Арман пв баспасы

36
«Тү гел сөз дің тү бі бір, түп ата сы – Май қы би» дей тін қа нат ты 
сөз ар қы лы ата дан ба ла ға та ны мал Май қы би кім?
 
МАЙ ҚЫ БИ ТӨ БЕЙ ҰЛЫ
Май қы би Тө бей ұлы – 1105–1225 жыл-
дар ша ма сын да өмір сүр ген қа зақ хал-
қы ның тө бе биі.
Май қы би – ел аузында Шың ғыс ты хан 
кө те ру ге қа тыс қан атақ ты он екі би дің 
бі рі, әділ би лі гі мен тап қыр ше шен ді-
гі мен бү кіл қа зақ қау ымы на ата ғы шық-
қан адам. Ха лық ара сын да: «Тү гел сөз дің 
тү бі бір, түп ата сы – Май қы би» де ген ес кі 
сөз сақ тал ған. Қа зақ тың би-ше шен де рі 
та ри хы ның бас тау ын да Май қы тұл ға-
сы ның тұ руы атал мыш өнер дің қай нар 
кө зі нің қай дәу ір ден бас тау ала тын ды ғын 
мең зей ді.
Май қы есі мі қа зақ тар дың шы ғу те гі не 
қа тыс ты көп те ген аңыз-әң гі ме лер де кез-
де се ді. Оның Шың ғыс хан ның ел бас қа ру 
ісі не кө мек те сіп, ақыл шы сы, өзі жо рық қа 
ат тан ған да ор ны на қал ды ра тын биі бол-
ға ны, Жо шы хан ның Ба тыс қа жа са ған 
жо ры ғын да моң ғол әс ке рі нің оң қа на тын 
бас қар ға ны ай ты ла ды. 
Қа зақ аңыз да ры оны қа зақ тар дың 
үш жүз ге бө лі ну ке зе ңін де үл кен рөл 
ат қар ды де ген ді ай та ды. Мұн да Май қы би Ор ман бет би өліп, 
он сан Но ғай елі бү лін ген де, қа зақ ұлы сын құр ған та ри хи 
қай рат кер есе бін де көр се ті ле ді. Май қы би қа зақ ру ла рын 
үш жүз ге бө ліп, Үй сін бас та ған бө лік ті Ұлы жүз, Ар ғын бас-
та ған бө лік ті Ор та жүз, Ал шын бас та ған бө лік ті Кі ші жүз 
деп атай ды. Но ғай лы хан да ры ның бі рі – Қы зыл Арыс тан ның 
ба ла сы Ах мет ті Ұлы тау да үш жүз дің ха ны етіп кө те ре ді. Ол 
ұлыс қа кір ген қы рық ру ға таң ба та ра тып, таң ба ны әр ру дың 
МАЙ ҚЫ БИ ТӨ БЕЙ ҰЛЫ 
(1105–1225)
Ес ті ге айт қан ту ра сөз, 
Шың ға тік кен ту мен тең. 
Есер ге айт қан ту ра сөз, 
Құм ға сің ген су мен тең.
Май­қы­би

жүктеу/скачать 4,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: