат құбылыстарын, қоғамдық құбылыстар, адам санасы да бағынатын жалпы заңдар жайындағы ғылым. Диалектиканың түпкі қасиеті қозғалыс, өзгеріс. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|