Дешті Қыпшақтың бытыраңқылығы еді.
Екінш іден, одан да маңызды себеп , Үлықбек түгілі қаһары қатты
Темірдің өзі де күшті империя құра алмаған-ды. Олардың хандықтарында
геосаяси тұтастық болған жоқ. Ел ішінде, қала тұрғындары мен көшпелілер
арасында әлеумеггік теңсіздіктер кең етек алды. Қалай десек те Батысқа да,
Шығысқа да кеудесін тосып төтеп беретін Ортаазиялық іргелі империя
кұруға әуел і Т ем ірдің, одан соң н ем ересі Ү лы қбектің ұмтылуы аса
көрегендік саясат еді.
Қытайға қарсы жорық Ақсақ Темір өлген соң тоқтап қалды. Шаһрух пен
Үлықбек кейбір Шығыс елдерімен, әсіресе ең әуелі Қытаймен бейбіт сауда-
саттық жасауды қолдады.
76
Асанбай АСКАРОВ
ҮЛЬЩБЕК ТҮСЫНДАҒЫМА УЕРАННАХРДЫҢ Ш К 1 САЯСА ТЫ
Үлықбек әкесіне карағанда өзінің жасампаздығымен ерекше тұлғалан-
ды. Ал Мауереннахрдың игілігі жолында атасынан көш ілгері ізгі істер
жасады. Самарканда оның сарайындағы тәртіп те Гераттағыдан өзгеше бол-
ды. Шаһрух өмірінің соңғы жылдарында дінге шын берілді. Аптаның әрбір
бейсенбі, жұма ж әне сенбі күндерін құр қалдырмай мешітте мүхтасибтерді
жинап, Құран окытуды дәстүрге айналдырды. Содан жұрт оны “Мұсылман-
ның патшасы” деп атай бастады. Бәрімізге мәлім, мұсылман дінінде шарап
ішуге тыйым салынған. 1440 жылы Шаһрух жертөлелерде оның немерелері,
шарап сақтағанын естіп, шала бүлінеді. Оны қүртуға мухтасибтердің баты-
лы жетпеген соң өзі барып, немерелеріне шараптың көзін құртыңдар деп
өктем бүйрық береді.
Ал, Гератқа карағанда Самарканда шалқып-масайраған той-думан жиі
өтіп, оған неше түрлі сазды әуенді құйқылжытқан әншілер мен сазгерлер
қатысатын. Үлықбек бұл ойын-сауық, қызыққа қарсы болған жоқ. Оның
Достарыңызбен бөлісу: |
