Сұлтанның қас дұшпандары еді. Халил-Сұлтан барды қанагат тұтып, Мау
ераннахрды тана қалдырып, Әмударияның аргы айматын батындыруга
құлықты болмады. К үндердің күнінде П ір-М ұхам м ед Халил-Сұлтанга:
“өзгелерге де өсиет қып қалдырган мұралардың бәрін бір өзің жамбасыңа
басып алтаның ненің ақысы?” деп жагадан алгандай сұрақ қойган еді. Сонда
72
Асанбай АСҚАРОВ
Халил-Сұлтан міз бақпастан төбеге карап:
—Көктегі Тәңірім Темірге өзі тапсырған билікті, мына маған да сыйлады,
—деп тік жауап береді.
1409 жылы Самарқандағы билік Үлықбектің әкесі Шаһрухтың қолына
көшеді. Халил-Сұлтанмен жасалған келісім 1409 жылғы әскери жанжалмен
бітеді.
Ш аһрух Самарқанды билеуші етіп Үлықбекті тағайындайды. Ибрагим
Балхының билеушісі атанады. Ал Шаһрухтың өзі болса, осы кезде Гератқа
қайтып оралады.
ҮЛЫҚБЕК ЕЛ БИЛЕУШІ
СЫРТҚЫ
слясл т
Үлықбек өз ғұмырының 36 жылын, яғни 1411-1447 жылдар аралығын
әміршілікпен өткізген. Әкесі Шаһрухтың есімі жазылған ақша айналымы
жүретін аймақтарды биледі. Бірнеше рет Гератқа барып, мінәжат етіп те
қайтты. Оның үстіне ол жай ғана билеуші болған жоқ. Оған дәлел, 1425
жылы Жыланөткен қойнауындағы жартастан табылған жазуда Үлықбекті
“ұлы сүлтан, халық патшаларының ж еңімпазы , қүдайдың ж ердегі
көлеңкесі“ деп атап, даңқын асырған. Ол ол ма, 1437 жылы Ғияс-ад-дин-
Ж әм ш ід
К әш і
деген
ғалым
Үлықбекке
арнаған
математикалык
туындыларында оны “ұлылығы асқан, қайырымдылығы мол, жомарт
жүректі, дархан көңіл, білімдар сұлтан, халықтың қамқоры, араб пен парсы-
Достарыңызбен бөлісу: |
