Әдебиеттеориясы
Градация
(да мы ту)
– ал дың ғы сөз ден соң ғы сөз дің, ал дың ғы ойпі
кір ден ке й ін гі ле біз дің, әдеп кі құ бы лыс тан екін ші құ бы лыс тың ек пін қу аты ның
кү шей іп, өсіп оты руы. Бұл көр кем дік тә сіл құ ры лыс, жүй есі ұқ сас бі рың ғай
сөй лем дер дің ірік те ліп шы ғуы на, ойпі кір дің өт кір, әсер лі ай ты лу ына әрі
ма ғы на лық өріс тің ке ңеюіне мол өріс аша ды. «Ша қанШе рі» ро ма нын да гра
да ция бас кей іп кер дің бой ынан үне мі кө рі ніп оты ра ды. Ол күн де лік ті күй бең
тір ші лік ті қа на ғат тұт қан қа ра пай ым жан нан ай бар лы, қа ты гез та ғыадам
об ра зы на кі ре ді. Ал әб ден ке гін алып, ашуыза сы ба сыл ған нан кей ін, тә жі
ри бе лі аң шы ға на емес, көп ті көр ген да на ға ай нал ды.
Хронотоп
(уақыт және кеңістік)
– уақыт пен кеңістік белгілерінің бір
шеңберде табиғи көрініс табуы. Орыс әдебиеттанушысы М.Бахтин «хро
нотоп» деген атау беріп, анықтамасын жазған. Ал қазақ әдебиетіне мұны
әдебиеттанушы ғалым Б.Майтанов «мекеншақ» деп енгізді.
Пролог
(гр.
prologos)
– көр кем шы ғар ма ның оқи ға маз мұ ны мен мә нін
оқыр ман ға та ныс ты ра тын кі ріс пе бө лі мі.
Эпилог
– көр кем шы ғар ма ны қо ры тын ды лай тын ком по нент.
«Қазақәдебитілініңсөздігі»
Әде би ет тео рия сын да бе ріл ген ұғым дар са ны на қа рай бір не ше топ қа
бө лі нің дер. Әр топ осы ұғым дар ға сай мы сал дар ды ро ман нан тау ып,
анықтамалық эс се жа за ды.
Шығармашылықтапсырма
Ақын Қ.Мыр за лиев тің «Қы зыл кі тап» ту ын ды сы нан бе ріл ген үзін ді ні пай да ла нып
жә не эко ло гия мә се ле сі нің адам дар ға да қа ты сы жө нін де ой ла на оты рып, «Та би ғат
пен адам эко ло гия сы» де ген та қы рып та шы ғар ма жаз.
...Жақ сы лық тың ал дын да бас ие тін,
Ба ба лар дың не іс тей міз өсие тін?
Жер жо ға лт са, не бол мақ пер зент те рін?
Ер жо ға лт са, не бол мақ қа сие тін?!
Достарыңызбен бөлісу: |
